Skip to main content
Top

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

14. Een neurocognitieve stoornis: bijdrage van de neuropsychologie bij psychotherapeutische behandeling

Auteurs : drs. P. F. M. de Wit, Msc. M. C. Wolterink

Gepubliceerd in: De rol van neuropsychologie bij psychotherapie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In dit hoofdstuk worden dilemma’s besproken die psychologen en psychotherapeuten tijdens de behandeling van een patiënt met medisch en psychologisch onverklaarde lichte cognitieve stoornissen tegen kunnen komen. In dit kader wordt het DSM-5-begrip ‘beperkte neurocognitieve stoornis’ toegelicht. Bij aanvang van een reguliere behandeling is meestal niet bekend dat sprake is van een beperkte neurocognitieve stoornis en een negatieve invloed ervan kan pas in de loop van de tijd merkbaar worden. De behandelaar krijgt handvatten om, vooral middels observatie en gesprek, meer duidelijkheid te krijgen over de impact van dergelijke cognitieve stoornissen. Ook krijgt de lezer beknopte informatie over de relatie tussen de beperkte en de uitgebreide neurocognitieve stoornis (dementiesyndroom). Er worden mogelijkheden voor ingrijpen besproken voor als door deze stoornis een therapie stagneert.
Voetnoten
1
Iatrogeen effect: de wetenschappelijke term voor ‘onbedoeld veroorzaakt door medische handelingen’.
 
