Skip to main content
Top

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. Neurocognitieve aandoeningen: dementie

Auteur : Rolinka Schim van der Loeff-van Veen

Gepubliceerd in: Geriatrie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De nieuwe term voor dementie in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) uit 2013 is ‘neurocognitieve aandoening’ (NCD). Het type NCD kenmerkt het verloop ervan, terwijl de plek waar zich neurologdegeneratieve schade voordoet de aard van het functieverlies bepaalt. NCD’s hebben grote impact op het leven van zowel de patiënt als diens naaste omgeving. Hoe ouder de mens, hoe groter de kans op het krijgen van een NCD. Door vroege diagnostiek, persoonsgerichte, adequate basiszorg en -begeleiding kan de patiënt en zijn omgeving zich beter voorbereiden, beslissingen nemen, plannen en zich zodoende aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Hierdoor nemen de mogelijkheden toe om ook met een beperkte of uitgebreide NCD bedreigingen van het welbevinden te ondervangen.
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Literatuur
go back to reference Abraham, I., Fulmer, T., & Mezey, M. D. (2003). Geriatric protocols for best practice (2nd ed.). New York: Springer Publishing Company. Abraham, I., Fulmer, T., & Mezey, M. D. (2003). Geriatric protocols for best practice (2nd ed.). New York: Springer Publishing Company.
go back to reference American Psychiatric Association (APA). (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5e versie). Washington: American Psychiatric Association.CrossRef American Psychiatric Association (APA). (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5e versie). Washington: American Psychiatric Association.CrossRef
go back to reference Charante, E. M. van, Perry, M., Vernooij-Dassen, M. J. F. J., Boswijk, D. F. R., Stoffels, J., Achthoven, L., et al. (2012a). NHG-Standaard Dementie (derde herziening). Huisarts Wet, 55(7), 306–317. Charante, E. M. van, Perry, M., Vernooij-Dassen, M. J. F. J., Boswijk, D. F. R., Stoffels, J., Achthoven, L., et al. (2012a). NHG-Standaard Dementie (derde herziening). Huisarts Wet, 55(7), 306–317.
go back to reference DeCarli, C. (2003). Mild cognitive impairment: Prevalence, prognosis, etiology, and treatment. Lancet Neurology, 21, 215–221. DeCarli, C. (2003). Mild cognitive impairment: Prevalence, prognosis, etiology, and treatment. Lancet Neurology, 21, 215–221.
go back to reference Deelman, B., Eling, P., Haan, E. de & Zomeren, E. van. (2008). Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom. Deelman, B., Eling, P., Haan, E. de & Zomeren, E. van. (2008). Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom.
go back to reference Diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie. (2005). Nederlandse vereniging voor klinische geriatrie (NVKG). Utrecht: CBO. Diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie. (2005). Nederlandse vereniging voor klinische geriatrie (NVKG). Utrecht: CBO.
go back to reference Dirkse, R., Kessels, R., Hoogeveen, F., & Dixhoorn, I. van. (2011). (Op)Nieuw geleerd, oud gedaan, over het lerend vermogen van mensen met dementie. BV Utrecht/Antwerpen: KOSMOS uitgevers. Dirkse, R., Kessels, R., Hoogeveen, F., & Dixhoorn, I. van. (2011). (Op)Nieuw geleerd, oud gedaan, over het lerend vermogen van mensen met dementie. BV Utrecht/Antwerpen: KOSMOS uitgevers.
go back to reference Folstein, M., Folstein, S. E., McHugh, P. R. (1975). “Mini-Mental State” a Practical Method for Grading the Cognitive State of Patients for the Clinician. Journal of Psychiatric Research, 12(3); 189–198. Folstein, M., Folstein, S. E., McHugh, P. R. (1975). “Mini-Mental State” a Practical Method for Grading the Cognitive State of Patients for the Clinician. Journal of Psychiatric Research, 12(3); 189–198.
go back to reference Folstein, M., & Folstein, S. (2010). Invented reply to “the dead knoll for the MMSE: Has it outlived its purpose? Journal of Geriatric, Psychiatry and Neurology, 23, 158–159.CrossRef Folstein, M., & Folstein, S. (2010). Invented reply to “the dead knoll for the MMSE: Has it outlived its purpose? Journal of Geriatric, Psychiatry and Neurology, 23, 158–159.CrossRef
go back to reference Huizing, W., & Tromp, T. (2007). Mijn leven in kaart. Met ouderen in gesprek over hun levensverhaal. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Huizing, W., & Tromp, T. (2007). Mijn leven in kaart. Met ouderen in gesprek over hun levensverhaal. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Jonghe, J. F. M. de, (1997). Differentiating between demented and psychiatric patients with the Dutch version of the IQCODE. International Journal of Geriatric Psychiatry, 12, 462–465. Jonghe, J. F. M. de, (1997). Differentiating between demented and psychiatric patients with the Dutch version of the IQCODE. International Journal of Geriatric Psychiatry, 12, 462–465.
