Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

01-10-2012 | Oorspronkelijke artikelen

Positieve ervaringen door mantelzorg: constructie van een schaal

Auteurs: A.H. de Boer, D. Oudijk, M.I. Broese van Groenou, J.M. Timmermans

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 5/2012

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Voor het meten van positieve ervaringen bij mantelzorgers is een 8-itemschaal ontwikkeld, de Positieve Ervaringen Schaal (PES). Het is een eendimensionale geordende Mokkenschaal die varieert van intrinsieke voldoening en relationele opbrengst tot competentieverbetering en sociale opbrengst. De schaal heeft een bevredigende H-waarde (0, 37) en een goede betrouwbaarheid (alpha=0, 74). Verder zijn redelijke H-waarden gevonden voor grote groepen mantelzorgers, zoals verzorgers van ouderen, chronisch zieken, partners, ouders en mensen die zijn opgenomen in een zorginstelling. Bij mantelzorgers van mensen met dementie en verstandelijke beperkingen, passen twee items niet in de schaal (‘ik ontving veel waardering voor de hulp die ik gaf’ en ‘door het helpen is de band met mijn familie en vrienden hechter geworden’). Voor deze groepen wordt een 6-itemschaal geadviseerd. Alleen bij mantelzorgers van mensen met psychische beperkingen bleek de schaal in zijn geheel niet van toepassing. Vervolgonderzoek zal moeten uitwijzen waar deze helpers hun positieve ervaringen aan ontlenen. De PES wordt aanbevolen vanwege zijn goede psychometrische kwaliteiten, maar ook vanwege de toepasbaarheid in meerdere populaties mantelzorgers.
Literatuur
1.
go back to reference Zarit S, Reever H, Bach-Peterson KE. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. The Gerontologist 1980;20:649–55.PubMedCrossRef Zarit S, Reever H, Bach-Peterson KE. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. The Gerontologist 1980;20:649–55.PubMedCrossRef
2.
go back to reference Pot AM, Van Dyck R, Deeg DJH. Ervaren druk door informele zorg: constructie van een schaal. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1995;26:214–9.PubMed Pot AM, Van Dyck R, Deeg DJH. Ervaren druk door informele zorg: constructie van een schaal. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1995;26:214–9.PubMed
3.
go back to reference Boer de A, Broese van Groenou M, Timmermans J. Mantelzorg. Een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers in 2007. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2009. Boer de A, Broese van Groenou M, Timmermans J. Mantelzorg. Een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers in 2007. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2009.
4.
go back to reference Pearlin LI, Mullan JT, Semple SJ et al. Caregiving and the stress process: an overview of concepts and their measures. The Gerontologist 1990;30:582–594.CrossRef Pearlin LI, Mullan JT, Semple SJ et al. Caregiving and the stress process: an overview of concepts and their measures. The Gerontologist 1990;30:582–594.CrossRef
5.
go back to reference Lawton PM, Moss M, Kleban MH, Glicksman A, Rovine M. A two-factor model of caregiving appraisal and psychological well-being. Journal of Gerontology: Psychological Sciences 1991;46(4):181–189. Lawton PM, Moss M, Kleban MH, Glicksman A, Rovine M. A two-factor model of caregiving appraisal and psychological well-being. Journal of Gerontology: Psychological Sciences 1991;46(4):181–189.
6.
go back to reference Kramer BJ. Gain in the caregiving experience: Where are we? What next? The Gerontologist 1997;37:218–232.PubMedCrossRef Kramer BJ. Gain in the caregiving experience: Where are we? What next? The Gerontologist 1997;37:218–232.PubMedCrossRef
7.
go back to reference Tonkens E, Broeke J van den, Hoijtink M. Op zoek naar weerkaatst plezier; samenwerking tussen mantelzorgers, vrijwilligers, professionals en cliënten in de multiculturele stad. Den Haag: NICIS Institute, 2008. Tonkens E, Broeke J van den, Hoijtink M. Op zoek naar weerkaatst plezier; samenwerking tussen mantelzorgers, vrijwilligers, professionals en cliënten in de multiculturele stad. Den Haag: NICIS Institute, 2008.
8.
go back to reference TK (2004/2005). De mantelzorger in beeld. Tweede Kamer, vergaderjaar 2004/2005, 30169, nr. 1. TK (2004/2005). De mantelzorger in beeld. Tweede Kamer, vergaderjaar 2004/2005, 30169, nr. 1.
9.
go back to reference Horowitz A, Shindelman L. Reciprocity and affection: Past influences on current caregiving. Journal of Gerontological Social Work 1983;5:5–21.CrossRef Horowitz A, Shindelman L. Reciprocity and affection: Past influences on current caregiving. Journal of Gerontological Social Work 1983;5:5–21.CrossRef
10.