Literatuur
go back to reference APA (2014). DSM-5 Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. (Nederlandse vertaling van het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Amsterdam: Boom. APA (2014). DSM-5 Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. (Nederlandse vertaling van het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Amsterdam: Boom.
go back to reference Armstrong, C. L., & Morrow, L. (Eds.). (2012). Handbook of medical neuropsychology. New York: Springer Verlag. Armstrong, C. L., & Morrow, L. (Eds.). (2012). Handbook of medical neuropsychology. New York: Springer Verlag.
go back to reference Bateman, A. W., & Fonagy, P. (Eds.). (2012). Handbook of mentalizing in mental health practice. London: APA. Bateman, A. W., & Fonagy, P. (Eds.). (2012). Handbook of mentalizing in mental health practice. London: APA.
go back to reference Berg, E. van der, & Brands, I. (2015). Diabetes mellitus. In J. A. M. Vandermeulen & M. M. A. Derix (Red.), Neuropsychologische casuïstiek: Verdieping en praktijkgerichte gevalsbeschrijvingen (pag. 81–93). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Berg, E. van der, & Brands, I. (2015). Diabetes mellitus. In J. A. M. Vandermeulen & M. M. A. Derix (Red.), Neuropsychologische casuïstiek: Verdieping en praktijkgerichte gevalsbeschrijvingen (pag. 81–93). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Boelen, D., & Spikman, J. (2010). Stoornissen in de executieve functies en aandachtsprocessen. In R. Ponds, C. van Heugten, L. Fasotti & E. Wekking (Red.), Neuropsychologische behandeling (pag. 205–230). Amsterdam: Boom. Boelen, D., & Spikman, J. (2010). Stoornissen in de executieve functies en aandachtsprocessen. In R. Ponds, C. van Heugten, L. Fasotti & E. Wekking (Red.), Neuropsychologische behandeling (pag. 205–230). Amsterdam: Boom.
go back to reference Hendriks, M. P. H., & Kessels, R. P. C. (2010). Geheugenstoornissen. In R. Ponds, C. van Heugten, L. Fasotti & E. Wekking (Red.), Neuropsychologische behandeling (pag. 162–204). Amsterdam: Boom. Hendriks, M. P. H., & Kessels, R. P. C. (2010). Geheugenstoornissen. In R. Ponds, C. van Heugten, L. Fasotti & E. Wekking (Red.), Neuropsychologische behandeling (pag. 162–204). Amsterdam: Boom.
go back to reference Jongh, A. de (2013). EMDR bij dementie: Doen! EMDR Magazine, 1(3), 46–47. Jongh, A. de (2013). EMDR bij dementie: Doen! EMDR Magazine, 1(3), 46–47.
go back to reference Joosten, J., Berg, S. van den, & Teunisse, J. P. (2008). Help me even herinneren, een gids voor mensen met milde geheugenproblemen en hun naasten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Joosten, J., Berg, S. van den, & Teunisse, J. P. (2008). Help me even herinneren, een gids voor mensen met milde geheugenproblemen en hun naasten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Joosten-Weyn Banningh, L. W., Prins, J. B., Vernooij-Dassen, M. J., Wijnen, H. H., Olde Rikkert, M. G., & Kessels, R. P. (2010). Group therapy for patients with mild cognitive impairment and their significant others: Results of a waiting-list controlled trial. Gerontology, 57, 444–454. Joosten-Weyn Banningh, L. W., Prins, J. B., Vernooij-Dassen, M. J., Wijnen, H. H., Olde Rikkert, M. G., & Kessels, R. P. (2010). Group therapy for patients with mild cognitive impairment and their significant others: Results of a waiting-list controlled trial. Gerontology, 57, 444–454.
go back to reference Kipps, C. M., Hodges, J. R., & Hornberger, M. (2010). Nonprogressive behavioural frontotemporal dementia: Recent developments and clinical implications of the ‘bvFTD phenocopy syndrome’. Current Opinion in Neurology, 23, 628–632.CrossRef Kipps, C. M., Hodges, J. R., & Hornberger, M. (2010). Nonprogressive behavioural frontotemporal dementia: Recent developments and clinical implications of the ‘bvFTD phenocopy syndrome’. Current Opinion in Neurology, 23, 628–632.CrossRef
go back to reference Leenders, K. L. (2009). Parkinson en Lewy-body-dementie. In C. Jonker & J. P. J. Slaets (Red.), Handboek dementie: Laatste inzichten in diagnostiek en behandeling (pag. 231–242). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Leenders, K. L. (2009). Parkinson en Lewy-body-dementie. In C. Jonker & J. P. J. Slaets (Red.), Handboek dementie: Laatste inzichten in diagnostiek en behandeling (pag. 231–242). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference McCrimmon, R. J., Ryan, C. M., & Frier, B. M. (2012). Diabetes and cognitive dysfunction. Lancet, 379, 2291–2299.CrossRef McCrimmon, R. J., Ryan, C. M., & Frier, B. M. (2012). Diabetes and cognitive dysfunction. Lancet, 379, 2291–2299.CrossRef
go back to reference Muslimović, D., Post, B., Speelman, J. D., & Schmand, B. A. (2005). Cognitive profile of patients with newly diagnosed parkinson disease. Neurology, 65, 1239–1245.CrossRef Muslimović, D., Post, B., Speelman, J. D., & Schmand, B. A. (2005). Cognitive profile of patients with newly diagnosed parkinson disease. Neurology, 65, 1239–1245.CrossRef
