Praktische verloskunde

Voorwerk

1. Maatschappelijke aspecten van de verloskunde

Samenvatting

In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens aan de orde:

• de organisatie van de verloskundige zorg in Nederland;
• de verschillende gezondheidswerkers in de verloskundige zorg in Nederland;
• de indicatoren van maternale en perinatale gezondheid in Nederland;
• de kwaliteitsborging van de verloskundige zorg in Nederland.

Ook de internationale aspecten van de verloskundige zorg worden in de beschouwingen betrokken.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

2. Preconceptionele zorg

Samenvatting

Preconceptionele zorg kan worden gedefinieerd als het geheel van maatregelen ter bevordering van de gezondheidstoestand van de zwangere en haar kind, dat om effectief te kunnen zijn bij voorkeur al gestart wordt vóór de conceptie. In dit hoofdstuk komen de verschillende onderdelen van preconceptionele zorg aan de orde:

• risico-inventarisatie;
• gezondheidsbevorderende maatregelen;
• counseling;
• interventies.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

3. De ongecompliceerde zwangerschap

Samenvatting

Elke vrouw start haar vruchtbare levensfase met ongeveer een half miljoen geslachtscellen en heeft in haar vruchtbare leven ongeveer 450 ovulaties. Slechts een aantal malen zal een eicel bevrucht worden en ontstaat een zwangerschap.

Dit hoofdstuk gaat over:

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

4. Prenatale zorg

Samenvatting

Prenatale zorg, een vorm van preventieve geneeskunde, omvat de zorg aan zwangeren voorafgaand aan de geboorte van het kind.

De hoofddoelen van de prenatale zorg zijn:

In dit hoofdstuk worden de routine prenatale zorg, de voorlichting en het advies bij veelvoorkomende klachten in de zwangerschap en de mogelijkheden voor screening en diagnostiek besproken.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

5. De ongecompliceerde baring

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe het ongecompliceerde baringsproces verloopt en welke factoren daarop van invloed zijn. Achtereenvolgens komen aan de orde:

• anatomie van het baringskanaal en de foetale schedel;
• fysiologische en biochemische processen die de baring in gang zetten en doorzetten;
• plaats van de bevalling;
• begeleiding van de barende en de bewaking van het kind tijdens de ontsluiting en de uitdrijving;
• nageboortetijdperk en observatie van moeder en kind de eerste uren post partum.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

6. De ongecompliceerde kraamperiode

Samenvatting

De kraamperiode of het puerperium beslaat een periode van zes weken. In die tijd vindt de ontzwangering plaats: de uterus is na zes tot acht weken volledig geïnvolueerd. De weefsels in het kleine bekken en de bekkenbodem hebben na drie tot vier maanden hun normale consistentie. Veel vrouwen voelen zich een jaar na de bevalling pas weer helemaal hersteld.

Het woord ‘kraambed’ stamt uit de tijd dat de kraamvrouw de eerste tien dagen na de bevalling in bed doorbracht. Dat is allang niet meer het geval. Integendeel: vroegtijdige mobilisatie van de kraamvrouw wordt algemeen als gunstig beschouwd ter preventie van trombose en bevordering van de mictie en defecatie.

In dit hoofdstuk worden de processen besproken die in de kraamperiode centraal staan:

• herstel van het lichaam naar de niet-zwangere status;
• (op gang komen van) de lactatie;
• aanpassing van de pasgeborene aan het extra-uteriene leven;
• aanpassing van de ouders aan de nieuwe situatie.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

7. Meervoudige zwangerschap

Samenvatting

In dit hoofdstuk komt de meervoudige zwangerschap aan de orde. Achtereenvolgens worden behandeld:

• de prevalentie;
• chorioniciteit;
• diagnostiek; en
• behandeling.

Ook worden complicaties tijdens de zwangerschap en de baring beschreven.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

8. De gecompliceerde zwangerschap en complicaties die door de zwangerschap worden veroorzaakt

Samenvatting

In dit hoofdstuk komen de belangrijkste zwangerschapscomplicaties aan de orde evenals complicaties bij de moeder die door de zwangerschap veroorzaakt worden zoals:

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

9. Ziekten en afwijkingen die de zwangerschap compliceren

Samenvatting

In dit hoofdstuk komen aan de orde: frequent voorkomende ziekten en afwijkingen die de zwangerschap kunnen compliceren, zoals

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

10. Complicaties bij de baring

Samenvatting

Een ongecompliceerde baring, zoals beschreven is in H. 5, is over het algemeen niet van het ene op het andere moment een gecompliceerde baring. Geleidelijk doen zich één of meerdere symptomen voor die extra monitoring, diagnostiek of interventie vereisen. Nog ieder jaar neemt het aantal verwijzingen durante partu toe. Dat komt gedeeltelijk door nieuwe medische inzichten, maar ook door ongeduld bij de barende vrouw en de verloskundig professional. Met enige medicamenteuze ondersteuning, zoals bijstimulatie, of pijnbehandeling, maken de meeste vrouwen een verder ongecompliceerde baring door. Nederland behoort tot een van de vijf landen met een sectiopercentage < 20%.[1]

In dit hoofdstuk komen de stoornissen aan de orde die het verloop van het eerste, tweede, derde en vierde tijdperk van de baring kunnen compliceren, alsook de acute verloskundige situaties.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

11. Complicaties in de kraamperiode

Samenvatting

In de kraamperiode staan het lichamelijk herstel na de bevalling, het op gang komen van de borstvoeding en de transitie naar het ouderschap centraal. De uterusinvolutie, de genezing van een perineumruptuur en het op gang komen van de borstvoeding bezorgen de kraamvrouw, in meer of mindere mate, lichamelijk ongemak. In dit hoofdstuk worden ernstige en minder ernstige complicaties in de kraamperiode besproken. Dit betreft meestal een infectie, trombose of bloeding. In een enkel geval zijn psychische stoornissen reden voor problemen in de kraamperiode. Problemen in de kraamperiode treden vaker op na een gecompliceerde, langdurige bevalling en na een sectio caesarea.

Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Sicco Scherjon, Yvonne Smit

Nawerk