Top

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

Gepubliceerd in:

01-04-2012

Ervaren belasting door mantelzorg; constructie van de EDIZ-plus

Auteurs: A.H. de Boer, D. Oudijk, J.M. Timmermans, A.M. Pot

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 2/2012

Samenvatting

Voor het meten van de ervaren belasting bij mantelzorgers (N=2.444) is een 15-item Mokken schaal ontwikkeld. Het betreft een uitgebreide versie van de EDIZ (Ervaren Druk door Informele Zorg). Aan de EDIZ zijn items toegevoegd over de tijdsdruk die de taakcombinatie arbeid en zorg met zich mee brengt en de gevolgen voor de gezondheid van mantelzorgers. Deze nieuwe schaal noemen wij de EDIZ-plus: het is een betrouwbare eendimensionale en hiërarchische schaal die varieert van 0 (geen ervaren belasting) tot maximaal 15 (hoogste ervaren belasting). De belasting komt eerst tot uiting in gevoelens van verantwoordelijkheid van de verzorger, vervolgens in problemen met het combineren van taken op het werk of in het gezin en ten slotte kunnen grenzen worden overschreden door te veel verplichtingen. De laatste groep heeft in de meeste gevallen niet alleen te maken met conflicten thuis en op het werk en een achteruitgang in de eigen gezondheid, maar ook last van alle andere problemen uit de schaal. De grens die wordt aangehouden voor overbelasting ligt besloten in de stelling ‘de hulp kwam te veel op mijn schouders neer’. Dat is het geval bij een score van negen of hoger. De schaal is tevens te gebruiken voor verschillende doelgroepen mantelzorgers, zoals verzorgers van partners en kinderen, (schoon)ouders en mantelzorgers van verschillende patiëntenpopulaties (personen met dementie, een verstandelijke beperking of een chronische ziekte). De EDIZ-plus is bruikbaar vanwege zijn redelijke psychometrische kwaliteiten, maar ook vanwege de toepasbaarheid in verschillende populaties.

volgende artikel Toegankelijke gezondheidsinformatie: een kwestie van leeftijd?

Zarit SH Reever KE Bach-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. The Gerontologist 1980; 20, 6: 649–55.PubMedCrossRef

Montgomery, R. J.V.. Investigating caregiver burden. In: K.S. Markides en C.L. Cooper (red.), Aging, stress and health, p. 201–218. New York: Wiley & Sons, 1989.

Boer A de, Broese van Groenou M en Timmermans J (red.). Mantelzorg; een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Timmermans JM. Mantelzorg; over de hulp van en aan mantelzorgers. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP-publicatie 2003/1), 2003.

Al-Janabi H, Frew E, Brouwer W, Rappange D, Exel J van. The inclusion of positive aspects of caring in the Caregiver Strain Index: Test of feasibility and validity. International Journal of Nursing Studies, 2010;47: 984–993.PubMedCrossRef

Jacobi C. Care for patients with rheumatoid arthritis (dissertatie), 2003

TK. Zorg nabij; notitie over mantelzorgondersteuning. Zorgnota 2001. Tweede Kamer, vergaderjaar 2000/2001, 27401, nr. 65.

VWS. Voor elkaar; beleidsbrief mantelzorg en vrijwilligerswerk 2008–2011. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport, 2007.

Oudijk D. Boer A. de, Woittiez I, Timmermans J en Klerk M de. Mantelzorg uit de doeken. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2010.

10.

Durme T van, Marq J, Jeanmart C, Gobert M, Tools for measuring the impact of informal caregiving for the elderly: a literature review. International Journal of Nursing Studies 2011; doi:10.1016/j.ijnurstuy.2011.10.011

11.

Exel van J, WJM Scholte op Reimer, WBF Brouwer, B van den Berg, MA Koopmanschap, GAM van den Bos. Instruments for assessing the burden of informal caregiving for stroke patients in clinical practice: a comparison of CSI, CRA, SCQ and self rated burden. Clinical Rehabilitation 2004; 18:203–214.PubMedCrossRef

12.

Pot AM, Dyck R van, Deeg DJH. Ervaren druk door informele zorg: constructie van een schaal [Perceived stress caused by informal caregiving: construction of a scale]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1995;26, 5: 214–9.PubMed

13.

Pot AM, Deeg DJH, Knipscheer CPM. Institutionalization of demented elderly: the role of caregiver characteristics. International Journal of Geriatric Psychiatry 2001;16:273–280.PubMedCrossRef

14.

Pot AM, Deeg DJH, Dyck R van, Jonker C. Psychological disstress of caregivers: the mediator effect of caregiving appraisal. Patient Education and Counseling 1998;34:43–51.PubMedCrossRef

15.

Cuijpers P en Salden P. De belasting van familieleden van verzorgingshuisbewoners; een exploratieve studie. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1997;28:219–223.PubMed

16.

Ploeg HM van den, Roos-Reuling IEC, Cuijpers C. Spreken is zilver, zwijgen is goud? Partners van oorlogsgetroffenen tien jaar aan het woord. Amsterdam: SMPVU, 2005.

17.

Boekhorst S te, Pot AM, Depla M, Smit D, Lange J de, Eefsting J. Group homes for older people with dementia: the effects on psychological distress of informal caregivers. Aging and mental Health 2008, vol 12, no 6:761–768.CrossRef

18.