go back to reference Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG) (2014). Richtlijn diagnostiek en behandeling van dementie. Utrecht: de Tijdstroom. Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG) (2014). Richtlijn diagnostiek en behandeling van dementie. Utrecht: de Tijdstroom.
go back to reference Pennaerts, H. (2015). De ziekte van Parkinson. In J. A. M. Vandermeulen & M. M. A. Derix (Red.), Neuropsychologische casuïstiek (pag. 115–133). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Pennaerts, H. (2015). De ziekte van Parkinson. In J. A. M. Vandermeulen & M. M. A. Derix (Red.), Neuropsychologische casuïstiek (pag. 115–133). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Scheltens, Ph., Flier, W. M. van der, Rozemuller, A. M., & Pijnenburg, Y. A. L. (2009). Ziekte van Alzheimer. In C. Jonker & J. P. J. Slaets (Red.), Handboek dementie: Laatste inzichten in diagnostiek en behandeling (pag. 197–209). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Scheltens, Ph., Flier, W. M. van der, Rozemuller, A. M., & Pijnenburg, Y. A. L. (2009). Ziekte van Alzheimer. In C. Jonker & J. P. J. Slaets (Red.), Handboek dementie: Laatste inzichten in diagnostiek en behandeling (pag. 197–209). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Snowden, J. S., Thompson, J. C., Stopford, C. L., Richardson, A. M. T., Gerhard, A., Neary, D., et al. (2011). The clinical diagnosis of early-onset dementias: Diagnostic accuracy and clinicopathological relationships. Brain, 134, 2478–2492.CrossRef Snowden, J. S., Thompson, J. C., Stopford, C. L., Richardson, A. M. T., Gerhard, A., Neary, D., et al. (2011). The clinical diagnosis of early-onset dementias: Diagnostic accuracy and clinicopathological relationships. Brain, 134, 2478–2492.CrossRef
go back to reference Vandenberge, R. (2009). Vasculaire dementie. In C. Jonker & J. P. J. Slaets (Red.), Handboek dementie: Laatste inzichten in diagnostiek en behandeling. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Vandenberge, R. (2009). Vasculaire dementie. In C. Jonker & J. P. J. Slaets (Red.), Handboek dementie: Laatste inzichten in diagnostiek en behandeling. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Visser, P. J., Kester, A., Jolles, J., & Verhey, F. R. J. (2006). Ten-year risk of dementia in subjects with mild cognitive impairment. Neurology, 67, 1201–1207.CrossRef Visser, P. J., Kester, A., Jolles, J., & Verhey, F. R. J. (2006). Ten-year risk of dementia in subjects with mild cognitive impairment. Neurology, 67, 1201–1207.CrossRef
go back to reference Winblad, B., Palmer, K., Kivipelto, M., Jelic, V., Fratiglioni, L., Wahlund, L. O., et al. (2004). Mild cognitive impairment: Beyond controversies, towards a consensus. Report of the international working groep on mild cognitive impairment. Journal of Internal Medicine, 256, 240–246.CrossRef Winblad, B., Palmer, K., Kivipelto, M., Jelic, V., Fratiglioni, L., Wahlund, L. O., et al. (2004). Mild cognitive impairment: Beyond controversies, towards a consensus. Report of the international working groep on mild cognitive impairment. Journal of Internal Medicine, 256, 240–246.CrossRef
go back to reference Winkens, I., & Fasotti, L. (2010). Mentale traagheid. In R. Ponds, C. van Heugten, L. Fasotti & E. Wekking (Red.), Neuropsychologische behandeling (pag. 143–161). Amsterdam: Boom. Winkens, I., & Fasotti, L. (2010). Mentale traagheid. In R. Ponds, C. van Heugten, L. Fasotti & E. Wekking (Red.), Neuropsychologische behandeling (pag. 143–161). Amsterdam: Boom.
go back to reference Wit, P. F. M. de, & Derix, M. M. A. (2014). In M. P. H. Hendriks, R. P. C. Kessels, M. Gorissen-van Eenige, B. Schmand & A. A. Duits (Red.), Neuropsychologische diagnostiek: De klinische praktijk (pag. 293–312). Amsterdam: Boom. Wit, P. F. M. de, & Derix, M. M. A. (2014). In M. P. H. Hendriks, R. P. C. Kessels, M. Gorissen-van Eenige, B. Schmand & A. A. Duits (Red.), Neuropsychologische diagnostiek: De klinische praktijk (pag. 293–312). Amsterdam: Boom.
go back to reference Zyto, S., & Jabben, N. (2015). Stemmingsstoornissen. In J. A. M. Vandermeulen & M. M. A. Derix (Red.), Neuropsychologische casuïstiek: Verdieping en praktijkgerichte gevalsbeschrijvingen (pag. 61–78). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef Zyto, S., & Jabben, N. (2015). Stemmingsstoornissen. In J. A. M. Vandermeulen & M. M. A. Derix (Red.), Neuropsychologische casuïstiek: Verdieping en praktijkgerichte gevalsbeschrijvingen (pag. 61–78). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef
Metagegevens
Titel
Een neurocognitieve stoornis: bijdrage van de neuropsychologie bij psychotherapeutische behandeling
Auteurs
drs. P. F. M. de Wit
Msc. M. C. Wolterink
Copyright
2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2263-3_14