Skip to main content
Top

2018 | OriginalPaper | Hoofdstuk

8. Neglect en aanverwante stoornissen

Auteur : Dr. Ben van Cranenburgh

Gepubliceerd in: Neuropsychologie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Na hersenbeschadiging is aandacht altijd wel op een of andere manier gestoord. Dit kan betrekking hebben op: volgehouden aandacht, selectieve aandacht, verdeelde aandacht en de verschuiving van aandacht. Neglect ( = hemi-inattentie) is een parapluterm voor stoornissen van de aandacht voor één zijde van het lichaam en/of de ruimte. Er zijn allerlei subvormen van neglect: visueel, akoestisch, tactiel, motorisch, voor het lichaam, voor de grijpruimte, voor de verre ruimte, extinctieneglect. Allerlei problemen en incidenten kunnen het gevolg van neglect zijn: ongelukjes, verdwalen, weglatingen bij lezen, spullen kwijt zijn, bezoek aan de linkerkant negeren, hand tussen de spaken van het rolstoelwiel, enzovoort. Het is belangrijk neglect te onderscheiden van hemi-anopsie. De precieze verklaring van neglect staat nog steeds ter discussie. Op dit moment domineert het idee dat er sprake is van een onvolledige (‘beschadigde’) mentale representatie van lichaam en ruimte in de hersenen. Dit verklaart dat neglect ook in de mentale voorstelling optreedt (bijv. zich een route mentaal voorstellen). Er zijn talrijke testjes waarmee men neglect kan vaststellen. Vanwege de verschillende en wisselende vormen van neglect die voorkomen, kan men nooit met één test volstaan. Er bestaan allerlei therapieën en trainingen om neglect te verhinderen of verminderen.
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Voetnoten
1
De bespreking van aandacht en aandachtsstoornissen in deze paragraaf is gebaseerd op de jaarlijkse voordracht over dit onderwerp binnen de ITON-opleiding Neurorevalidatie door E. Thiery.
 
