Toekomstperspectief: innovatie en ondernemerschap in de zorg

Zorginstellingen zijn in beweging. Dit heeft sterk te maken met de veranderende maat-schappelijke eisen, de financiering en de regelgeving. Maar ook de zorgsector geeft op actieve wijze mede vorm aan de veranderingen. De term ‘maatschappelijk ondernemer-schap’ (Van Dijk, 1991) wordt de laatstejaren welgebruikt ah aanduiding van de op-stelling en activiteiten van (het management van) zorginstellingen. Een goede omschrij-ving van deze opstelling is te vinden in het advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg uit 1996 (RVZ, 1996), waarin wordt gepleit voor meer speelruimte voor zie-kenhuizen. Dit impliceert dus minder beperkende regelgeving door de overheid. Ook de discussie over het toestaan van commerciële activiteiten door zorginstellingen en het met voorrang behandelen van patiënten die extra geld willen betalen, geven aan dat ook de zorgaanbieders zelf pogingen doen om de publieke opinie te beïnvloeden en de andere partijen (verzekeraars, overheid en patiëntenorganisaties) uit hun tent te lokken. Maar de meeste veranderingen in en van zorginstellingen zijn (meer of minder creatieve) aan-passingen aan de vraagontwikkeling, de wijze waarop de financiering plaatsvindt en de regelgeving. Dit kan ook niet anders, gegeven het feit dat er tot nu toe nauwelijks van een marktmechanisme kan Worden gesproken. Dit laatste kan de komende decennia verande-ren. Zo is er wel degelijk discussie over het onderbrengen van een deel van het huidige zorgpakket in een soort van ‘tweede compartiment’. Burgers kunnen zich voor dit deel wel of niet verzekeren en zorgaanbieders kunnen op deze ‘markt’ hun diensten op basis van concurrentie aanbieden. Verder is er al concreet beleid om woningcorporaties de woonfunctie voor ouderen, gehandicapten, langdurig zieken en andere gebruikers van zorg te laten verzorgen. We zien hier een verdergaande Scheiding tussen wonen en zorg ontstaan, hetgeen functieverlies voor de gezondheidszorg betekent.