Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap 10/2016

01-10-2016 | Onderzoek

Urineweginfecties bij ouderen in het verzorgingshuis

Auteurs: Laura van Buul, Ruth Veenhuizen, dr. Ellen Stobberingh, prof.dr. Cees Hertogh

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 10/2016

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Van Buul LW, Veenhuizen RB, Stobberingh EE, Hertogh CMPM. Urineweginfecties bij ouderen in het verzorgingshuis: Huisarts Wet 2016;59(10):430-3.

Doel

Onderzoeken in hoeverre het antibioticabeleid van de NHG-Standaard Urineweginfecties, dat uitgaat van verwekkers en resistentiepatronen in een gemiddelde praktijkpopulatie, ook van toepassing is op de bewoners van verzorgingshuizen.

Methode

Screening van de medisch dossiers van 289 bewoners van vier verzorgingshuizen op het platteland van Noord-Brabant en Zuid- en Noord-Holland, over de periode tussen januari 2010 en september 2013.

Resultaten

De onderzoekers registreerden de uitslagen van 143 urinekweken van 66 bewoners. Bij 67% van de kweken werd een verwekker geïsoleerd, bij 20% trad groei van mengflora op en bij 13% trad geen groei op. De meest voorkomende verwekkers waren Escherichia coli (41%), Proteus mirabilis (17%) en Klebsiella pneumoniae (15%). In 81% van de kweken was de verwekker resistent tegen minstens een antibioticum. E. coli was relatief vaak resistent tegen amoxicilline, amoxicilline/clavulaanzuur, ciprofloxacine, trimethoprim en norfloxacine, P. mirabilis tegen trimethoprim en K. pneumoniae tegen nitrofurantoïne, fosfomycine, norfloxacine en trimethoprim.