go back to reference Narayan S, Lewis M, Tornatore J, Hepburn K, Corcoran-Perry S. Subjective responses to caregiving for a spouse with dementia. Journal of Gerontological Nursing 2001;27(3):19–28.PubMed Narayan S, Lewis M, Tornatore J, Hepburn K, Corcoran-Perry S. Subjective responses to caregiving for a spouse with dementia. Journal of Gerontological Nursing 2001;27(3):19–28.PubMed
11.
go back to reference Bacon E, Milne DL, Sheikh AI, Freeston MH. (2009) Positive experiences in caregivers:an exploratory case series. Behavioural and cognitive Psychotherapy 2009;37(1):95–114.PubMedCrossRef Bacon E, Milne DL, Sheikh AI, Freeston MH. (2009) Positive experiences in caregivers:an exploratory case series. Behavioural and cognitive Psychotherapy 2009;37(1):95–114.PubMedCrossRef
12.
go back to reference Baanders AN, Heijmans MJWM. The impact of chronic diseases: the partner’s perspective. Family & Community Health 2007;30:305–317. Baanders AN, Heijmans MJWM. The impact of chronic diseases: the partner’s perspective. Family & Community Health 2007;30:305–317.
13.
go back to reference Kooiker S, Boer A de. Portretten van mantelzorgers. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2008 (SCP-publicatie 2008/21). Kooiker S, Boer A de. Portretten van mantelzorgers. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2008 (SCP-publicatie 2008/21).
14.
go back to reference Broese van Groenou M, Boer A de. Uitkomst: positieve ervaringen. In: Boer A de, Broese van Groenou M, Timmermans J. Mantelzorg. Een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers in 2007. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2009: 167–184. Broese van Groenou M, Boer A de. Uitkomst: positieve ervaringen. In: Boer A de, Broese van Groenou M, Timmermans J. Mantelzorg. Een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers in 2007. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2009: 167–184.
15.
go back to reference Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal and coping. New York: Springer, 1984. Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal and coping. New York: Springer, 1984.
16.
go back to reference Jacobs T, Lodewijckx E. Grenzen aan mantelzorg. Sociaaldemografische hypothesen over de toekomst van de zorg. Brussel: Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie (CBGS), 2006. Jacobs T, Lodewijckx E. Grenzen aan mantelzorg. Sociaaldemografische hypothesen over de toekomst van de zorg. Brussel: Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie (CBGS), 2006.
17.
go back to reference Tarlow BJ, Wisniewski SR, Belle SH, Rubert M, Ory MG, Gallagher-Thompson O. Positive aspects of caregiving: Contributions of the REACH Project to the development of new measures for Alzheimer’s caregiving. Research on Aging 2004;26(4):429–453.CrossRef Tarlow BJ, Wisniewski SR, Belle SH, Rubert M, Ory MG, Gallagher-Thompson O. Positive aspects of caregiving: Contributions of the REACH Project to the development of new measures for Alzheimer’s caregiving. Research on Aging 2004;26(4):429–453.CrossRef
18.
go back to reference Roff LL, Burgio LD, Gitlin L, Nichols L, Chaplin W, Hardin JM. Positive aspects of Alzheimer’s caregiving: The role of race. Journal of Gerontology: Psychological Sciences 2004;59B:185–190.CrossRef Roff LL, Burgio LD, Gitlin L, Nichols L, Chaplin W, Hardin JM. Positive aspects of Alzheimer’s caregiving: The role of race. Journal of Gerontology: Psychological Sciences 2004;59B:185–190.CrossRef
19.
go back to reference Jones PS de, Winslow BW, Lee JW, Zhange XE. Development of a caregiver empowerment model to promote positive outcomes. Journal of Family Nursing 2011;17:11–28.PubMedCrossRef Jones PS de, Winslow BW, Lee JW, Zhange XE. Development of a caregiver empowerment model to promote positive outcomes. Journal of Family Nursing 2011;17:11–28.PubMedCrossRef
20.
go back to reference Koker B de. Mantelzorg binnen het huishouden. In: T. Jacobs en E. Lodewijckx (red.), Grenzen aan mantelzorg. Sociaaldemografische hypothesen over de toekomst van de zorg (p. 115–143). Brussel: Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie (CBGS), 2006. Koker B de. Mantelzorg binnen het huishouden. In: T. Jacobs en E. Lodewijckx (red.), Grenzen aan mantelzorg. Sociaaldemografische hypothesen over de toekomst van de zorg (p. 115–143). Brussel: Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie (CBGS), 2006.
21.
go back to reference Broese van Groenou MI. Sociaal-economische verschillen in de hulpverlening van kinderen aan hun oude ouders. Sociale Wetenschappen, 2004;47(4): 49–64. Broese van Groenou MI. Sociaal-economische verschillen in de hulpverlening van kinderen aan hun oude ouders. Sociale Wetenschappen, 2004;47(4): 49–64.
22.
go back to reference Liefbroer A, Mulder C. Op je familie kun je rekenen. In: Demos 2004, 20(12):37–38. Liefbroer A, Mulder C. Op je familie kun je rekenen. In: Demos 2004, 20(12):37–38.
23.
go back to reference Brouwer WBF, Exel van NJ, Berg B van den, Dinant HJ, Koopmanschap MA, Bos GAMvan den. The burden of caregiving; evidence on objective burden, subjective burden and quality of life impact in informal caregivers for patients with rheumatoid arthritis. Arthritis and Rheumatism 2004;51(4):570–577.PubMedCrossRef Brouwer WBF, Exel van NJ, Berg B van den, Dinant HJ, Koopmanschap MA, Bos GAMvan den. The burden of caregiving; evidence on objective burden, subjective burden and quality of life impact in informal caregivers for patients with rheumatoid arthritis. Arthritis and Rheumatism 2004;51(4):570–577.PubMedCrossRef
24.
go back to reference Cicirelli V. Adult children’s attachment and helping behaviour to elder parents: A path model. Journal of Marriage and the Family 1983;44:815–824.CrossRef Cicirelli V. Adult children’s attachment and helping behaviour to elder parents: A path model. Journal of Marriage and the Family 1983;44:815–824.CrossRef
25.
go back to reference Al-Janabi H, Frew E, Brouwer W, Rappange D, Exel J van. The inclusion of positive aspects of caring in the Caregiver Strain Index: Test of feasibility and validity. International Journal of Nursing Studies 2010;47: 984–993.PubMedCrossRef Al-Janabi H, Frew E, Brouwer W, Rappange D, Exel J van. The inclusion of positive aspects of caring in the Caregiver Strain Index: Test of feasibility and validity. International Journal of Nursing Studies 2010;47: 984–993.PubMedCrossRef
26.
go back to reference Mokken RJ. A theory and procedure of scale analysis. Berlijn: De Gruyter, 1971.CrossRef Mokken RJ. A theory and procedure of scale analysis. Berlijn: De Gruyter, 1971.CrossRef
27.
go back to reference Hardouin, J.-B., Bonnaud-Antignac, A. & Sébille, V. Nonparametric item response theory using Stata, The Stata Journal 2011; 11(1):30–51. Hardouin, J.-B., Bonnaud-Antignac, A. & Sébille, V. Nonparametric item response theory using Stata, The Stata Journal 2011; 11(1):30–51.
28.
go back to reference Molenaar IW, Sijtsma K.. User’s Manual Msp5 for Windows: A Program for Mokken Scale Analysis for Polytomous Items, Version 5.0. Iec Pro- GAMMA, Groningen, 2000. Molenaar IW, Sijtsma K.. User’s Manual Msp5 for Windows: A Program for Mokken Scale Analysis for Polytomous Items, Version 5.0. Iec Pro- GAMMA, Groningen, 2000.
29.
go back to reference Huisman, M. en Molenaar, I.W. (2001). Imputation of missing scale data with item response models. In A. Boomsma, M. A. J. van Duijn, & T. A. B. Snijders (Eds.), Essays on item response theory (pp. 221–244). New York: Springer-Verlag, 2001.CrossRef Huisman, M. en Molenaar, I.W. (2001). Imputation of missing scale data with item response models. In A. Boomsma, M. A. J. van Duijn, & T. A. B. Snijders (Eds.), Essays on item response theory (pp. 221–244). New York: Springer-Verlag, 2001.CrossRef
30.
go back to reference Molenaar IW, Debets, Sijtsma K, Hemker BT. User_s manual MSP, a program for Mokken Scale analysis for Polytomous Items (version 3.0). Groningen, Pro GAMMA, 1994. Molenaar IW, Debets, Sijtsma K, Hemker BT. User_s manual MSP, a program for Mokken Scale analysis for Polytomous Items (version 3.0). Groningen, Pro GAMMA, 1994.
31.
go back to reference Male van J, Duimel M, Boer de A. Iemand moet het doen; ervaringen van verzorgers van partners. Den Haag: SCP (2010–21), 2010. Male van J, Duimel M, Boer de A. Iemand moet het doen; ervaringen van verzorgers van partners. Den Haag: SCP (2010–21), 2010.
32.
go back to reference Kwekkeboom MH, Boer AH de, Campen C van, Dorrestein AEG. Een eigen huis…Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving. Den Haag SCP (2006:2), 2006. Kwekkeboom MH, Boer AH de, Campen C van, Dorrestein AEG. Een eigen huis…Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving. Den Haag SCP (2006:2), 2006.
33.
go back to reference Affleck G and Tennen H. Construing benefits from adversity: adaptational significance and dispositional underpinnings. Journal of Personality 1996;64:899–922.PubMedCrossRef Affleck G and Tennen H. Construing benefits from adversity: adaptational significance and dispositional underpinnings. Journal of Personality 1996;64:899–922.PubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
Positieve ervaringen door mantelzorg: constructie van een schaal
Auteurs
A.H. de Boer
D. Oudijk
M.I. Broese van Groenou
J.M. Timmermans
Publicatiedatum
01-10-2012
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 5/2012
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI
https://doi.org/10.1007/s12439-012-0035-8