Top

Optie A:

Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
Optie B:

Deel de link per e-mail
Link delen

vorige hoofdstuk 17 Gedrags- en ontwikkelingsproblemen

volgende hoofdstuk 19 Functionele klachten bij kinderen en jongeren

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk

2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk

18 Kinderen met syndromen en verstandelijke beperkingen

eerste hoofdstuk lezen

Auteurs: Peter Lauteslager, Ineke van der Burgt, Marieke van den Heuvel, Ria Nijhuis-van der Sanden, Annette van der Putten

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Gepubliceerd in: Kinderfysiotherapie

» Toegang tot de volledige tekst krijgen

Samenvatting

Een syndroom is een herkenbaar patroon van aangeboren afwijkingen met een bekende of bekend veronderstelde pathogenese c.q. oorzaak. De lichamelijke kenmerken verschillen per syndroom en vaak is er sprake van een verstandelijke beperking (bijvoorbeeld het syndroom van Down) of van een disharmonisch intelligentieprofiel (bijvoorbeeld het syndroom van Turner) of van specifieke gedragskenmerken (bijvoorbeeld compulsieve stoornissen bij het syndroom van Prader-Willi).

Log in om toegang te krijgen

Hier inloggen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Academy Fysiotherapie Plus

Meer informatie

BSL Academy Zuyd Hogeschool Fysiotherapie

Meer informatie

Schrander-Stumpel CTRM, Curfs LMG, Nijs Bik H de. Mentale retardatiesyndromen en gedragsprofielen. Patient Care. 2000;27: 43-8.

Schrander-Stumpel CTRM, Schrander JJP. Klinische signalen en syndromen. Patient Care. 2005;27:29-34.

Connolly BH, Michael BT. Performance of retarded children, with and without Down syndrome, on the Bruininks Oseretsky Test of Motor Proficiency. Phys Ther. 1986;66:344-8.

Nakamura H. An inquiry into systematic differences in the abilities of institutionalized adult mongoloids. Am J Ment Defic. 1965;69:661-5.

Henderson SE, Morris J, Ray S. Performance of Down syndrome and other retarded children on the Cratty Gross-Motor Test. Am J Ment Defic. 1981;85:416-24.

Carr J. Mental and motor development in young mongol children. J Ment Defic Res. 1970; 14(3): 205-20.

Cunningham C. Down’s syndrome: an introduction for parents. Londen: Souvenir Press, 1982.

Ulrich BD, Ulrich DA, Collier DH. Alternating stepping patterns: hidden abilities of 11-month-old infants with Down syndrome. Dev Med Child Neurol. 1992; 34(3): 233-9.

Gibson D, Fields DL. Early infant stimulation programs for children with Down syndrome: a review of effectiveness. In: Wolraich ML, Routh DK, eds. Advances in developmental and behavioral pediatrics, vol. 5. Greenwich: JAI Press, 1984. p. 331-71.

10.

Sharav T, Shlomo L. Stimulation of infants with Down syndrome: long-term effects. Ment Retard. 1986;24:81-6.

11.

Berry P, Gunn VP, Andrews RJ. Development of Down syndrome children from birth to five years. In: Berg JM, ed. Perspectives and progress in mental retardation. Baltimore: University Park Press, 1984. p 168.

12.

Henderson SE. Motor skill development. In: Lane D, Stratflord B, eds. Current approaches to Down’s syndrome. Londen: Holt, Rinehart & Winston, 1985. p. 187-218.

13.

Piper MC, Gosselin C, Gendron M, Mazer B. Developmental profile of Down’s syndrome infants receiving early intervention. Child Care Health Dev. 1986;12:183-94.

14.

Lauteslager P, Heuvel ME van den, Volman MJM. Syndroom van Down. Wetenschapsloket info: Syndroom van Down – Motorische ontwikkelingsprofielen van kinderen met het syndroom van Down. Ned Tijdschr Kinderfysiother. 2008;20:17-8.

15.

Dyer S, Gunn P, Rauh H, Berry P. Motor development in Down syndrome children: an analysis of the motor scale of the Bayley Sca1es of Infant Development. In: Vermeer A, ed. Motor development, adapted physical activity and mental retardation. Basel: Karger, 1990. p. 7-20.

16.

Haley S. Sequence of development of postural reactions by infants with Down syndrome. Dev Med Child Neurol. 1987;29:674-9.

17.

Block ME. Motor development in children with Down syndrome: a review of the literature. Adapt Phys Activ Q. 1991;8:179-209.

18.

Morris AF, Vaughan SE, Vaccaro P. Measurements of neuromuscular tone and strength in Down’s syndrome children. J Ment Defic Res. 1982;26:41-6.

19.

Smith CF, Berg JM. Down’s syndrome. Edinburgh: Churchill-Livingstone, 1976.

20.

Davis W, Kelso J. Analysis of ‘invariant characteristics’ in the motor control of down’s syndrome and normal subjects. J Mot Behav. 1982;14:194-212.

21.

Shumway-Cook A, Woollacott MH. Dynamics of postural control in the child with Down syndrome. Phys Ther. 1985;65:1315-22.

22.

Haley SM. Postural reactions in infants with Down syndrome. Relationship to motor milestone development and age. Phys Ther. 1986;66:17-22.

23.

Parker A, James B. Age changes in the flexibility of Down’s syndrome children. J Ment Defic Res. 1985;29(Pt 3):207-18.

24.

Livingstone B, Hirst P. Orthopedic disorders in school children with Down’s syndrome with special reference to the incidence of joint laxity. Clin Orthop Relat Res. 1986;(207):74-6.

25.

Akerström MS Sanner G. Movement patterns in children with Down’s syndrome: a pilot study. Physiother Theory Pract. 1993;9:33-41.

26.

Lauteslager PEM. Motor development in young children with Down syndrome. In: Vermeer A, Davis WE, eds. Physical and motor development in mental retardation. Basel: Karger, 1995. p. 75-98.

27.

Lydic JS, Steele C. Assessment of the quality of sitting and gait patterns in children with Down’s syndrome. Phys Ther. 1979;59:1489-94.

28.

Rast MM, Harris SR. Motor control in infants with Down syndrome. Dev Med Child Neurol. 1985;27:682-5.

29.

Kugel RB. Combatting retardation in infants with Down’s syndrome. Children. 1970;17:188-92.

30.

Lauteslager PEM, Vermeer A, Helders PJM. Houdingsregulatie stoornissen bij kinderen met het syndroom van Down; een literatuurstudie. Ned Tijdschr Fysiother. 1994;104:160-9.

31.

Lauteslager PEM, Vermeer A, Helders PJM. Disturbances in the motor behaviour of children with Down’s syndrome: the need for a theoretical framework. Physiotherapy. 1998;84:5-13.

32.

Lauteslager PEM. Syndroom van Down; motoriek in ontwikkeling. Ned Tijdschr Fysiother. 1991; 101:260-9.

33.

Lauteslager PEM. Test van ‘Basis-motorische Vaardigheden van Kinderen met het syndroom van Down’: onderzoek naar betrouwbaarheid en constructvaliditeit. Ned Tijdschr Fysiother. 1998;10:155-63.

34.

Heuvel ME van den, Jong I de, Lauteslager PEM, Volman MJM. Test van Basis-motorische vaardigheden voor kinderen met het syndroom van Down (BVK): een responsiviteitsonderzoek. Ned Tijdschr Fysiother. 2006;116:92-7.

35.

Heuvel ME van den, Jong I de, Lauteslager PEM, Volman MJM. Responsiveness of the Test of Basic Motor Skills of Children with Down syndrome (BMS). Phys Occup Ther Pediatr. 2009;29:71-85.

36.

Gémus M, Palisano R, Russell D, et al. Using the GMFM to evaluate motor development in children with Down syndrome. Phys Occup Ther Pediatr. 2001;21:69-79.

37.

Russell D, Palisano R, Walter S, et al. Evaluating motor function in children with Down syndrome: validity of the GMFM. Dev Med Child Neurol. 1998;40:693-701.

38.

Lauteslager PEM, red. Kinderen met het syndroom van Down; motorische ontwikkeling en behandeling. Amersfoort: ’s Heeren Loo, 2000.

39.

Veenhof C, Ketelaar M, Petegem-van Beek E van, Vermeer A. De Gross Motor Function Measure (GMFM): Een onderzoek naar de responsiviteit van de Nederlandse vertaling. Ned Tijdschr Fysiother. 2002;113:36-41.

40.

Veenhof C, Ketelaar M, Petegem-van Beek E van, Vermeer A. De Gross Motor Function Measure (GMFM): Een onderzoek naar de betrouwbaarheid van de Nederlandse vertaling. Ned Tijdschr Fysiother. 2003;113:32-5.

41.

Palisano RJ, Walter SD, Russell DJ, et al. Gross motor function of children with down syndrome: creation of motor growth curves. Arch Phys Med Rehabil. 2001;82:494-500.

42.

Dolva AS, Coster W, Lilja M. Functional performance in children with Down syndrome. Am J Occup Ther. 2004;58:621-9.

43.

Dolva AS, Lilja M, Hemmingsson H. Functional performance characteristics associated with postponing elementary school entry among children with Down syndrome. Am J Occup Ther. 2007;61:414-20.

44.

Volman MJM, Bode PM, Pieterse FHS, Lauteslager PEM. Effecten van vroegtijdige motorische interventie bij kinderen met het syndroom van Down: een systematische review. Ned Tijdschr Fysiother. 2009;119:55-62.

45.

Ulrich DA, Lloyd mC, Tiernan CW, et al. Effects of intensity of treadmill training on developmental outcomes and stepping in infants with Down syndrome: a randomized trial. Phys Ther. 2008;88:114-22.

46.

Hernandez-Leif M, Field T, Largie S, et al. Children with Down syndrome improved in muscle tone and motor functioning following massage therapy. Early Child Dev Care. 2006;176:3895-410.

47.

Lauteslager PEM, Vermeer A, Helders PJM, et al. Het effect van fysiotherapie op de ontwikkeling van basis motorische vaardigheden van kinderen met het syndroom van Down. Ned Tijdschr Fysiother. 2000; 10:12-21.

48.

Lauteslager PEM, Bakker BA, Heuvel ME van den. Fysiotherapie voor jonge kinderen met Downsyndroom. Signaal. 2008;63:4-26.

49.

Lauteslager PEM. Overdracht aan ouders. In: Lauteslager PEM, red. Kinderen met het syndroom van Down; motorische ontwikkeling en behandeling. Amersfoort: ’s Heeren Loo, 2000. p. 318-48.

50.

Siebes RC, Gorter JW, Nijhuis BG, et al. Navigatie in de kinderrevalidatie: de ondersteuningsbehoefte en hulpvraag van gezinnen waarin een kind met een lichamelijke beperking opgroeit. Keypoint. 2010;34:15-7.

51.

Willems M, Verhoef M, Berdenis van Berlekom S, et al. Gezinsgericht werken in de kinderrevalidatie. Geen methode, maar een attitude. Keypoint. 2010;34:15-7.

52.

Nijs Bik H de, Curfs L, Schrander-Stumpel C. Klinische genetica (9): Turner- en Klinefeltersyndroom. Patient Care. 2000;27:67-73.

53.

Nijhuis-van der Sanden MW, Eling PA, Otten BJ. A review of neuropsychological and motor studies in Turner syndrome. Neurosci Biobehav Rev. 2003;27:329-38.

54.

Akker ELT van den, Alfen-Van der Velden AAEM van, Adrichem LNA van, et al. Klinische richtlijn Turner syndroom. Rotterdam: Nederlands Vlaams Multidisciplinair Netwerk Turner Syndroom, 2012.

55.

Pieters J. Incidental findings of sex chromosome aneuploidies in routine prenatal diagnostic procedures. A qualitative study on perspectives of parents and professionals [thesis]. Nijmegen: Radboud University, 2013.

56.

Otten B, Alfen J van, Timmers H, et al. Een boekje open over Turner, onderdeel van de voorlichtingsmap ‘Leven met Turner’. www.ferring.nl.www.turnercontact.nl. 2012.

57.

Lepage JF, Dunkin B, Hong DS, Reiss AL. Contribution of executive functions to visuospatial difficulties in prepubertal girls with Turner syndrome. Dev Neuropsychol. 2011;36:988-1002.

58.

Nijhuis-van der Sanden MW, Eling PA, Asseldonk EH van, Galen GP van. Decreased movement speed in girls with turner syndrome: a problem in motor planning or muscle initiation? J Clin Exp Neuropsychol. 2004;26:795-816.

59.

Nijhuis-van der Sanden RW, Smits-Engelsman BC, Eling PA. Motor performance in girls with Turner syndrome. Dev Med Child Neurol. 2000;42:685-90.

60.

Nijhuis-van der Sanden MW, Smits-Engelsman BC, Eling PA, et al. Low elementary movement speed is associated with poor motor skill in Turner’s syndrome. Dev Neuropsychol. 2002;22:643-70.

61.

Nijhuis-van der Sanden MW, Asseldonk EH van, Eling PA, Galen GP van. Slow motor performance in girls with Turner syndrome is not related to increased neuromotor noise. Motor Control. 2003;7:111-33.

62.

Ross JL, Kushner H, Roeltgen DP. Developmental changes in motor function in girls with Turner syndrome. Pediatr Neurol. 1996;15:317-22.

63.

Salbenblatt JA, Meyers DC, Bender BG, et al. Gross and fine motor development in 45, X and 47, XXX girls. Pediatrics. 1989;84:678-82.

64.

Nijhuis-van der Sanden MWG, Eling PATM, Brugman- Boezeman ATM. Onhandigheid bij het syndroom van Turner: is plannen of uitvoeren van bewegingen een probleem? Tijdschr Kindergeneeskd. 2002;70:116-21.

65.

Nijhuis-van der Sanden MWG. The Turning point: localizing the motor performance deficit in Turner syndrome. Nijmegen: Radboud Universiteit, 2003.

66.

Bondy CA; Turner Syndrome Study Group. Care of girls and women with Turner syndrome. J Clin Endocrinol Metab. 2007;92:10-25.

67.

Elsheikh M, Dunger DB, Conway GS, Wass JA. Turner’s syndrome in adulthood. Endocr Rev. 2002;23:120-40.

68.

Saenger P, Wikland KA, Conway GS, et al. Recommendations for the diagnosis and management of Turner syndrome. J Clin Endocrinol Metab. 2001;86:3061-9.

69.

Armstrong DD. Neuropathology of Rett syndrome. Ment Retard Dev Disabil Res Rev. 2002;8:72-6.

70.

Armstrong DD, Dunn K, Antalffy B. Decreased dendritic branching in frontal, motor and limbic cortex in Rett syndrome compared with trisomy 21. J Neuropathol Exp Neurol. 1998;57:1013-7.

71.

Neul JL, Kaufmann WE, Glaze DG, et al. Rett syndrome: revised diagnostic criteria and nomenclature. Ann Neurol. 2010;68:944-50.

72.

Smeets EE, Pelc K, Dan B. Rett Syndrome. Mol Syndromol. 2012;2:113-27.

73.

Dan B, Cheron B. Postural control in children with Rett syndrome or Angelman syndrome. In: Hadders-Algra M, Brogren Carlberg E, eds. Posture: a key issue in developmental disorders. Londen: Mac Keith Press, 2008. p. 148-69.

74.

Reus L, Zwarts M, Vlimmeren LA van, et al. Motor problems in Prader-Willi syndrome: a systematic review on body composition and neuromuscular functioning. Neurosci Biobehav Rev. 2011;35:956-69.

75.

Thomson AK, Glasson EJ, Bittles AH. A long-term population-based clinical and morbidity review of Prader-Willi syndrome in Western Australia. J Intellect Disabil Res. 2006;50(Pt 1):69-78.

76.

Vogels A, Ende J van den, Keymolen K, et al. Minimum prevalence, birth incidence and cause of death for Prader-Willi syndrome in Flanders. Eur J Hum Genet. 2004;12:238-40.

77.

Whittington JE, Holland AJ, Webb T, et al. Population prevalence and estimated birth incidence and mortality rate for people with Prader-Willi syndrome in one UK Health Region. J Med Genet. 2001;38:792-8.

78.

Nicholls RD. Genomic imprinting and uniparental disomy in Angelman and Prader-Willi syndromes: a review. Am J Med Genet. 1993;46:16-25.

79.

Curfs LM, Fryns JP. Prader-Willi syndrome: a review with special attention to the cognitive and behavioral profile. Birth Defects Orig Artic Ser. 1992;28:99-104.

80.

Whittington J, Holland A, Webb T, et al. Cognitive abilities and genotype in a population-based sample of people with Prader-Willi syndrome. J Intellect Disabil Res. 2004;48(Pt 2):172-87.

81.

Holm VA, Cassidy SB, Butler MG, et al. Prader-Willi syndrome: consensus diagnostic criteria. Pediatrics. 1993;91:398-402.

82.

Reus L, Vlimmeren LA van, Staal JB, et al. The effect of growth hormone treatment or physical training on motor performance in Prader-Willi syndrome: a systematic review. Neurosci Biobehav Rev. 2012;36:1817-38.

83.

Reus L, Pelzer BJ, Otten BJ, et al. Growth hormone combined with child-specific motor training improves motor development in infants with Prader-Willi syndrome: A randomized controlled trial. Res Dev Disabil. 2013;34:3092-103.

84.

Reus L, Vlimmeren LA van, Staal JB, et al. Objective evaluation of muscle strength in infants with hypotonia and muscle weakness. Res Dev Disabil. 2013;34:1160-9.

85.

Eiholzer U, Nordmann Y, l’Allemand D, et al. Improving body composition and physical activity in Prader- Willi syndrome. J Pediatr. 2003;142:73-8.

86.

Nardella MT, Sulzbacher SI, Worthington-Roberts BS. Activity levels of persons with Prader-Willi syndrome. Am J Ment Defic. 1983;87:498-505.

87.

Lind van Wijngaarden RF de, Otten BJ, Festen DA, et al. High prevalence of central adrenal insufficiency in patients with Prader-Willi syndrome. J Clin Endocrinol Metab. 2008;93:1649-54.

88.

Schlumpf M, Eiholzer U, Gygax M, et al. A daily comprehensive muscle training programme increases lean mass and spontaneous activity in children with Prader- Willi syndrome after 6 months. J Pediatr Endocrinol Metab. 2006;19:65-74.

89.

Woittiez IB, Ras M. Hoe vaak komt een verstandelijke handicap voor? www.nationaalkompas.nl > Gezondheid en ziekte > Ziekten en aandoeningen > Psychische stoornissen > Verstandelijke handicap. Bilthoven: RIVM, 2010.

90.

Shevell M, Ashwal S, Donley D, et al. Practice parameter: evaluation of the child with global developmental delay: report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and The Practice Committee of the Child Neurology Society. Neurology. 2003;60:367-80.

91.

Rauch A, Hoyer J, Guth S, et al. Diagnostic yield of various genetic approaches in patients with unexplained developmental delay or mental retardation. Am J Med Genet A. 2006;140:2063-74.

92.

Palfrey J. Legislation for the education of children with disabilities. In: Levine M, Carey WB, Crocker AC, eds. Developmental-behavioral pediatrics, 4th ed. Philadelphia: Saunders Elsevier, 2009. p 972.

93.

Inspectie voor de Gezondheidszorg. Ernstig meervoudig gehandicapt en dán? Een onderzoek naar de kwaliteit van zorg voor mensen met meervoudige complexe handicaps. Den Haag: IGZ, 2000.

94.

Nakken H, Vlaskamp C,. Voorzieningen voor kinderen met visuele, auditieve, motorische en meervoudige beperkingen. In: Ploeg JD van der, red. Orthopedagogische werkvelden in Nederland. Apeldoorn: Garant, 2002. p. 131-48.

95.

Ras M, Woittiez I, Kempen H van, Sadiraj K. Steeds meer verstandelijk gehandicapten? Ontwikkelingen in vraag en gebruik van zorg voor verstandelijk gehandicapten. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2010.

96.

Sociaal Cultureel Planbureau. Cijfermatige ontwikkelingen in de verstandelijk gehandicaptenzorg. Den Haag: SCP, 2005.

97.

Schuurman M. Omvang en samenstelling van de groep mensen met ernstige meervoudige beperkingen: resultaten van een voorstudie. Kalliope Consult, 2010.

98.

Vlaskamp C. Het motief van de reiziger. Verkenningen in de zorg voor mensen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen. Tijdschr Orthopedagogiek. 2003;42:320-35.

99.

Tadema A, Vlaskamp C, Ruijssenaars AJJM. The validity of support profiles for children with profound multiple learning difficulties. Checklist of child characteristics for assessment purposes. Eur J Spec Needs Educ. 2007;22:147-160.

100.

Nakken H. Personen met ernstige meervoudige beperkingen; een doelgroepafbakening. In: Vlaskamp C, Maes B, Penne A, red. Ondersteuning van mensen met meervoudige beperkingen. Handvatten voor een kwaliteitsvol leven. Leuven: Acco, 2011.

101.

Nakken H, Vlaskamp C. Joining forces: supporting individuals with profound multiple learning disabilities. Tizard Learning Disabil Rev. 2002;7:10-6.

102.

Karnebeek CDM van, Scheper FY, Abeling NG, et al. Etiology of mental retardation in children referred to a tertiary care center: a prospective study. Am J Ment Retard. 2005;110:253-67.

103.

Zijlstra HP, Vlaskamp C. The impact of medical conditions on the support of children with profound intellectual and multiple disabilities. J Appl Res Intellect Disabil. 2005;18:151-61.

104.

Nakken H, Vlaskamp C. A need for a taxonomy for profound intellectual and multiple disabilities. J Policy Pract Intellect Disabil. 2007;4:83-7.

105.

Ware J. Creating responsive environments for people with profound learning and multiple disabilities. London: David Fulton, 1996.

106.

Janicki MP, Dalton AJ. Sensory impairments among older adult with intellectual disabilities. J Intellect Dev Disabil. 1998;23:3-11.

107.

Bromely SM. Smell and taste disorders: a primary care approach. Am Fam Physician. 2000;61:427-36.

108.

Evenhuis HM, Theunissen M, Denkers I, et al. Prevalence of visual and hearing impairment in a Dutch institutionalized population with intellectual disability. J Intellect Disabil Res. 2001;45:457-64.

109.

Splunder J van, Stilma JS, Bernsen RMD, Evenhuis HM. Prevalence of visual impairment in adults with intellectual disabilities in the Netherlands: cross-sectional study. Eye. 2006;20:1004-10.

110.

Meuwese-Jongejeugd A, Vink M, Zanten B van, et al. Prevalence of hearing loss in 1598 adults with an intellectual disability: cross-sectional population based study. Int J Audiol. 2006;45:660-9.

111.

Didden R, Sigafoos J. A review of the nature and treatment of sleep disorders in individuals with developmental disabilities. Res Dev Disabil. 2001;22:255-72.

112.

Richdale A, Francis A, Gavidia-Payne S, Cotton S. Stress, behaviour, and sleep problems in children with an intellectual disability. J Intellect Dev Disabil. 2000;25:147-62.

113.

Lhatoo SD, Sander JW. The epidemiology of epilepsy and learning disability. Epilepsia. 2001;42:6-9.

114.

Böhmer CJM, Niezen-de Boer MC, Klinkenberg-Knol EC, et al. Gastro-oesophageal reflux disease in institutionalised intellectually disabled individuals. Neth J Med. 1997;51:134-9.

115.

Wallis C. Respiratory health of people with profound intellectual and multiple disabilities. In: Pawlyn J, Carnaby S, eds. People with profound intellectual and multiple disabilities. Nursing complex needs. Oxford: Wiley-Blackwell, 2009. p. 186-202.

116.

Chadwick DD, Goldbart J. Caregivers knowledge of dysphagia management strategies. Int J Lang Comm Disord. 2002;37:345-57.

117.

Batshaw ML. Children with disabilities, 5th ed. Baltimore: Brookes, 2002.

118.

Gal E, Hardal-Nasser R, Engel-Yeger B. The relationship between the severity of eating problems and intellectual developmental deficit level. Res Dev Disabil. 2011;32:1464-9.

119.

Veugelers R, Benninga MA, Calis EAC, et al. Prevalence and clinical presentation of constipation in children with severe generalized cerebral palsy. Dev Med Child Neurol. 2010;52:e216-21.

120.

Mergler S, Evenhuis H, Boot A, et al. Epidemiology of low bone mineral density and fractures in children with severe cerebral palsy: a systematic review. Dev Med Child Neurol. 2009;51:773-8.

121.

Putten AAJ van der, Vlaskamp C. Pain assessment in people with profound intellectual and multiple disabilities; a pilot study into the use of the Pain Behaviour Checklist in everyday practice. Res Dev Disabil. 2011;32:1677-84.

122.

Hill S, Goldsmith L. Mobiity, posture and comfort. In: Pawlyn J, Carnaby S, eds. People with profound intellectual and multiple disabilities. Nursing complex needs. Oxford: Wiley-Blackwell, 2009. p. 328-48.

123.

Lambrechts G, Kuppens S, Maes B. Staff variables associated with the challenging behaviour of clients with severe or profound intellectual disabilities. J Intellect Disabil Res. 2009;53:620-32.

124.

Poppes P, Putten AAJ van der, Vlaskamp C. Frequency and severity of challenging behaviour in persons with profound intellectual and multiple disabilities. Res Dev Disabil. 2010;31:1269-75.

125.

Vlaskamp C, Poppes P, Zijlstra R. Een programma van jezelf : een opvoedingsprogramma voor kinderen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen. Assen: Van Gorcum, 2005.

126.

Vlaskamp C. Noodzakelijk verlangen. Over ontwikkeling van kinderen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen. In: Knorth EJ, Nakken H, Oenema-Mosterd CE, et al., red. De ontwikkeling van kinderen met problemen: gewoon anders. Antwerpen: Garant, 2008. p. 205-18.

127.

Engelbert R, Lauteslager P. Aandoeningsgebonden motorische ontwikkleingsprofielen. In: Empelen R van, Nijhuisvan der Sanden R, Hartman AS, red. Kinderfysiotherapie. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg, 2000. p. 159-70.

128.

Putten AAJ van der, Vlaskamp C, Reynders K, Nakken H. Movement skill assessment in children with profound multiple disabilities: a psychometric analysis of the top down motor milestone test. Clin Rehabil. 2005;19:635-43.

129.

Bidabe L, Lollar JM. MOVE (Mobility Opportunities Via Education), 3rd ed. Bakersfield: Kern Country Superintendent of Schools, 1995.

130.

Tedla JS, Ganesan S, Katragadda S. Inter-rater reliability of the Top Down Motor Milestone Test; a cross-sectional study. Clin Rehabil. 2009;23:725-9.

131.

Tadema AC, Vlaskamp C. Inventarisatielijst kindkenmerken. Groningen: Stichting Kinderstudies, 2004.

132.

Tadema A, Vlaskamp C, Ruijssenaars W. The development of a checklist of child characteristics for assessment purposes. Eur J Spec Needs Educ. 2005;20:403-17.

133.

Vlaskamp C, Wijck R van. Inventarisatie persoonsbeeld en zorg, versie voor residentiële zorg. Groningen: Stichting Kinderstudies, 1997.

134.

Vlaskamp C, Meulen BF van der, Smrkovsky M. Behavioral appraisal scales. Groningen: Stichting Kinderstudies, 1999.

135.

Vlaskamp C, Meulen BF van der, Zijlstra HP. De instrumentele realisering van het Gedrags Taxatie Instrument. Tijdschr Orthopedagogiek. 2002;41:22-31.

136.

Nakken, H., Reynders, K., Vlaskamp, C. & Procee, A. (1998). Behandelingsvormen voor ernstig meervoudig gehandicapten. Een wegwijzer. Rotterdam: Lemniscaat.

137.

Vlaskamp C, Nakken H. Therapeutic interventions in the Netherlands and Belgium in support of people with profound intellectual and multiple disabilities. Educ Train Dev Disabil. 2008;43:334-41.

138.

Kuiper C, Verhoef J, Louw D de, Cox K. Evidence – based practice voor paramedici. Methodiek en implementatie. Utrecht: Lemma, 2004.

139.

Maes B, Lambrechts G, Hostyn I, PetryK. Quality-enhancing interventions for people with profound intellectual and multiple disabilities: A review of the empirical research literature. J Intellect Dev Disabil. 2007;32:163-78.

140.

Hatton C, Emerson E, Robertson J, et al. Factors associated with staff support and user lifestyle in services for people with multiple disabilities: a path analytic approach. J Intellect Disabil Res. 1996;43:164-78.

141.

Wiersma LA, Beumer HM, Koedoot P, Vlaskamp C. Dagactiviteiten voor mensen met zeer ernstige verstandelijke beperkingen. Resultaten Trimbos-onderzoek nader bekeken. Ned Tijdschr Zorg Verstandelijk Gehandicapten. 2002;3:156-70.

142.

Putten AAJ van der, Vlaskamp C. Day services for people with profound intellectual and multiple disabilities: an analysis of thematically organized activities. J Policy Pract Intellect Disabil. 2011;8:10-7.

143.

Soer T. Bewegen met beperkingen. Onderzoek naar de mate en aard van motorische activering bij mensen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen. Groningen: Hanzehogeschool, 2009.

144.

Verheijen J, BrusseeF. Actief in beeld. Een onderzoek naar de activering van personen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen [thesis]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen, 2009.

145.

Barnes SB, Whinnery KB. Effects of functional mobility skills training for young students with physical disabilities. Except Child. 2002;68:313-24.

146.

Putten AAJ van der, Vlaskamp C, Reynders K, Nakken H. Children with profound intellectual and multiple disabilities: the effects of functional movement activities. Clin Rehabil. 2005;19:613-20.

147.

Putten AAJ van der, Vlaskamp C, Reynders K, Nakken H. Reducing support: research into the effects of movement oriented activities on the level of support when performing movement skills for children with profound intellectual and multiple disabilities. In: Moving towards independence? Evaluation of the ‘mobility via education curriculum’ children with profound intellectual and multiple disabilities [thesis]. Groningen: Stichting Kinderstudies, 2005.

148.

Whinnery KW, Whinnery SB. MOVE systematic programming for early motor intervention. Infants Young Child. 2007;20:102-8.

149.

Whinnery SB, Whinnery KW. Effects of functional mobility skill training for adults with severe multiple disabilities. Educ Train Autism Dev Disabil. 2011;46:436-53.

150.

Putten AAJ van der, Reynders K, Vlaskamp C, Nakken H. A functionally focussed curriculum for children with profound multiple disabilities. A goal analysis. J Appl Res Intellect Disabil. 2004;17:71-5.

Titel

18 Kinderen met syndromen en verstandelijke beperkingen

Boek

Kinderfysiotherapie

Print ISBN: 978-90-368-1591-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-1592-5

https://doi.org/10.1007/978-90-368-1592-5

DOI

https://doi.org/10.1007/978-90-368-1592-5_37

Auteurs:

Peter Lauteslager
Ineke van der Burgt
Marieke van den Heuvel
Ria Nijhuis-van der Sanden
Annette van der Putten

Uitgeverij

Bohn Stafleu van Loghum

Volgnummer