Conclusie

Het behandelbeleid van de NHG-Standaard Urineweginfecties is niet goed toepasbaar bij ouderen in verzorgingshuizen omdat de frequentie- en resistentiepatronen van de betrokken micro-organismen afwijken van die in de reguliere (oudere) praktijkpopulatie. Idealiter wacht de huisarts bij een urineweginfectie in het verzorgingshuis de kweekuitslag af alvorens gericht te behandelen. Als het klachtenpatroon van de patiënt dat onwenselijk maakt, is fosfomycine als empirische behandeling een goede optie. Bij uitblijvend effect of bij tekenen van weefselinvasie kan desnoods gestart worden met cotrimoxazol of ciprofloxacine.
Literatuur
1.
go back to reference Poos MJJC, Zantinge EM. Rangordening van ziekten en aandoeningen bij 65-plussers. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, 2012. Poos MJJC, Zantinge EM. Rangordening van ziekten en aandoeningen bij 65-plussers. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, 2012.
2.
go back to reference Van Pinxteren B, Knottnerus BJ, Geerlings SE, Visser HS, Klinkhamer S, Van der Weele GM, et al. NHG-Standaard Urineweginfecties (derde herziening). Huisarts Wet 2013;56:270–80. Van Pinxteren B, Knottnerus BJ, Geerlings SE, Visser HS, Klinkhamer S, Van der Weele GM, et al. NHG-Standaard Urineweginfecties (derde herziening). Huisarts Wet 2013;56:270–80.
3.
go back to reference Van Buul LW, Sikkens JJ, van Agtmael MA, Kramer MHH, van der Steen JT, Hertogh CMPM. Participatory action research in antimicrobial stewardship: a novel approach to improving antimicrobial prescribing in hospitals and long-term care facilities. J Antimicrob Chemother 2014;69:1734–41.CrossRefPubMed Van Buul LW, Sikkens JJ, van Agtmael MA, Kramer MHH, van der Steen JT, Hertogh CMPM. Participatory action research in antimicrobial stewardship: a novel approach to improving antimicrobial prescribing in hospitals and long-term care facilities. J Antimicrob Chemother 2014;69:1734–41.CrossRefPubMed
4.
go back to reference Nys S, Van Merode T, Bartelds AIM, Stobberingh EE. Urinary tract infections in general practice patients: diagnostic tests versus bacteriological culture. J Antimicrob Chemother 2006;57:955–8.CrossRefPubMed Nys S, Van Merode T, Bartelds AIM, Stobberingh EE. Urinary tract infections in general practice patients: diagnostic tests versus bacteriological culture. J Antimicrob Chemother 2006;57:955–8.CrossRefPubMed
5.
go back to reference Koeijers JJ, Verbon A, Kessels AG, Bartelds A, Donkers G, Nys S, et al. Urinary tract infection in male general practice patients: uropathogens and antibiotic susceptibility. Urology 2010;76:336–40.CrossRefPubMed Koeijers JJ, Verbon A, Kessels AG, Bartelds A, Donkers G, Nys S, et al. Urinary tract infection in male general practice patients: uropathogens and antibiotic susceptibility. Urology 2010;76:336–40.CrossRefPubMed
6.
go back to reference Nys S, van Merode T, Bartelds AIM, Stobberingh EE. Antibiotic treatment and resistence of unselected uropathogens in the elderly. Int J Antimicrob Agents 2006;27:236–41.CrossRefPubMed Nys S, van Merode T, Bartelds AIM, Stobberingh EE. Antibiotic treatment and resistence of unselected uropathogens in the elderly. Int J Antimicrob Agents 2006;27:236–41.CrossRefPubMed
7.
go back to reference Den Heijer CD, Donker GA, Maes J, Stobberingh EE. Antibiotic susceptibility of unselected uropathogenic Escherichia coli from female Dutch general practice patients: a comparison of two surveys with a 5 year interval. J Antimicrob Chemother 2010;65:2128–33.CrossRefPubMed Den Heijer CD, Donker GA, Maes J, Stobberingh EE. Antibiotic susceptibility of unselected uropathogenic Escherichia coli from female Dutch general practice patients: a comparison of two surveys with a 5 year interval. J Antimicrob Chemother 2010;65:2128–33.CrossRefPubMed
8.
go back to reference Verhoef L, Roukens M, de Greeff S, Meessen N, Natsch S, Stobberingh E. Antimicrobial resistance carriage in Dutch long term care facilities. J Antimicrob Chemother 2016;71:2586–92.CrossRefPubMed Verhoef L, Roukens M, de Greeff S, Meessen N, Natsch S, Stobberingh E. Antimicrobial resistance carriage in Dutch long term care facilities. J Antimicrob Chemother 2016;71:2586–92.CrossRefPubMed
10.
go back to reference Van de Rijdt-van de Ven AHJ. Complexe ouderenzorg in verzorgingshuis en thuis: Handreiking samenhangende zorg in de eerste lijn. Utrecht: LHV/KNMG/NHG/NVVA, 2009. Van de Rijdt-van de Ven AHJ. Complexe ouderenzorg in verzorgingshuis en thuis: Handreiking samenhangende zorg in de eerste lijn. Utrecht: LHV/KNMG/NHG/NVVA, 2009.
11.
go back to reference Hasper HJ, van der Palen J, Hendrix RMGR. Vijf jaar urineweginfecties in het verpleeghuis: verandering in resistentiepatroon van gekweekte verwekkers. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde 2012;37:204–7. Hasper HJ, van der Palen J, Hendrix RMGR. Vijf jaar urineweginfecties in het verpleeghuis: verandering in resistentiepatroon van gekweekte verwekkers. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde 2012;37:204–7.
12.
go back to reference Van Mulligen-van de Belt E. Urineweginfecties in een psychogeriatrisch verpleeghuis: vaker kweken, minder vaak blind behandelen. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde 2012;37:41–4. Van Mulligen-van de Belt E. Urineweginfecties in een psychogeriatrisch verpleeghuis: vaker kweken, minder vaak blind behandelen. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde 2012;37:41–4.
13.
go back to reference Vromen M, van der Ven AJ, Knols A, Stobberingh EE. Antimicrobial resistance patterns in urinary isolates from nursing home residents: Fifteen years of data reviewed. J Antimicrob Chemother 1999;44:113–6.CrossRefPubMed Vromen M, van der Ven AJ, Knols A, Stobberingh EE. Antimicrobial resistance patterns in urinary isolates from nursing home residents: Fifteen years of data reviewed. J Antimicrob Chemother 1999;44:113–6.CrossRefPubMed
14.
go back to reference Van der Donk CF, Schols JM, Driessen CJ, Hagenouw RG, Meulendijks A, Stobberingh EE. Prevalence and spread of multidrug resistant Escherichia coli isolates among nursing home residents in the southern part of The Netherlands. J Am Med Dir Assoc 2013;14:199–203.CrossRefPubMed Van der Donk CF, Schols JM, Driessen CJ, Hagenouw RG, Meulendijks A, Stobberingh EE. Prevalence and spread of multidrug resistant Escherichia coli isolates among nursing home residents in the southern part of The Netherlands. J Am Med Dir Assoc 2013;14:199–203.CrossRefPubMed
15.
go back to reference Went P, Achterberg W, Bruggink R, Ellen–van Veelen J, Pelzer D, Rondas A, et al. Richtlijn urineweginfecties. Utrecht: NVVA, 2006. Went P, Achterberg W, Bruggink R, Ellen–van Veelen J, Pelzer D, Rondas A, et al. Richtlijn urineweginfecties. Utrecht: NVVA, 2006.
16.
go back to reference Nicolle LE. Urinary tract infection in long-term-care facility residents. Clin Infect Dis 2000;31:757–61.CrossRefPubMed Nicolle LE. Urinary tract infection in long-term-care facility residents. Clin Infect Dis 2000;31:757–61.CrossRefPubMed
17.
go back to reference Van Buul LW, Veenhuizen RB, Achterberg WP, Schellevis FG, Essink RT, de Greeff SC, et al. Antibiotic prescribing in Dutch nursing homes: how appropriate is it? J Am Med Dir Assoc 2015;16:229–37.CrossRefPubMed Van Buul LW, Veenhuizen RB, Achterberg WP, Schellevis FG, Essink RT, de Greeff SC, et al. Antibiotic prescribing in Dutch nursing homes: how appropriate is it? J Am Med Dir Assoc 2015;16:229–37.CrossRefPubMed
Metagegevens
Titel
Urineweginfecties bij ouderen in het verzorgingshuis
Auteurs
Laura van Buul
Ruth Veenhuizen
dr. Ellen Stobberingh
prof.dr. Cees Hertogh
Publicatiedatum
01-10-2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 10/2016
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/s12445-016-0265-z

Andere artikelen Uitgave 10/2016

Huisarts en wetenschap 10/2016 Naar de uitgave