Literatuur
1.
go back to reference Niemann H, et al. An attempt differentiating attentional deficits in traumatic brain injury. Neuropsych Rev. 1996;6(1):11–46. Niemann H, et al. An attempt differentiating attentional deficits in traumatic brain injury. Neuropsych Rev. 1996;6(1):11–46.
2.
go back to reference Mirsky A, et al. Analysis of the elements of attention: a neuropsychological approach. Neuropsych Rev. 1991;2(2):109–46.CrossRefPubMed Mirsky A, et al. Analysis of the elements of attention: a neuropsychological approach. Neuropsych Rev. 1991;2(2):109–46.CrossRefPubMed
3.
go back to reference Robertson I, et al. Sustained attention training for unilateral neglect: theoretical and rehabilitation implications. J Clin Exp Neuropsychol. 1995;17(3):416–30.CrossRefPubMed Robertson I, et al. Sustained attention training for unilateral neglect: theoretical and rehabilitation implications. J Clin Exp Neuropsychol. 1995;17(3):416–30.CrossRefPubMed
4.
go back to reference Minderhoud J, Zomeren A, van. Traumatische hersenletsels. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema; 1984. Minderhoud J, Zomeren A, van. Traumatische hersenletsels. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema; 1984.
5.
go back to reference Eling P, Brouwer W, redactie. Aandachtsstoornissen. Lisse: Swets; 1995. Eling P, Brouwer W, redactie. Aandachtsstoornissen. Lisse: Swets; 1995.
6.
go back to reference Deelman B, et al., redactie. Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom; 1997. Deelman B, et al., redactie. Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom; 1997.
7.
go back to reference Mesulam M. Principles of behavioral neurology. Philadelphia: Davis; 1985. Mesulam M. Principles of behavioral neurology. Philadelphia: Davis; 1985.
8.
go back to reference Benson F. The neurology of thinking. New York: Oxford Un Pr; 1994. Benson F. The neurology of thinking. New York: Oxford Un Pr; 1994.
9.
go back to reference Halligan P, Marshall J. Special issue: spatial neglect: position papers on theory and practice. Neuropsych Rehab. 1994;4(2). Halligan P, Marshall J. Special issue: spatial neglect: position papers on theory and practice. Neuropsych Rehab. 1994;4(2).
10.
go back to reference Cermak L. Varieties of neglect. Symposia: 6 artikelen over neglect. JINS. 1996;2(5):403–59. Cermak L. Varieties of neglect. Symposia: 6 artikelen over neglect. JINS. 1996;2(5):403–59.
11.
go back to reference Robertson I, Marshall J, editors. Unilateral neglect: clinical and experimental studies. Erlbaum: Hillsdale; 1993. Robertson I, Marshall J, editors. Unilateral neglect: clinical and experimental studies. Erlbaum: Hillsdale; 1993.
12.
go back to reference Robertson I, Halligan P. Spatial Neglect, A clinical handbook for diagnosis and treatment. Hove: Psychology Pr.; 1999. Robertson I, Halligan P. Spatial Neglect, A clinical handbook for diagnosis and treatment. Hove: Psychology Pr.; 1999.
13.
go back to reference Karnath H-O, Milner A, Vallar, G. The cognitive and neural bases of spatial neglect. New York: Oxford Un Pr; 2002. Karnath H-O, Milner A, Vallar, G. The cognitive and neural bases of spatial neglect. New York: Oxford Un Pr; 2002.
14.
go back to reference Special Issue: modularity and the brain. J Clin Exp Neurops. 1995;17(2). Special Issue: modularity and the brain. J Clin Exp Neurops. 1995;17(2).
15.
go back to reference Cranenburgh B, van et al. De CVA-patiënt: meer dan een hemiparese. Vox Hospitiï. 1993;17(1):3–9. Cranenburgh B, van et al. De CVA-patiënt: meer dan een hemiparese. Vox Hospitiï. 1993;17(1):3–9.
16.
17.
go back to reference Spillane J. An Atlas of Clinical Neurology. London: Oxford Un Pr; 1975. Spillane J. An Atlas of Clinical Neurology. London: Oxford Un Pr; 1975.
18.
go back to reference Critchley M. The parietal lobes. New York: Hafner; 1953. Critchley M. The parietal lobes. New York: Hafner; 1953.
19.
go back to reference Frederiks Y. Het Lichaamsschema. Assen: Van Rossen; 1961. Frederiks Y. Het Lichaamsschema. Assen: Van Rossen; 1961.
20.
go back to reference Sacks O. The man who mistook his wife for a hat. New York: Summit Books; 1985. (Ned. vert.: De man die zijn vrouw voor een hoed hield. Meulenhof, Amsterdam 1993). Sacks O. The man who mistook his wife for a hat. New York: Summit Books; 1985. (Ned. vert.: De man die zijn vrouw voor een hoed hield. Meulenhof, Amsterdam 1993).
21.
go back to reference Bisiach E, Berti A. Unilateral misrepresentation of distributed information: paradoxes and puzzles. In: Brown J, redactie. Neuropsychology of visual perception. Hillsdale: Erlbaum; 1989. Bisiach E, Berti A. Unilateral misrepresentation of distributed information: paradoxes and puzzles. In: Brown J, redactie. Neuropsychology of visual perception. Hillsdale: Erlbaum; 1989.
22.
go back to reference Kobus M. Neuropsychologische functiestoornissen. In: Cranenburgh B, van et al. redactie. Jaarboek Fysiotherapie. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema; 1988. Kobus M. Neuropsychologische functiestoornissen. In: Cranenburgh B, van et al. redactie. Jaarboek Fysiotherapie. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema; 1988.
23.
go back to reference Stiles-Davis J, et al. Spatial Cognition: brain bases and development. Hillsdale: Erlbaum; 1988. Stiles-Davis J, et al. Spatial Cognition: brain bases and development. Hillsdale: Erlbaum; 1988.
24.
go back to reference Renzi E de. Disorders of space exploration and cognition. Chichester: Wiley; 1982. Renzi E de. Disorders of space exploration and cognition. Chichester: Wiley; 1982.
25.
go back to reference Fuster J. Memory in the cerebral cortex. Cambridge: MIT; 1995. Fuster J. Memory in the cerebral cortex. Cambridge: MIT; 1995.
26.
go back to reference Lindeman H, Cranenburgh B, van. Hersteld maar niet genezen. Haarlem: Stichting ITON; 2016. Lindeman H, Cranenburgh B, van. Hersteld maar niet genezen. Haarlem: Stichting ITON; 2016.
27.
go back to reference Critchley M. The divine banquet of the brain. New York: Raven; 1979. Critchley M. The divine banquet of the brain. New York: Raven; 1979.
