Top

Gepubliceerd in:

2011 | OriginalPaper | Hoofdstuk

63 Sombere stemming

Auteurs : H.W.J. van Marwijk, B. Terluin, H. de Vries, A.T.F. Beekman

Gepubliceerd in: Diagnostiek van alledaagse klachten

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Bij een sombere stemming is het van belang in gesprek te komen en met de patiënt een onderscheid te maken tussen enerzijds een down/depressief gevoel, bijvoorbeeld bij psychosociale problemen of in het kader van overspanning, en anderzijds de depressie, een syndroomdiagnose met specifieke criteria en met specifieke therapieën. Een afzonderlijke categorie vormen de patiënten met een milde chronische vorm van somberheid: dysthymie. Een depressie gaat incidenteel gepaard met psychotische kenmerken (vooral wanen).

Depressies kunnen ook optreden binnen een bipolaire stoornis, waarbij er tevens sprake is van perioden van manieën. Soms staan bij een beginnende dementie depressieve symptomen op de voorgrond. Ook een aantal somatische aandoeningen kan tot een sombere stemming leiden, onder meer schildklierfunctiestoornissen, een cerebrovasculair accident en de ziekte van Parkinson.

Het belangrijkste diagnosticum van de arts is het gesprek, de anamnese. Hierbij moet men goed doorvragen en geen genoegen nemen met vage antwoorden. Het onderscheid tussen gedeprimeerde stemming bij problemen en depressie zit vooral in ernst- en duurcriteria. De arts gaat altijd met behulp van gerichte vragen na of er een (verhoogd) risico van suïcide aanwezig is. De diagnostiek bij somberheid kan complex zijn als patiënten met een somatische uiting komen en niet altijd gemakkelijk van een coïncidente depressie te overtuigen zijn.

Depressie, stress, angst en alcohol- of middelenmisbruik zijn vaak met elkaar verweven en ook nogal eens gekoppeld aan gevoelens van schaamte en schuld. Patiënten presenteren zich in de eerste lijn vaak met onvolledige en atypische beelden, die al dan niet samenhangen met stress. Deze psychische aandoeningen gaan per definitie gepaard met veel negativisme en gevoelens van schuld en waardeloosheid en een gebrek aan concentratie. Dit kan met zich meebrengen dat deze patiënten terughoudend zijn met het vragen van hulp. Dit type problemen vergt daarom een actievere benadering van de arts.

vorige hoofdstuk 62 Slaapklachten

volgende hoofdstuk 64 Vergeetachtigheid

Balkom T van. Richtlijnherziening van de Multidisciplinaire richtlijn Depressie. Eerste revisie. Richtlijn voor de diagnostiek, behandeling en begeleiding van volwassen patiënten met een depressieve stoornis. Utrecht: Trimbos-instituut, 2009.

Marwijk H van, Grundmeijer H, Bijl D, Gelderen M van, Haan M de, Weel-Baumgarten E van et al. NHG-Standaard Depressieve stoornis (depressie). Eerste herziening. Huisarts Wet 2003;46:614-23.

Fassaert T, Dulmen S van, Schellevis F, Jagt L van der, Bensing J. Raising positive expectations helps patients with minor ailments: A cross-sectional study. BMC Family Practice 2008;9:38.

Bakker IM, Terluin B, Marwijk HW van, Mechelen W van, Stalman WA. Test-retest reliability of the PRIME-MD: limitations in diagnosing mental disorders in primary care. Eur J Public Health 2009;19(3):303-7.

Terluin B, Brouwers EP, Marwijk HW van, Verhaak PF, Horst HE van der. Detecting depressive and anxiety disorders in distressed patients in primary care; comparative diagnostic accuracy of the Four-Dimensional Symptom Questionnaire (4DSQ) and the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS). BMC Fam Pract 2009;10:58.

Mitchell AJ, Vaze A, Rao S. Clinical diagnosis of depression in primary care: a meta-analysis. Lancet 2009;374(9690):609-19.

Licht-Strunk E, Marwijk HW van, Hoekstra T, Twisk JW, Haan M de, Beekman AT. Outcome of depression in later life in primary care: longitudinal cohort study with three years’ follow-up. BMJ 2009;338:a3079.

’You’re depressed’; ’no I’m not’: GPs’ and patients’ different models of depression. UMDS MSc in General Practice Teaching Group. Br J Gen Pract 1999;49(439):123-4.

Karlsson H, Lehtinen V, Joukamaa M. Psychiatric morbidity among frequent attender patients in primary care. Gen Hosp Psychiatry 1995;17(1):19-25.

