2. De maatschappelijke reacties op ziekte

Ziekten treffen ons allemaal en iedereen heeft er een reactie op. Die reacties kunnen heel uiteenlopend zijn. Naast een biomedische reactie op ziekte (onderzoek) is er een algemeen-maatschappelijke reactie op ziekte (duiding en betekenisgeving). Dit hoofdstuk behandelt de maatschappelijke reactie op vijf ziekten van de middeleeuwen tot de 20^e eeuw: lepra, pest, pokken, syfilis en tuberculose. Elk van die ziekten lokte een specifieke reactie uit die mag gelden als exemplarisch voor de tijd. Die reactie kon vooral religieus getint zijn, maar er kon ook een moreel of een politiek waardeoordeel in schuilgaan. Soms kwam de reactie voort uit zorg om de moderniteit of uit een antiwetenschappelijk sentiment. Men zou de hier behandelde ziektes kunnen beschouwen als een soort projectiescherm waarop de angsten en de preoccupaties van tijdgenoten werden afgebeeld. Zowel voor de biomedisch onderzoeker als voor de clinicus geldt dat het van belang is deze angsten – die van alle tijden zijn – te kennen en serieus te nemen.