Top

Tijdschrift voor Psychotherapie

Gepubliceerd in:

01-01-2013

Wanneer een psychoanalyticus ernstig ziek wordt …

Auteur: Peter Vermeulen

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 1/2013

Extract

Dit artikel betreft de vraag hoe te handelen ten aanzien van patiënten als de psychoanalyticus levensbedreigend ziek blijkt te zijn. Het richt zich met name op de kwestie in welke mate een analysant behoefte heeft aan en recht heeft op transparantie van de zijde van de behandelaar over diens gezondheidstoestand. In de (nogal schaarse) literatuur over dit onderwerp blijken de meningen aangaande de mate van openheid over de aard, ernst en behandeling van de aandoening van de analyticus verdeeld. Het zelfde geldt voor de invloed ervan op onder meer overdracht, tegenoverdracht, analytische ‘ruimte’ en therapeutische alliantie. Naast een overzicht van de verschillende visies op deze thematiek worden eigen ervaringen beschreven: als patiënt lijdend aan non-Hodgkin maar vooral - mede via vignetten van twee controleanalyses - als behandelaar.

…

vorige artikel Evaluatievragenlijst Behandeling Eetstoornissen (EBE)

volgende artikel Summaries

1 Een scène uit The Sopranos vormt een voorbeeld van een rolomkering als gevolg van een ‘gecompliceerde’ transparantie. In deze televisieserie is maffiabaas Tony in therapie. Op een gegeven moment wordt de behandeling onderbroken, omdat zijn therapeute op brute wijze is verkracht. Bij hervatting van de sessies ziet ze er nog gehavend uit: ze loopt met een stok, haar gezicht vertoont schaafwonden, blauwe plekken, enzovoort. Ze vertelt Tony dat ze een auto-ongeluk heeft gehad. Hij is op zijn manier empathisch en mompelt enige gemeenplaatsen. Hij wordt aandoenlijk wanneer zijn therapeute, in een volgende zitting, haar tranen niet meer kan bedwingen.Tony verheft het grote, logge lijf uit zijn stoel, loopt kromgebogen naar haar toe en slaat zijn armen houterig om haar heen. Wanneer hij enige onhandige momenten later naar zijn plaats is teruggeschuifeld, kijkt hij zijn therapeute bezorgd aan en vraagt: ‘Wil je me iets vertellen?’ Na een aarzeling antwoordt ze met een onbestemde blik in haar ogen: ‘Nee!’ Het beeld gaat op zwart: einde aflevering.

Abend, S.M. (1990). Serious illness in the analyst: countertransference considerations. In H.J. Schwartz,& A.S. Silver (Eds.), Serious illness in the analyst (pp. 99-113). New York: International University Press.

Boerwinkel, A.R. (1997). Het verraderlijke lichaam. Over de onbewuste betekenis van ziekte van de analyticus. In A. Ladan (red.), Ons vege lijf. Psychoanalytische visies (pp. 40-55). Amsterdam: Boom.

Dalai Lama (1988). Advice on dying and living a better life. Londen: Rider Books.

Fajardo, B. (2001). Life-threatening illness in the analyst. Journal of the American Psychoanalytic Association, 49, 569-586.CrossRef

Feinsilver,D.B. (1998). The therapist as a person facing death: the hardest of external realities and therapeutic action. International Journal of Psychoanalysis, 79, 1131-1150.PubMed

Firestein, S.K. (1990). Death of the analyst: termination, interruption, what? In H.J. Schwartz & A.S. Silver (Eds.), Serious illness in the analyst (pp. 333-339 ). New York: International University Press.

Freedman, A. (1997). Death of the psychoanalyst as a form of termination of psychoanalysis. In H.J. Schwartz & A.S. Silver (Eds.), Serious illness in the analyst (pp. 299-331). New York: International University Press.

Freud, S. (1900/1985). Sigmund Freud Nederlandse editie: psychoanalytische duiding 2/3. Amsterdam/Meppel: Boom.

Freud, S. (1937/1992). Sigmund Freud Nederlandse editie: klinische beschouwingen 4. Amsterdam/Meppel: Boom.

Gabbard, G.O.& Lester, E.P. (1995). Boundaries and boundary violations in psychoanalysis.New York: Basic Books.

Galatzer-Levy, R.M. (2004). The death of the analyst: patients whose previous analyst died while they were in treatment. Journal of the American Psychoanalytical Association, 52, 999-1024.CrossRef

Hoffman, I.Z. (2000). At death’s door: the therapists and patients as agents. Psychoanalytic Dialogues, 10, 823-846.CrossRef

Pizer, B. (1997). When the analyst is ill: dimensions of self-disclosure. Psychoanalytic Quarterly, 66, 450-469.PubMed

Rosner, S. (1986). The seriously ill or dying analyst and the limits of neutrality. Psychoanalytic Psychology, 3, 357-371.CrossRef

Schwaber, E.A. (1998). ‘Traveling affectively alone’: a personal derailment in analytic listening. Journal of the American Psychoanalytic Association, 46, 1045-1065.PubMedCrossRef

Schwartz, H.J. (1990). Illness in the doctor: Implications for the psychoanalytical process. In H.J. Schwartz & A.S. Silver (Eds.), Serious illness in the analyst (pp. 99-149). New York: International University Press.

Shakespeare,W. (1992). The illustrated Stratford Shakespeare. Londen: Chancellor Press.

Silver, A.L. (1990). Resuming the work with a life-threatening illness and further reflections. In H.J. Schwartz & A.S. Silver (Eds.), Serious illness in the analyst (pp. 151-176 ). New York: International University Press.

Torigiani, M.G. & Marzi, A. (2005). When the analyst is physically ill: Vicissitudes in the analytical relationship. International Journal of Psychoanalysis, 86, 1373-1389.CrossRef

Winnicott,D.W. (1969). The use of an object. International Journal of Psychoanalysis, 50, 711-716.

Titel: Wanneer een psychoanalyticus ernstig ziek wordt …
Auteur: Peter Vermeulen
Publicatiedatum: 01-01-2013
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 1/2013
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI: https://doi.org/10.1007/s12485-013-0005-9

Andere artikelen Uitgave 1/2013

Wiepke Cahn, Lydia Krabbendam, Inez Myin Germeys, Richard Bruggeman & Liewe de Haan (red.) (2011). Handboek schizofrenie. Utrecht: de Tijdstroom, 552 pp., € 49,-

GELEZEN

Let’s talk about sex

FORUM

Inleiding

Ton van Balkom, Désirée Oosterbaan, Sako Visser & Irene van Vliet (red.) (2011). Handboek angststoornissen. Utrecht: de Tijdstroom, 504 pp., € 49,-

GELEZEN

Jos Dirkx, Marc Hebbrecht, Antoine Mooij & Rudi Vermote (red.) (2011). Handboek psychodynamiek. Een verdiepende kijk op psychiatrie en psychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom, 736 pp., € 49,-

GELEZEN

Theo Ingenhoven, Ariëtte van Reekum, Bert van Luyn & Patrick Luyten (red.) (2012). Handboek borderline persoonlijkheidsstoornis.Utrecht: de Tijdstroom, 554 pp., € 49,-