Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Huisarts en wetenschap
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap 5/2013

01-05-2013 | Beschouwing

Alcoholproblematiek bij ouderen

Auteurs: M.W.J. Noteborn, R.A.M. Sanderson, Hanka Zwanikken, Kay Deckers, prof.dr. S.P.J. van Alphen

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 5/2013

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Noteborn MWJ, Sanderson RAM, Zwanikken H, Deckers K, Van Alphen SPJ. Alcoholproblematiek bij ouderen. Huisarts Wet 2013;56(5):214-8.
Alcoholgebruik onder ouderen is wijdverbreid. Ruim tweederde van de 65-plussers drinkt dagelijks meer dan één glas en één op de twintig ouderen hoort zelfs tot de zware drinkers (minstens één keer per week zes of meer glazen). Symptomen van overmatig alcoholgebruik bij ouderen zijn niet specifiek en worden vaak ten onrechte toegeschreven aan normale veroudering. Door die veroudering ervaren ouderen ook sneller gezondheidsproblemen als gevolg van alcoholgebruik. Vroege herkenning van alcoholproblemen is belangrijk. De eerstelijnsgezondheidszorg beschikt over goede screeningsinstrumenten en effectieve, kortdurende interventies. Voor huisartsen en praktijkondersteuners komt het erop aan, hun alertheid op alcoholproblemen bij ouderen te trainen, en de samenwerking met de eerste- en tweedelijns verslavingszorg te organiseren.
vorige artikel Collaborative care voor depressieve patiënten
volgende artikel Risicoreductie en Number Needed to Treat
Literatuur
1.
Centraal Bureau voor de Statistiek. Demografie van de vergrijzing. Den Haag/Heerlen: CBS, 2011.
2.
Wisselink DJ, Kuijpers WGT, Mol A. Kerncijfers verslavingszorg 2011. Houten: LADIS, 2012.
3.
Weingart S. Alcohol en ouderen in de verslavingszorg in Nederland (1998-2007). Utrecht: Trimbos-instituut, 2009.
4.
NIGZ. Factsheet Alcohol en ouderen. Woerden: NIGZ, 2005.
5.
Johnson I. Alcohol problems in old age: A review of recent epidemiological research. Int J Geriatr Psychiatry 2000;1:575-81.CrossRef
6.
Bremmer MA, Beekman ATF, Deeg DJH, Van Balkom AJLM, Van Dyck R, Van Tilburg W. Angststoornissen bij ouderen: Prevalentie en risicofactoren. Tijdschr Psychiatr 1997;39:634-48.
7.
Ott A, Breteler MMB, Birkenhäger-Gillesse EB, Van Harskamp F, De Koning I, Hofman A. De prevalentie bij ouderen van de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie en dementie bij de ziekte van Parkinson: Het ERGOonderzoek. Ned Tijdschr Geneeskd 1996;140:200-5.
8.
Beekman ATF, Deeg DJH, Van Tilburg TG, Schroevers RA, Smit JH, Hooijers C, et al. Depressie bij ouderen in de Nederlandse bevolking: Een onderzoek naar de prevalentie en risicofactoren. Tijdschr Psychiatr 1997;39:294-308.
9.
10.
Kirchner JE, Zubrisky C, Cody M, Coakley E, Chen H, Ware JH, et al. Alcohol consumption among older adults in primary care. J Gen Intern Med 2007;22:92-7.PubMedCrossRef
11.
Basen MM. The elderly and drugs problem overview and program strategy. Public Health Rep 1977;92:43.PubMed
12.
Gossop M, Moos R. Substance misuse among older adults: A neglected but treatable problem. Addiction 2008;103:347-8.PubMedCrossRef
13.
Aertgeerts B, Buntinx F. Detectie van alcoholmisbruik of afhankelijkheid in de huisartsenpraktijk. Huisarts Nu 2002;31:468-79.
14.
Meerkerk GJ, Aarns T, Dijkstra RH, Weisscher P, Njoo K, Boomsma LJ. NHGStandaard Problematisch alcoholgebruik. Huisarts Wet 2005;48:284-5.
15.
Beullens J, Aertgeerts B. Screening for alcohol abuse and dependence in older people using DSM criteria: a review. Aging Ment Health 2004;8:76-82.PubMedCrossRef
16.
O’Connell H, Chin AV, Cunningham C, Lawlor B. Alcohol use disorders in elderly people: redefining an age old problem in old age. Br Med J 2003;327:664-7.CrossRef
17.
Letizia M, Reinbolz M. Identifying and managing acute alcohol withdrawal in the elderly. Geriatr Nurs 2005;26:176-83.PubMedCrossRef
18.
Cornel M. Detection of problem drinkers in general practice [dissertation]. Amsterdam: Thesis, 1994.
19.
Johansson K, Bendtsen P, Akerlind I. Advice to patients in Swedish primary care regarding alcohol and other lifestyle habits: how patients report the actions of GPs in relation to their own expectations and satisfaction with the consultation. Eur J Publ Health 2005;15:615-20.CrossRef