10.

Nutting PA, Rost K, Smith J, Werner JJ, Elliot C. Competing demands from physical problems: effect on initiating and completing depression care over 6 months. Arch Fam Med 2000;9(10):1059-64.

11.

Bijl RV, Zessen G van, Ravelli A. [Psychiatric morbidity among adults in The Netherlands: the NEMESIS-Study. II. Prevalence of psychiatric disorders. Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study]. Ned Tijdschr Geneeskd 1997;141(50):2453-60.

12.

Bijl RV, Ravelli A, Zessen G van. Prevalence of psychiatric disorder in the general population: results of The Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (Nemesis). Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 1998;33(12):587-95.

13.

Spijker J, Graaf R de, Bijl RV, Beekman AT, Ormel J, Nolen WA. Duration of major depressive episodes in the general population: results from The Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (Nemesis). Br J Psychiatry 2002;181:208-13.

14.

Heeringen C van. Handboek suïcidaal gedrag. Utrecht: De Tijdstroom, 2006.

15.

Have M ten, Graaf R de, Vollebergh W, Beekman A. What depressive symptoms are associated with the use of care services? Results from the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (Nemesis). J Affect Disord 2004;80(2-3):239-48.

16.

Gilbody S, Bower P, Fletcher J, Richards D, Sutton AJ. Collaborative care for depression: a cumulative meta-analysis and review of longer-term outcomes. Arch Intern Med 2006;166(21):2314-21.

17.

Simon GE, Katon W, Rutter C, VonKorff M, Lin E, Robinson P et al. Impact of improved depression treatment in primary care on daily functioning and disability. Psychol Med 1998;28(3):693-701.

18.

Steenbergen-Weijenburg KM van, Feltz-Cornelis CM van der, Horn EK, Marwijk HW van, Beekman AT, Rutten FF et al. Cost-effectiveness of collaborative care for the treatment of major depressive disorder in primary care. A systematic review. BMC Health Serv Res 2010;10:9.

19.

Okkes I, Oskam S, Lamberts H. Van klacht naar diagnose. Episodegegevens uit de huisartspraktijk. Bussum: Coutinho, 1998.

20.

Buntinx F, De Lepeleire J, Heyrman J, Fischler B, Vander Mijnsbrugge D, Akker M van den. Diagnosing depression: what’s in a name? Eur J Gen Pract 2004;10(4):162-5, 168.

21.

Moore JD, Bona JR. Depression and dysthymia. Med Clin North Am 2001;85(3):631-44.

22.

Ballenger JC. Comorbidity of panic and depression: implications for clinical management. Int Clin Psychopharmacol 1998;13 Suppl 4:S13-S7.

23.

Kessler D, Bennewith O, Lewis G, Sharp D. Detection of depression and anxiety in primary care: follow up study. BMJ 2002;325(7371):1016-7.

24.

Rubak S, Sandbaek A, Lauritzen T, Christensen B. Motivational interviewing: a systematic review and meta-analysis. Br J Gen Pract 2005;55(513):305-12.

25.

Wouda J, Wiel H van de, Vliet K van. Medische communicatie. Gespreksvaardigheden voor de arts. Utrecht: De Tijdstroom, 1997.

26.

Terluin B, Hout HP van, Marwijk HW van, Ader HJ, Meer K van der, Haan M de, et al. Reliability and validity of the assessment of depression in general practice: the Short Depression Interview (SDI). Gen Hosp Psychiatry 2002;24(6):396-405.

27.

Williams JW Jr, Pignone M, Ramirez G, Perez SC. Identifying depression in primary care: a literature synthesis of case-finding instruments. Gen Hosp Psychiatry 2002;24(4):225-37.

28.

Spitzer RL, Kroenke K, Williams JB. Validation and utility of a self-report version of PRIME-MD: the PHQ primary care study. Primary care evaluation of mental disorders. Patient Health Questionnaire. JAMA 1999;282(18):1737-44.

29.

Kroenke K, Spitzer RL, Williams JB. The Patient Health Questionnaire-2: validity of a two-item depression screener. Med Care 2003;41(11):1284-92.

Titel: 63 Sombere stemming
Auteurs: H.W.J. van Marwijk
B. Terluin
H. de Vries
A.T.F. Beekman
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Diagnostiek van alledaagse klachten
Print ISBN: 978-90-313-8363-4

Elektronisch ISBN: 978-90-313-8364-1

Copyright: 2011
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-8364-1_64

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen