Top

2023 | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Werkprocessen in de polikliniek en sociale gezondheidszorg

Auteur: Ida Bijlsma

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Dit leerboek voor doktersassistenten en medisch secretaresses i.o. behandelt de digitale administratieve taken met behulp van het elektronisch patiëntendossier (EPD). Aan bod komen onder andere de verwijzing via het Zorgdomein en het digitaal verwerken van orders. Verder gaat het in op het ziekenhuisinformatiesysteem (ZIS), het landelijk schakelpunt (LSP), de beeldschermzorg, de digitale financiële administratie (DBC-zorgproduct) en het Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg (DD JGZ), inclusief de veranderende rol van de doktersassistent binnen de JGZ.

Werkprocessen in de polikliniek en sociale gezondheidszorg is voorzien van talrijke praktijkvoorbeelden, praktijkopdrachten, online toetsen per hoofdstuk en pdf’s met achtergrondinformatie. De student zal, tijdens het bestuderen van de lesstof, de praktijksituatie leren begrijpen en wordt nieuwsgierig gemaakt naar bijvoorbeeld de diverse protocollen, de geheimhoudingsplicht en de Wet bescherming persoonsgegevens. Dit volledig geactualiseerde en uitgebreide leerboek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over de polikliniek. Het tweede deel gaat over de sociale gezondheidszorg en is opgesplitst in een deel Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) en een deel Bedrijfsgezondheidsdienst (BGD).

Dit boek sluit aan bij de kerntaken en werkprocessen B1-K1 t/m K4.

Ida Bijlsma was ruim 25 jaar werkzaam als docente aan een ROC. Zij verzorgde daar de opleiding tot doktersassistent en medisch secretaresse. Verder coördineerde zij de beroepspraktijkvorming en had daardoor vele contacten met het werkveld.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Inleiding polikliniek

Voorwerk

1. Structuur ziekenhuis en polikliniek

Samenvatting

‘De beginnend beroepsbeoefenaar ondersteunt de gang van zaken in de organisatie en zorgt ervoor dat zijzelf en anderen het werk efficiënt en effectief kunnen uitvoeren’, een citaat uit het kwalificatiedossier doktersassistent. Of zoals het competentiegebied van CanMEDS aangeeft: ‘De doktersassistent is in staat om aan te sluiten bij de werkwijze van andere disciplines en samen te werken met zorgverleners buiten de eigen afdeling of organisatie’. Om het werk efficiënt en effectief binnen het ziekenhuis te kunnen uitvoeren is een beknopte bedrijfsoriëntatie op het ziekenhuis noodzakelijk. Dit wordt aan de hand van een organigram uitgelegd en verder gespecificeerd naar de poliklinieken. Daarnaast wordt er aandacht geschonken aan de vakgebieden van diverse specialismen. Ook het kwaliteitsbeleid ziekenhuizen komt in dit hoofdstuk aan de orde, net als de algemeen geldende gedragscode binnen de ziekenhuizen. Een en ander wordt verduidelijkt met veel praktijkvoorbeelden.

Ida Bijlsma

2. Zorginformatiesysteem

Samenvatting

Informatie- en communicatietechnologie (ICT) is niet meer weg te denken uit de gezondheidszorg. Het ‘verwerken van patiëntgerelateerde informatie’ is een werkproces in het kwalificatiedossier doktersassistent. De inhoud van dit werkproces komt uitgebreid aan de orde in dit hoofdstuk. De doktersassistent verricht administratieve werkzaamheden en registreert digitaal naam, adres, woonplaats (NAW-gegevens) en het burgerservicenummer (BSN) in het gehanteerde informatiesysteem. Zij registreert relevante gegevens in de elektronische patiëntendossiers (EPD) en houdt de gegevens actueel. Verder wordt aandacht geschonken aan het e-healthdossier, de nieuwe internettechnologie om de gezondheidszorg te verbeteren of te ondersteunen. Het toepassen van deze theoretische kennis zal in de praktijk, in een ziekenhuis, moeten plaatsvinden, bij voorkeur tijdens de beroepspraktijkvorming (BPV).

Ida Bijlsma

3. Landelijk Schakelpunt

Samenvatting

Met de komst van het Landelijk Schakelpunt (LSP) werd een nieuw wetsvoorstel zorginfrastructuur noodzakelijk. En zoals in het kwalificatiedossier staat omschreven, werkt de doktersassistent aan de eigen deskundigheid en zorgt ze ervoor dat ze op de hoogte is van actuele wet- en regelgeving. Dit hoofdstuk behandelt de wetgeving met betrekking tot het Landelijk Schakelpunt, het inzagerecht, de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp), de unieke zorgverlenersidentificatiepas (UZI-pas) en tal van kwaliteitsnormen, zoals Veilig Incidenten Melden (VIM).

Ida Bijlsma

4. Afsprakenspreekuur

Samenvatting

Een belangrijk onderdeel van het competentiegebied ‘Communiceren’ is informatie verwerken in het geautomatiseerde ziekenhuissysteem, zoals het maken van afspraken. Tijdens het maken van afspraken zal de doktersassistent doorvraagmethodieken moeten toepassen en stelt ze de aard van de zorgvraag en de spoedeisendheid ervan vast. De doktersassistent zal de patiënt informeren over zaken als wachttijden en toegangstijden (Treeknormen), legitimatieverplichting, (digitale) verwijzing van de huisarts (ZorgDomein) enzovoort. Kortom, de doktersassistent zorgt voor de polikliniekplanning met betrekking tot het afsprakenspreekuur. De basiskennis voor het maken van afspraken wordt in dit hoofdstuk gelegd, aan het toepassen hiervan zal in het volgende hoofdstuk aandacht worden geschonken.

Ida Bijlsma

5. Polikliniekbezoek

Samenvatting

Praktijkvoering is een belangrijke kerntaak in het kwalificatiedossier doktersassistent. Voor een goede gang van zaken op de polikliniek is kennis van de organisatie noodzakelijk, net als kennis van en inzicht in planningstechnieken. Een polikliniekspreekuur organiseren en begeleiden is een van de dagelijkse werkzaamheden die de doktersassistent grotendeels zelfstandig moet uitvoeren. Ze verwerkt de ‘orders’, verwijst patiënten door naar de diverse afdelingen en geeft voorlichting en advies. In dit hoofdstuk wordt de organisatie toegelicht, alsmede het uitvoeren van de spreekuurwerkzaamheden.

Ida Bijlsma

6. Opname

Samenvatting

Een doktersassistent werkzaam in een ziekenhuis zal multidisciplinair samenwerken met diverse afdelingen. In dit hoofdstuk wordt de samenwerking met het planbureau en de klinische afdeling toegelicht. Verder zal de theoretische kennis uit de vorige hoofdstukken worden toegepast, zoals het afhandelen van een order, het geven van voorlichting en advies, het toepassen van de Treeknormen. Ook komen begrippen zoals overnamebehandeling en intercollegiaal consult (ICC) aan de orde.

Ida Bijlsma

7. Diagnose-behandelcombinatie

Samenvatting

De doktersassistent heeft naast haar spreekuurwerkzaamheden ook nog financieel-administratieve werkzaamheden. Zij verzorgt de financiële administratie van de praktijk, verwerkt administratieve gegevens in het digitale systeem van de organisatie en kan gemaakte kosten declareren. Verder verstrekt zij alle relevante informatie aan zorgverzekeraars. In het kwalificatiedossier doktersassistent zijn genoemde werkprocessen omschreven en deze worden in dit hoofdstuk behandeld, zoals de diagnose-behandelcombinatie (DBC) en het financiële declaratiesysteem voor zorginstellingen. Wanneer mag een specialist een zorgproduct declareren en wanneer niet? Wat zijn typeringslijsten en wat is een zorgtraject? Wat is het verschil tussen het vrije en vaste segment? Wat zijn de gevolgen van tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars afgesloten contracten? Kortom, de doktersassistent dient ook kennis te hebben van het huidige financieringssysteem van ziekenhuizen.

Ida Bijlsma

8. Een dagje op de polikliniek

Samenvatting

De doktersassistent organiseert zelfstandig haar dagelijkse werk en is verantwoordelijk voor het resultaat van haar eigen werkzaamheden met betrekking tot praktijkvoering. Een van de vele taken is het begeleiden van het spreekuur. Tijdens het spreekuur handelt ze zelfstandig zaken af en kan daarbij zelfstandig de beschikbare protocollen en werkwijzen van de organisatie toepassen. Tijdens het begeleiden van het spreekuur zal de doktersassistent regelmatig schakelen, constant prioriteiten stellen en deze zo nodig bijstellen. De theoretische kennis uit de voorgaande hoofdstukken wordt hier samengevoegd tot een praktijkopdracht: registreren en ontvangen van (nieuwe) patiënten, het verwerken van orders, het geven van voorlichting en advies, multidisciplinaire samenwerking, van spoedconsult tot intercollegiaal consult, het registreren van zorgactiviteiten en het hanteren van de beschikbare protocollen. In deze praktijkopdracht is rekening gehouden met de richtlijnen van het kwalificatiedossier doktersassistent.

Ida Bijlsma

Algemene inleiding sociale gezondheidszorg

Voorwerk

9. Structuur Gemeentelijke gezondheidsdienst en Jeugdgezondheidszorg

Samenvatting

Een doktersassistent kan werk vinden in een ziekenhuis of huisartsenpraktijk, maar kan ook aan de slag gaan binnen de sociale gezondheidszorg. De doktersassistent is breed inzetbaar. Dat houdt in dat zij op vele fronten deskundig moet zijn. In dit hoofdstuk wordt globaal kennisgemaakt met het werkterrein van de Gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD). Om het werk efficiënt en effectief binnen de GGD te kunnen uitvoeren is een beknopte bedrijfsoriëntatie noodzakelijk. Dit wordt met behulp van een organigram uitgelegd en verder gespecificeerd naar de Jeugdgezondheidszorg (JGZ). Daarnaast wordt er aandacht geschonken aan de diverse afdelingen binnen de GGD, zoals de algemene gezondheidszorg en Jeugdgezondheidszorg (JGZ).

Ida Bijlsma

10. Algemene gezondheidszorg en gezondheidsbevordering en epidemiologie

Samenvatting

De doktersassistent zorgt voor een goed verloop van de gang van zaken binnen de organisatie waar zij werkzaam is en zij organiseert zelfstandig haar dagelijkse werkzaamheden. De werkzaamheden van een doktersassistent bij de Gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD) worden in dit hoofdstuk nader toegelicht, zoals bronopsporing, het contactonderzoek ter voorkoming van een epidemie, het vaccinatieprogramma voor reizen naar het buitenland, vaccinatie tegen het coronavirus. Daarnaast worden de taken en bevoegdheden van de diverse afdelingen, zoals de Algemene gezondheidszorg (AGZ) en Openbare gezondheidszorg (OGZ) in dit hoofdstuk uitgelegd. Het werken bij de GGD vergt specialistische kennis. Het beschikken over communicatieve vaardigheden is belangrijk in verband met een optimale afstemming van de werkzaamheden met andere afdelingen.

Ida Bijlsma

11. Jeugdgezondheidszorg

Samenvatting

De doktersassistent verricht binnen de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) geheel zelfstandig een aantal werkzaamheden ten behoeve van het gezondheidsonderzoek, zoals het meten en wegen van kinderen, en het afnemen van gehoor- en oogtesten. Dergelijke onderzoeken zijn ter voorbereiding op eventuele vervolgonderzoeken die worden verricht door een jeugdverpleegkundige of jeugdarts. Met behulp van de triagemethodiek JGZ stelt de doktersassistent tijdens het gezondheidsonderzoek de ‘risicokinderen en -gezinnen’ vast en draagt deze over aan andere beroepsgroepen, bijvoorbeeld de jeugdverpleegkundige of jeugdarts (ketenzorg). Dit hoofdstuk behandelt de gezondheidsonderzoeken in groep 2 en 7 van het basisonderwijs en het vervolgonderzoek in het voortgezet onderwijs. Begrippen als ‘Mijn Kind in Beeld’ of ‘Gezondheidsmonitor jeugd’ zullen na het bestuderen van dit hoofdstuk duidelijk zijn.

Ida Bijlsma

12. Bedrijfsgezondheidsdienst

Samenvatting

Het werken bij de Bedrijfsgezondheidsdienst vereist specialistische kennis van de wettelijke richtlijnen en van de actuele wet- en regelgeving binnen de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). In dit hoofdstuk gaan we in op de Arbowet en wordt duidelijk wat wordt verstaan onder het Arbobesluit en de Arboregeling. Er wordt uitgelegd wat periodieke keuringen zijn en wat de gevolgen kunnen zijn als er geen concrete afstemming met andere disciplines is gerealiseerd. Er wordt uitgelegd wat het verschil is tussen de werkzaamheden van een (huis)arts en bijvoorbeeld een bedrijfsarts. En tot slot worden de werkzaamheden van een doktersassistent binnen de Bedrijfsgezondheidsdienst uitgebreid beschreven. Een en ander wordt toegelicht met een aantal praktijkvoorbeelden.

Ida Bijlsma

Nawerk

Titel: Werkprocessen in de polikliniek en sociale gezondheidszorg
Auteur: Ida Bijlsma
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-2901-4
Print ISBN: 978-90-368-2900-7
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2901-4