Lazarus RS, Folkman S., Stress, appraisal and coping. NewYork: Springer, 1984.

19.

Klerk M de en Boer A de. Veranderingen in de informele zorg, 1991–2003. In: Boer A de. Kijk op informele zorg. Den Haag: sociaal en Cultureel Planbureau, 2005: 240–33.

20.

Epel ES, Blackburn EH, Lin J, Dhabhar FS, Adler NE, Morrow JD. Accelerated telomere shortening in response to life stress. PNAS 2004, dec 7 2004, vol 101 no.49: 17312–17315.

21.

Kooiker, S. en A. de Boer (2008). Portretten van mantelzorgers. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP-publicatie 2008/21).

22.

Timmermans J, Boer A de, Iedema J. De mantelval. Over de dreigende overbelasting van de mantelzorger. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (scp-werkdocument 120), 2005.

23.

Timmermans JM, Boer AH de, Campen C van, Klerk MMY, Wit JSJ de, Woittiez IB. Vrij om te helpen. Verkenning betaald langdurig zorgverlof. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP-publicatie 2001/6), 2001.

24.

Broese van Groenou M en Boer A de. Uitkomst: ervaren belasting. Boer A de Broese van Groenou M en Timmermans J. Mantelzorg; een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP publicatie 2009/5), 2009: 144–166.

25.

Yates, M.E., S. Tennstedt en B.H. Chang. Contributors to and mediators of psychological well-being for informal caregivers. Journal of Gerontology: Psychological Sciences, 1999;54B:12–22.CrossRef

26.

Chappell, N.L. en R.C. Reid. Burden and wellbeing among caregivers: examining the distinction. The Gerontologist, 2002;42:772–80.PubMedCrossRef

27.

Veit C, Ware J. The structure of psychological distress and well-being in general populations. Journal of Consulting and Clinical Psychology 1983;51:730–742.PubMedCrossRef

28.

Klerk M de, Iedema J en Campen C van (2006). SCP-maat voor lichamelijke beperkingen op basis van AVO 2003. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (werkdocument 121), 2006.

29.

Katz S, Downs TD, Cash HR en Grotz RC. Progress in development of the index of ADL. Gerontologist 1970;10 (1): 20–30.PubMedCrossRef

30.

Mokken RJ. A Theory and Procedure of Scale Analysis. Den Haag/Berlijn: Mouton/De Gruyter, 1971.CrossRef

31.

Molenaar IW, Sijtsma K. User’s Manual Msp5 for Windows: A Program for Mokken Scale Analysis for Polytomous Items, Version 5.0. Iec Pro- GAMMA, Groningen, 2000.

32.

Hardouin, J.-B., Bonnaud-Antignac, A. & Sébille, V., Nonparametric item response theory using Stata, The Stata Journal, 11 (1), 2011, 30–51.

33.

Molenaar IW, Debets P Sijtsma K Hemker BT. User_s manual MSP, a program for Mokken Scale analysis for Polytomous Items (version 3.0). Groningen, ProGAMMA, 1994.

34.

Huisman, M. en Molenaar, I.W. Imputation of missing scale data with item response models. In A. Boomsma, M. A. J. van Duijn, & T. A. B. Snijders (Eds.), Essays on item response theory (pp. 221–244). New York: Springer-Verlag, 2001.CrossRef

35.

Knipscheer K. Weerkaatst plezier. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 2010;88: 306–308.CrossRef

36.

P.G. Serrano-Aguilar; J. Lopez-Bastida; V. Yanes- Lopez Impact on Health-Related Quality of Life and Perceived Burden of Informal Caregivers of Individuals with Alzheimer’s Disease, Neuroepidemiology 2006;27:136–142 (7).

37.

Miura, H., Y. Arai en K. Yamasaki (2005). Feelings of burden and health related quality of life among family caregivers looking after the impaired elderly. In: Psychiatry and Clinical Neurosciences, jg. 59, nr. 5, p. 551–555.CrossRef

38.

Duzijn B, Lammeren P van, Mierlo F van. Mantelzorg zonder zorgen? Methodiekontwikkeling en procesevaluatie van het preventie op maat aanbod voor depressieve ouderen. Utrecht: Trimbos instituut, 2000.

39.

Schrijnemakers A. Evaluatierapport preventieve ondersteuning mantelzorgers binnen de langdurige volwassenenzorg; pilotperiode januari 2009-januari 2010. POMpilotprojectverslag, 2010.

40.

Male J van, Duimel M, Boer A de. Iemand moet het doen; ervaringen van verzorgers van partners. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (scp-publicatie 2010–21), 2010.

41.

CIZ. CIZ indicatiewijzer versie 3.0. Driebergen: Centrum Indicatiestelling Zorg, 2010.

Titel: Ervaren belasting door mantelzorg; constructie van de EDIZ-plus
Auteurs: A.H. de Boer
D. Oudijk
J.M. Timmermans
A.M. Pot
Publicatiedatum: 01-04-2012
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 2/2012
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI: https://doi.org/10.1007/s12439-012-0010-4

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2012

Toegankelijke gezondheidsinformatie: een kwestie van leeftijd?

Recent onderzoek

Verenigingsnieuws

Versterven bij een psychiatrische patiënt: hindernissen voor patiënt, familie en behandelteam

Recente onderzoeksliteratuur

Signalementen