Gepubliceerd in:
2014 | OriginalPaper | Hoofdstuk
3. Eigenschappen van klierspeeksels
Auteurs : E.C.I. Veerman, A.J.M. Ligtenberg
Gepubliceerd in: Speeksel en speekselklieren
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Samenvatting
-
Speeksel wordt geproduceerd door verschillende typen klieren, die elk een secreet met een karakteristieke biochemische samenstelling uitscheiden.
-
De grote verschillen in samenstelling tussen verschillende klierspeeksels is een van de oorzaken van de variaties in kwantiteit en in kwaliteit van speeksel, zowel binnen een persoon als tussen personen.
-
Factoren die een rol spelen zijn onder andere dag-en-nachtritme, aard en sterkte van de prikkel, psychische toestand, dieet, hormoonspiegels, fysieke activiteit en medicijngebruik.
-
De secretie van parotisspeeksel wordt vooral gestimuleerd door citroenzuur en door kauwen. De secretie van submandibularisspeeksel wordt verhoogd door citroenzuur en door menthol, en minder door kauwen.
-
De viscositeit van klierspeeksels neemt af in de volgorde: sublingualis- → palatum- → submandibularis- → parotisspeeksel.
-
Immuunglobulinen worden door alle speekselklieren uitgescheiden; de kleine speekselklieren leveren een relatief grote bijdrage.
-
De verschillende (sero)mukeuze klieren (gl. sublingualis, gl. submandibularis en de speekselkliertjes in het palatum) secreteren mucinen die biochemisch van elkaar verschillen; kwantitatief leveren deze speekselklieren een ongeveer even grote bijdrage aan de totale concentratie van mucinen in speeksel.
Prolinerijke eiwitten komen in gestimuleerd speeksel vooral uit de gl. parotis en in mindere mate uit de gl. submandibularis.