12. Preventie en gezondheidsbevordering

Preventie betekent voorkómen dat een ziekte en/of beperking ontstaat. Onder de primaire preventie vallen vaccinatie en het aanpakken van risicofactoren. Secundaire preventie is vroege opsporing van aanwezige ziekten door screening. Tertiaire preventie is het voorkomen dat de ziekte verergert of dat complicaties optreden. Quaternaire preventie is voorkomen dat mensen onnodig zorg ontvangen en/of afhankelijk worden van zorg en de eigen regie verliezen. Een nieuwe indeling onderscheidt universele, selectieve, geïndiceerde en zorggebonden preventie. Mensen kunnen vaak zelf iets doen om ziekte te voorkomen, dus voorlichting is belangrijk. De GGD (Gemeentelijke Geneeskundige & Gezondheidsdienst) zorgt voor preventie en gezondheidsbevordering, jeugdgezondheidszorg (kinderen 0 tot 18 jaar), infectieziektebestrijding inclusief bron- en contactonderzoek, gezondheidsvoorlichting en coördinatie van screening. Arbodiensten of bedrijfsgezondheidsdiensten doen aan preventie van gezondheidsproblemen door werk, preventie van ziekteverzuim en begeleiding bij re-integratie. Aan preventie wordt minder uitgegeven dan aan cure en care, namelijk 2–4 % van de totale zorgkosten.