go back to reference Kam, P. v. d., Mol, F., & Wimmers, M. F. H. G. (1971). Beoordelingsschaal voor Oudere Patiënten. Deventer: Van Loghum Slaterus. Kam, P. v. d., Mol, F., & Wimmers, M. F. H. G. (1971). Beoordelingsschaal voor Oudere Patiënten. Deventer: Van Loghum Slaterus.
go back to reference Kat, M. G., Jonghe, J. F. de, Aalten, P., Kalisvaart, C. J., Dröes, R. M., Verhey, F. R. (2002). Neuropsychiatrische symptomen bij dementie; psychometrische aspecten van de Nederlandse Neuropsychiatric inventory (NPI). Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 33, 150–155. Kat, M. G., Jonghe, J. F. de, Aalten, P., Kalisvaart, C. J., Dröes, R. M., Verhey, F. R. (2002). Neuropsychiatrische symptomen bij dementie; psychometrische aspecten van de Nederlandse Neuropsychiatric inventory (NPI). Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 33, 150–155.
go back to reference Kempen, G. I. J. M., Brilman, E. J., & Ormel, J. (1995). De mini mental state examination, normeringsgegevens en een vergelijking van een 12- en 20-item versie in een steekproef ouderen uit de bevolking. Tijdschrift Voor Gerontologie en Geriatrie, 26, 163–172.PubMed Kempen, G. I. J. M., Brilman, E. J., & Ormel, J. (1995). De mini mental state examination, normeringsgegevens en een vergelijking van een 12- en 20-item versie in een steekproef ouderen uit de bevolking. Tijdschrift Voor Gerontologie en Geriatrie, 26, 163–172.PubMed
go back to reference Kok, R., Verhey, F. (2002). Dutch translation of the Mini Mental State Examination (Folstein et al.,1975). Kok, R., Verhey, F. (2002). Dutch translation of the Mini Mental State Examination (Folstein et al.,1975).
go back to reference Lange, J. de. (2004). Omgaan met dementie, het effect van geïntegreerde belevingsgerichte zorg op adaptatie en coping van mensen in verpleeghuizen; een kwalitatief onderzoek binnen een gerandomiseerd experiment [Academisch proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam]. Utrecht: Trimbos-instituut. Lange, J. de. (2004). Omgaan met dementie, het effect van geïntegreerde belevingsgerichte zorg op adaptatie en coping van mensen in verpleeghuizen; een kwalitatief onderzoek binnen een gerandomiseerd experiment [Academisch proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam]. Utrecht: Trimbos-instituut.
go back to reference Levy, B. R., Slade, M. D., Kunkel, S. R., & Kasl, S. V. (2002). Longevity increased by positive self-perceptions of aging. Journal of Personality and Social Psychology, 83, 261–270.CrossRefPubMed Levy, B. R., Slade, M. D., Kunkel, S. R., & Kasl, S. V. (2002). Longevity increased by positive self-perceptions of aging. Journal of Personality and Social Psychology, 83, 261–270.CrossRefPubMed
go back to reference Loeff-van Schim Veen, R. J. van der. (2010). Zorg voor de kwetsbare oudere. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Loeff-van Schim Veen, R. J. van der. (2010). Zorg voor de kwetsbare oudere. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Morris, J. C. Nov (1993). The Clinical Dementia Rating (CDR): Current version and scoring rules. Neurology, 43(11), 2412–2414. Morris, J. C. Nov (1993). The Clinical Dementia Rating (CDR): Current version and scoring rules. Neurology, 43(11), 2412–2414.
go back to reference Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG). (2014). Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Dementie. Utrecht. Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG). (2014). Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Dementie. Utrecht.
go back to reference NHG-Standaard Delier. Eerste herziening. Eizenga, W. H., Dautzenberg, P. L. J., Eekhof, J. A. H., Scholtes, A. B. J., Venrooij, M.H. van, Verduijn, M. M., et al. (2014). Huisarts Wet, 57(4), 184–193. NHG-Standaard Delier. Eerste herziening. Eizenga, W. H., Dautzenberg, P. L. J., Eekhof, J. A. H., Scholtes, A. B. J., Venrooij, M.H. van, Verduijn, M. M., et al. (2014). Huisarts Wet, 57(4), 184–193.
go back to reference Persoon, A., (2010) NOSCA development and validation of the nurses' observation scale for cognitive abilities. Proefschrift Nijmegen, Radboud Universiteit, oktober 2010. Persoon, A., (2010) NOSCA development and validation of the nurses' observation scale for cognitive abilities. Proefschrift Nijmegen, Radboud Universiteit, oktober 2010.
