Waarom we het over de toekomst van de zorg moeten hebben

Extract

In aanloop naar de verkiezingen waren er maar weinig politici die het erover wilden hebben: de zorg. Er komen flink meer ouderen bij die bovendien steeds ouder worden, de zogenaamde dubbele vergrijzing. Naar verwachting zal over ongeveer tien jaar 40 procent van de 75-plussers meer dan drie aandoeningen hebben. Steeds meer mensen doen een beroep op de ggz. Als gevolg van meer diversiteit in de samenleving veranderen zorgvragen bovendien. Tegelijkertijd rijzen volgens rekenmeesters op en buiten het ministerie van VWS de kosten nu al de pan uit, zijn veel mantelzorgers overbelast en worstelt de zorg met enorme personeelstekorten. Politici branden liever niet hun handen aan de vele uitdagingen waarvoor de zorg zich geplaatst ziet. Al helemaal niet in verkiezingstijd. Mensen zelf vinden het een belangrijk onderwerp, zo laat onderzoek zien. Logisch ook, want de ingrepen in de zorg hebben vaak directe consequenties voor de dagelijkse kwaliteit van (samen) leven. Maar is een chronisch sombere stemming over zorg eigenlijk wel gerechtvaardigd? Ontneemt die ons niet het zicht op waardevolle initiatieven die niet per se als zorg gelabeld worden, maar daaraan wel een positieve bijdrage leveren? Op een symposium van de Werkplaatsen Sociaal Domein hekelde gezondheidseconoom Marcel Canoy bijvoorbeeld de toon van het debat tussen financieel economen over de waardebepaling van zorgzame buurten. Alleen wat je kunt uitrekenen bestaat en de rest niet. Het overgrote deel van vragen en noden in de langdurige zorg is echter niet als zorgvraag te begrijpen, maar op te vatten als alledaagse sociale vragen. Daar valt veel winst te behalen. De waarde van de sociale benadering bij dementie bijvoorbeeld, wordt steeds meer onderkend, maar dat besef daalt nog te traag in en bij veel andere zorgvragen is het er nog helemaal niet. Juist in de sociale kwaliteit van het dagelijkse leven van mensen hebben professionals in sociaal werk veel te bieden. Centraal in deze special staat de vraag wat de toekomst van de zorg betekent voor het sociaal werk. Hoe kan het sociaal werk bijdragen aan veranderende zorg vanuit haar eigen kernkwaliteiten? Waar liggen kansen en wat zijn risico's? In al zijn verschijningsvormen is sociaal werk immers altijd al sterk vervlochten met maatschappelijke ontwikkelingen én beleid dat daarop poogt in te spelen. Kunnen sociaal werkers bijvoorbeeld meer medisch georiënteerde beroepskrachten inspireren met hun kennis en kunde? Maar ook: zouden sociaal werkers werkzaam in de zorg of zelfs daarbuiten zich op hun beurt kunnen bekwamen in het uitvoeren van lichte medische taken, of is dat ondenkbaar? Wat betekent ook het inspelen op steeds meer diversiteit? Het zijn vragen die aandacht verdienen. Dat doen we dan ook ruimschoots in dit laatste nummer van 2023, met als thema een onderwerp waar we het echt over moeten hebben.

…