7. Afasieën/taalstoornissen

Taal is een systeem van communicatie. Met spraak wordt bedoeld dat woorden uitgesproken (gearticuleerd) kunnen worden. Stem (fonatie) wil zeggen dat geluid met een zeker volume geproduceerd kan worden. Laesies van de hersenen kunnen stoornissen van stem (dysfonie), van articulatie (dysartrie) of van taal (afasie) veroorzaken. Er worden verschillende afasiesyndromen onderscheiden, de meest voorkomende zijn de afasie van Broca (taalexpressie), van Wernicke (taalbegrip), amnestische afasie (woordvinding) en de globale afasie (alle taalfuncties meer of minder gestoord). Omdat deze syndromen in de praktijk bijna nooit zuiver voorkomen, hanteren we tegenwoordig vaak het cognitieve taalschema volgens Ellis en Young. Hierbij worden vier hoofdfuncties onderscheiden: het gesproken woord, het geschreven woord, spreken en schrijven. Verschillende stappen van het taalproces worden gedefinieerd, bijvoorbeeld klankanalyse, woordherkenning, betekenisverlening. Elk van deze stappen kan gestoord zijn. Dit model levert een grote diversiteit van taalstoornissen, hetgeen beter strookt met de klinische praktijk. Bij stoornissen van lezen en schrijven spreekt men respectievelijk van dyslexie en dysgrafie. Ook rekenstoornissen (dyscalculie) kunnen na hersenbeschadiging voorkomen.