go back to reference Petersen, R. C. (2011). Clinical practice. Mild cognitive impairment. New England Journal of Medicine, 364, 2227–2234.CrossRefPubMed Petersen, R. C. (2011). Clinical practice. Mild cognitive impairment. New England Journal of Medicine, 364, 2227–2234.CrossRefPubMed
go back to reference Pot, A. M., Dyck, R., van, & Deeg, D. J. H. (1995). Ervaren druk door informele zorg; constructie van een schaal. In: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie (1995) 26, pag. 214–219. Pot, A. M., Dyck, R., van, & Deeg, D. J. H. (1995). Ervaren druk door informele zorg; constructie van een schaal. In: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie (1995) 26, pag. 214–219.
go back to reference Reisberg, B., Ferris, S. H., Leon, M. J. de, & Crook, T. (1982). The global deterioration scale for assessment of primary degenerative dementia. American Journal of Psychiatry, 139, 1136–1139. Reisberg, B., Ferris, S. H., Leon, M. J. de, & Crook, T. (1982). The global deterioration scale for assessment of primary degenerative dementia. American Journal of Psychiatry, 139, 1136–1139.
go back to reference Reisberg, B. (2007). Global measures: Utility in defining and measuring treatment response in dementia. International Psychogeriatric, 19(3), 421–456.CrossRef Reisberg, B. (2007). Global measures: Utility in defining and measuring treatment response in dementia. International Psychogeriatric, 19(3), 421–456.CrossRef
go back to reference Reisberg, B., Ferris, S. H., Steinberg, G., Shulman, E., Leon, M. J. de, & Sinaiko, E. (1989). Longitudinal study of dementia patients and aged controls: an approach to methodologic issues. In M. P. Lawton & A. R. Herzog (Red.), Special research methods for gerontology (pag. 195–231). Amityville (NY): Baywood Publishers. Reisberg, B., Ferris, S. H., Steinberg, G., Shulman, E., Leon, M. J. de, & Sinaiko, E. (1989). Longitudinal study of dementia patients and aged controls: an approach to methodologic issues. In M. P. Lawton & A. R. Herzog (Red.), Special research methods for gerontology (pag. 195–231). Amityville (NY): Baywood Publishers.
go back to reference Verstraten, P. F. J. & Van Eekelen, C. W. J. M. (1987). Handleiding voor de GIP: Gedragsobservatieschaal voor de Intramurale Psychogeriatrie. Deventer: Van Loghum Slaterus. Verstraten, P. F. J. & Van Eekelen, C. W. J. M. (1987). Handleiding voor de GIP: Gedragsobservatieschaal voor de Intramurale Psychogeriatrie. Deventer: Van Loghum Slaterus.
go back to reference Voor verantwoorde medische zorg. (2015). Euthanasie in cijfers. Utrecht: Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst. Voor verantwoorde medische zorg. (2015). Euthanasie in cijfers. Utrecht: Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst.
go back to reference Weel-Baumgarten, E. M. van, Gelderen, M. G. van, Grundmeijer, H. G. L. M., Licht-Strunk, E., Marwijk, H. W. J. van., Rijswijk, H. C. A. M. van., et al. (2012b). NHG-Standaard Depressie (tweede herziening). Huisarts Wet, 55(6), 252–259. Weel-Baumgarten, E. M. van, Gelderen, M. G. van, Grundmeijer, H. G. L. M., Licht-Strunk, E., Marwijk, H. W. J. van., Rijswijk, H. C. A. M. van., et al. (2012b). NHG-Standaard Depressie (tweede herziening). Huisarts Wet, 55(6), 252–259.
go back to reference Werd, M., de, Boelen, D., Kessels, R., (2011) Foutloos leren bij dementie, een praktische handleiding. Amsterdam: Boom. Werd, M., de, Boelen, D., Kessels, R., (2011) Foutloos leren bij dementie, een praktische handleiding. Amsterdam: Boom.
go back to reference Yanhong, O., Chandra, M., & Venkatesh, D. (2013). Mild cognitive impairment in audult: A neuropsychological review. Annals of Indian Academy of Neurology, 16(3), 310–318.CrossRefPubMedPubMedCentral Yanhong, O., Chandra, M., & Venkatesh, D. (2013). Mild cognitive impairment in audult: A neuropsychological review. Annals of Indian Academy of Neurology, 16(3), 310–318.CrossRefPubMedPubMedCentral
Metagegevens
Titel
Neurocognitieve aandoeningen: dementie
Auteur
Rolinka Schim van der Loeff-van Veen
Copyright
2017
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1660-1_5