Hart- en vaatziekten (HVZ) zijn nog steeds de meest voorkomende oorzaak van sterfte in Nederland en andere geïndustrialiseerde landen. In Nederland overleden in 2006 42.522 personen (gemiddeld 116 personen per dag) aan de gevolgen van een hart- of vaatziekte.
Van premature atherosclerose is sprake als cardiaal, cerebraal of perifeer vaatlijden zich openbaart op relatief jonge leeftijd. Volgens de Europese richtlijnen is dit voor het 55e levensjaar voor mannen en voor het 65e levensjaar voor vrouwen.
Hypertensie is één van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten (HVZ). Hypertensie kan onderverdeeld worden in primaire en secundaire hypertensie, dat wil zeggen hypertensie zonder en hypertensie met eenduidige aanwijsbare oorzaak.
In dit hoofdstuk worden de belangrijkste vormen van secundaire hypertensie besproken. In de huisartsenpraktijk heeft naar schatting 5 procent van de hypertensieve populatie een secundaire hypertensie.
In dit hoofdstuk worden de oorzaken en gevolgen besproken van een acute, ernstige en veelal symptomatische verhoging van de bloeddruk, de hypertensieve crisis. Snelle behandeling van de hypertensie is bij een hypertensieve crisis geboden om blijvende schade aan vitale organen te beperken of te voorkomen.
De meest voorkomende aandoening tijdens zwangerschap is hypertensie. Ongeveer 8 tot 10 procent van alle zwangerschappen wordt gecompliceerd door hypertensie, waarvan ongeveer 70 procent veroorzaakt wordt door zwangerschapgerelateerde hypertensie en 30 procent door chronische hypertensie.
Onder een hypotensief syndroom wordt hier verstaan een passagère episode van een verlaagde bloeddruk waarin de patiënt klachten heeft van een licht gevoel in het hoofd en zwarte vlekken ziet en soms, ten gevolge van een kortdurend bewustzijnsverlies, ‘wegraakt’ en in elkaar zakt.
Na de ontdekking door Brown en Goldstein (Nobelprijs 1985) van low-densitylipoproteïne (LDL) als cholesteroltransporteur en de LDL-receptor, is er steeds meer bekend geworden over cholesterol en de preventie van hart- en vaatziekten (HVZ).
Naar schatting hebben in Nederland 850.000 mensen diabetes mellitus. De laatste jaren is er door de ruimere aandacht voor diabetes onder de bevolking en onder zorgverleners een groot aantal patiënten, dat nog onbekend was met diabetes, onder behandeling gekomen.
Epidemiologie, risicofactoren, diagnostiek en behandeling
Samenvatting
Met de term ‘veneuze trombose’ worden die ziekten aangeduid, waarbij er een pathologisch stolsel ontstaat in een vene. De meest voorkomende vormen van veneuze trombose zijn een trombosebeen, met een trombus of stolsel in een of meer diepe venen van een been (DVT) of een longembolie, waarbij een of meer embolieën, afkomstig van een veneus stolsel elders zijn vastgelopen in de arteria pulmonalis.
Ischemische darmaandoeningen worden in drie hoofdgroepen ingedeeld: acute mesenteriale ischemie, chronische mesenteriale ischemie en het ischemisch colon, die elk een eigen klachtenpatroon, klinisch beloop en therapeutische benadering kennen. Het hele spectrum van intestinale ischemie is weergegeven in tabel 11.1.
De bekendste vorm van degeneratief perifeer vaatlijden is atherosclerose (aderverkalking). Atherosclerose is een ziekte waarbij vetten zich opstapelen in de arteriewand. De specifieke cellulaire en moleculaire processen die hierbij een rol spelen, lijken op die van een ontstekingsreactie.
Het fenomeen van Raynaud (raynaudfenomeen; RF) is een aanvalsgewijs optredende scherp gedemarkeerde verkleuring van met name de vingers en tenen, die meestal in twee (wit-rood) of in drie fasen (wit-paars-rood) verloopt.
Vasculitiden vormen een heterogene groep ziektebeelden, in ernst variërend van een zelflimiterende ziekte tot een fulminante levensbedreigende aandoening. Vasculitis kan beperkt blijven tot een bepaald orgaan zoals de ogen of huid, maar kan in principe ieder gevasculariseerd orgaan aantasten.
De praktijkverpleegkundige speelt een belangrijke rol in het begeleiden, controleren,motiveren en voorlichten van patiënten met een verhoogd cardiovasculair risico of een doorgemaakte HVZ, zoals een hartinfarct of beroerte.