29.
go back to reference Haaxma R. Neurologie van cognitie en gedrag in hoofdlijnen. 3e druk. Amsterdam: Reed Business Education; 2013. Haaxma R. Neurologie van cognitie en gedrag in hoofdlijnen. 3e druk. Amsterdam: Reed Business Education; 2013.
30.
go back to reference Devinsky O, d’Esposito M. Neurology of cognitive and behavioral disorders. Oxford: Oxford Un Pr; 2004. Devinsky O, d’Esposito M. Neurology of cognitive and behavioral disorders. Oxford: Oxford Un Pr; 2004.
31.
go back to reference Godefroy O, Bogousslavky J. The behavioral and cognitive neurology of stroke. Cambridge: Cambridge Un. Pr.; 2007. Godefroy O, Bogousslavky J. The behavioral and cognitive neurology of stroke. Cambridge: Cambridge Un. Pr.; 2007.
32.
go back to reference Heilman K, Abbell T, van den. Right hemisphere dominance for attention: the mechanisms underlying hemisphere assymmetries of inattention. Neurology 1980;30:327–30.CrossRefPubMed Heilman K, Abbell T, van den. Right hemisphere dominance for attention: the mechanisms underlying hemisphere assymmetries of inattention. Neurology 1980;30:327–30.CrossRefPubMed
33.
go back to reference Gainotti G, et al. Components of visual attention disrupted in unilateral neglect. In: Brown J. editors. Neuropsychology of visual perception. Hillsdale: Erlbaum; 1989. Gainotti G, et al. Components of visual attention disrupted in unilateral neglect. In: Brown J. editors. Neuropsychology of visual perception. Hillsdale: Erlbaum; 1989.
34.
go back to reference Jeannerod M. Neurophysiological and neuropsychological aspects of spatial neglect. Amsterdam: North-Holland; 1987. Jeannerod M. Neurophysiological and neuropsychological aspects of spatial neglect. Amsterdam: North-Holland; 1987.
35.
go back to reference Brink A, ten et al. Catherine Bergego Schaal (observatie neglect). Utrecht: De Hoogstraat/UMC; 2013. Brink A, ten et al. Catherine Bergego Schaal (observatie neglect). Utrecht: De Hoogstraat/UMC; 2013.
36.
go back to reference Azouvi P, et al. Functional consequences and awareness of unilateral neglect: study of an evaluation scale. Neuropsych Rehab. 1996;6(2):133–50.CrossRef Azouvi P, et al. Functional consequences and awareness of unilateral neglect: study of an evaluation scale. Neuropsych Rehab. 1996;6(2):133–50.CrossRef
37.
go back to reference Wilson B, et al. Development of a behavioral test of visuospatial neglect. Arch Phys Med Rehab. 1987;68:98–102. Wilson B, et al. Development of a behavioral test of visuospatial neglect. Arch Phys Med Rehab. 1987;68:98–102.
38.
go back to reference Lezak M. Neuropsychological Assessment. 5th ed. New York: Oxford Un Pr; 2012. Lezak M. Neuropsychological Assessment. 5th ed. New York: Oxford Un Pr; 2012.
39.
go back to reference Weinstein E, Friedland R. Hemi-inattention an hemisphere specialization: advances in neurology. New York: Raven; 1977. Weinstein E, Friedland R. Hemi-inattention an hemisphere specialization: advances in neurology. New York: Raven; 1977.
40.
go back to reference Lezak M, et al. Neuropsychological assessment. New York: Oxford Un Pr; 2012. Lezak M, et al. Neuropsychological assessment. New York: Oxford Un Pr; 2012.
41.
go back to reference Luria A. Grondslagen van de neuropsychologie, Van Loghum Slaterus, Deventer 1982 (orig. The Working Brain: Penguin; 1973). Luria A. Grondslagen van de neuropsychologie, Van Loghum Slaterus, Deventer 1982 (orig. The Working Brain: Penguin; 1973).
42.
go back to reference Walsh K. Neuropsychology, a clinical approach. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1978. Walsh K. Neuropsychology, a clinical approach. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1978.
44.
go back to reference Marsh N, Kersel D. Screening tests for visual neglect following stroke. Neuropsych Rehab. 1993;3(3):245–58.CrossRef Marsh N, Kersel D. Screening tests for visual neglect following stroke. Neuropsych Rehab. 1993;3(3):245–58.CrossRef
45.
go back to reference Meier M, et al., editors. Neuropsychological Rehabilitation. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1987. Meier M, et al., editors. Neuropsychological Rehabilitation. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1987.
46.
go back to reference Pizzamiglio I, et al. Cognitive rehabilitation of the hemineglect disorder, in chronic patients with unilateral right brain damage. J Clin Exp Neuropsychol. 1992;14(6):901–21.CrossRefPubMed Pizzamiglio I, et al. Cognitive rehabilitation of the hemineglect disorder, in chronic patients with unilateral right brain damage. J Clin Exp Neuropsychol. 1992;14(6):901–21.CrossRefPubMed
47.
go back to reference Ladavas E, et al. On the rehabilitation of hemispatial neglect. In: Riddoch M, Humphreys G, redactie. Cognitive Neuropsychology and Cognitive Rehabilitation. Hove: Erlbaum; 1994. Ladavas E, et al. On the rehabilitation of hemispatial neglect. In: Riddoch M, Humphreys G, redactie. Cognitive Neuropsychology and Cognitive Rehabilitation. Hove: Erlbaum; 1994.
48.
go back to reference Antonucci G, et al. Effectiveness of neglect rehabilitation in a randomized group study. J Clin Exp Neuropsychol. 1995;17(33):83–9.CrossRefPubMed Antonucci G, et al. Effectiveness of neglect rehabilitation in a randomized group study. J Clin Exp Neuropsychol. 1995;17(33):83–9.CrossRefPubMed
49.
go back to reference Diller L, Weinberg J. Hemi-inattention in rehabilitation. The evolution of a rational remediation program. In: Weinstein E, Friedland R, editors. Hemi-inattention and hemisphere specialization. New York: Raven; 1977. Diller L, Weinberg J. Hemi-inattention in rehabilitation. The evolution of a rational remediation program. In: Weinstein E, Friedland R, editors. Hemi-inattention and hemisphere specialization. New York: Raven; 1977.
50.
go back to reference Wade D, et al. Stroke, a critical approach. London: Chapman; 1985. Wade D, et al. Stroke, a critical approach. London: Chapman; 1985.
Metagegevens
Titel
Neglect en aanverwante stoornissen
Auteur
Dr. Ben van Cranenburgh
Copyright
2018
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2074-5_8