20.
Miller PM, Thomas SE, Mallin R. Patient attitudes towards self-report and biomarker alcohol screening by primary care physicians. Alcohol Alcohol 2006;41:306-10.PubMedCrossRef
21.
22.
Aertgeerts B, Buntinx F, Ansoms S, Fevery J. Screening properties of questionnaires and laboratory tests for the detection of alcohol abuse or dependence in a general practice population. Br J Gen Pract 2001;51:206-17.PubMed
23.
Risselada A, Kleinjan M, Jansen H. Veilig drinken op leeftijd: Screening en behandeling van alcoholproblematiek bij ouderen in de huisartsenpraktijk. Rotterdam: IVO, 2009.
24.
Re-Set Leefstijlverbetering. Factsheet uitleg bij de 5 tips om alcohol- of middelengebruik bespreekbaar te maken. Meerssen: Re-Set, 2012.
25.
26.
Saïtz R, Horton NJ, Sullivan LM, Moskowitz MA, Samet JH. Addressing alcohol problems in primary care: a cluster randomized, controlled trial of a systems intervention. Ann Intern Med 2003;138:372-82.PubMedCrossRef
27.
Siegal HA, Cole PA, Li L, Eddy MF. Can a brief clinical practicum influence physicians’ communications with patients about alcohol and drug problems? Results of a long-term follow-up. Teach Learn Med 2000;12:72-7.PubMedCrossRef
28.
Ter Horst L, Haverkamp S. Ervaringen van patiënten met de praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ: Onderzoeksrapport op basis van een enquête en spiegelgesprek met patiënten van de POH-GGZ in de regio Gooi en Vechtstreek. Haarlem: Zorgbelang Noord-Holland, 2012.
29.
Cuijpers P, Riper H, Lemmers L. The effects on mortality of brief interventions for problem-drinkers: A meta-analysis. Addiction 2004;99:839-45.PubMedCrossRef
30.
Dinh-Zarr T, Goss C, Heitman E, Roberts I, DiGuiseppi C. Interventions for preventing injuries in problem drinkers. Cochrane Database Syst Rev 2004;(3):CD001857.
31.
Anderson P. The risk of alcohol: What general practice can do [dissertation]. Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen, 2003.
32.
Fleming MF, Manwell LB, Barry KL, Adams W, Stauffacher EA. Brief physician advice reduced drinking in older adults. J Fam Pract 1999;48:378-84.PubMed
33.
34.
Cuijpers P, Scholten M, Conijn B. Verslavingspreventie: Een overzichtsstudie. Den Haag: ZonMw, 2006.
35.
Mensink PAJS, Ashruf RHT, Sluiter AC, Boomsma LJ, Eberson MPHM, Luijkx, JJHM, et al. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Stoornissen in het gebruik van alcohol. Huisarts Wet 2010;53:S1-5.CrossRef
36.
Garretsen HFL, Knibbe RA. Alcohol prevalentie-onderzoek. Rotterdam/Limburg: landelijk eindrapport. Rijswijk: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, 1983.
37.
CBS StatLine. Gezondheid, leefstijl, zorggebruik; t/m 2009 > zelfgerapporteerde leefstijl > gebruik alcoholhoudende dranken (12+) > zware drinker [internet]. Voorburg/Heerlen: CBS, 2010. http://​statline.​cbs.​nl, geraadpleegd maart 2013.
38.
Poppelier A, Van der Wiel A, Van de Mheen, D. Overdaad schaadt: Een inventarisatie van de lichamelijke gevolgen van sociaal geaccepteerd alcoholgebruik en bingedrinken. Rotterdam: IVO, 2002.
39.
40.
Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2006. Den Haag: Gezondheidsraad, 2006.
41.
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistic manual of mental disorders, fourth edition, text revision. Washington, DC: APA, 2000.
42.
Mrazek P, Haggerty R, editors. Reducing risks for mental disorders. Washington, DC: National Academy Press, 1994.
Metagegevens
Titel
Alcoholproblematiek bij ouderen
Auteurs
M.W.J. Noteborn
R.A.M. Sanderson
Hanka Zwanikken
Kay Deckers
prof.dr. S.P.J. van Alphen
Publicatiedatum
01-05-2013
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 5/2013
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/s12445-013-0125-z

Andere artikelen Uitgave 5/2013

Huisarts en wetenschap 5/2013 Naar de uitgave

Boekbespreking

Alles Staat Toch Op Facebook?

Journaal

Dosisafhankelijke beïnvloeding van rijvaardigheid bij opiaten

Commentaar

Screening op dikkedarmkanker: doen!

Column

Secundaire opscheppreventie

Column

Gerookt vlees

Kennistoets

Kennistoets: Vragen