10. Eetstoornissen

In het hoofdstuk Eetstoornissen worden de epidemiologie, aandachtspunten bij anamnese en lichamelijk onderzoek, differentiaaldiagnose en behandelopties besproken. Eetstoornissen, zoals anorexia nervosa en boulimia nervosa, kunnen leiden tot verschillende acute somatische complicaties, waaronder ernstige ondervoeding, het ‘refeeding’-syndroom en complicaties bij gebruik van laxantia en braken (dehydratie en hypokaliëmie). In dit hoofdstuk worden ernstige ondervoeding en refeeding besproken. Ondervoeding kan leiden tot afwijkingen in verschillende orgaansystemen en uitmonden in autonome, metabole, dermatologische, endocrinologische en hematologische stoornissen. De acute complicaties van ernstige ondervoeding zijn dreigende uitputting, cardiale aritmie, nierinsufficiëntie, elektrolytstoornissen, ernstige hypothermie, infecties, hypoglykemie of zelfs een hypoglykemisch coma. Bij het herstarten van de inname van koolhydraten bij ondervoede patiënten kan het refeeding-syndroom optreden. Dit syndroom kenmerkt zich door verlaagde elektrolytenconcentraties in plasma, waarvan hypofosfatemie het vaakst voorkomt. Het pathofysiologische mechanisme bestaat uit stijging van de insulinewaarde en daardoor verschuiving van fosfaat, kalium en magnesium naar het intracellulaire milieu, vochtretentie en een relatief tekort aan vitamine B1. Symptomen van het refeeding-syndroom zijn het gevolg van de elektrolytstoornissen en verstoorde vochthuishouding, en kunnen variëren van geringe klachten tot ernstige en soms levensbedreigende verschijnselen: enkeloedeem, spierzwakte, misselijkheid, braken, obstipatie, paresthesieën, ataxie, dysartrie, tremor, gestoorde hogere cognitieve functies, insulten, coma, dyspnoe, ritmestoornissen, hartfalen, anemie, vertraagde wondgenezing, infecties, rabdomyolyse en multiorgaanfalen. Indien onvoldoende herkend en behandeld, kan het refeeding-syndroom levensbedreigend zijn. Ondervoeding en het refeeding-syndroom worden ook gezien bij andere stoornissen. De principes van handelen zijn dezelfde als die hier worden besproken, maar zullen in detail verschillen.