Skip to main content
Top

2022 | Boek

Motiverende gespreksvoering voor verpleegkundigen

Nieuwe inzichten in gespreksstrategieën

Auteurs: Jannet M. de Jonge, Jos Dobber

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Dit trainingsboek helpt studenten van verpleegkundige opleidingen om effectieve strategieën voor motiverendegespreksvoering te ontwikkelen. Het combineert basiskennis met nieuwe inzichten en oefeningen op verschillende niveaus. Daardoor is het geschikt voor studenten die een hbo- of masteropleiding volgen, en voor deelnemers aan specialistische verpleegkunde-opleidingen of trainingen motiverende gespreksvoering.
Motiverende gespreksvoering voor verpleegkundigen - Nieuwe inzichten in gespreksstrategieën is opgebouwduit twee delen. Het eerste deel behandelt de basis: wat is motiverende gespreksvoering, wanneer is het goed om het te gebruiken, en wanneer niet? Dit deel gaat ook in op de basishouding, -processen en -vaardigheden. Het tweede deel richt zich op gevorderde studenten, en behandelt onder meer die onderdelen van motiverende gespreksvoering die het effect van het gesprek kunnen bepalen (actieve ingrediënten), de verandermechanismen en de manier waarop dit in een gespreksstrategie kan worden verwerkt. Beide delen bevatten oefeningen en audiofragmenten van motiverende gesprekken.
Jannet de Jonge is GZ psycholoog, trainer motiverende gespreksvoering, lid van het Motivational Interviewing Network of Trainers en onderzoeker aan het Center of Expertise Urban Vitality, Hogeschool van Amsterdam.
Jos Dobber is hoofddocent aan de HBOV van de Hogeschool van Amsterdam en onderzoeker aan het Center of Expertise Urban Vitality.
Beiden zijn gepromoveerd op het onderwerp motiverende gespreksvoering

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. De methode van motiverende gespreksvoering
Samenvatting
Motivatie komt van het woord bewegen (movere) en motiverende gespreksvoering gaat over het in beweging krijgen van mensen. Beweging in de richting van verandering. Veranderkeuzen gaan dikwijls gepaard met tegenstrijdige gedachten en gevoelens. Aan de ene kant wil iemand wel stoppen met roken, omdat hij weet dat het beter is voor zijn gezondheid; aan de andere kant wil hij liever niet stoppen, omdat het voelt alsof een dierbare gewoonte wegvalt. Ambivalentie voor verandering is normaal. Motiverende gespreksvoering geeft handvatten om in een gesprek ambivalentie te bewerken en op zoek te gaan naar iemands eigen beweegredenen om al dan niet een veranderkeuze te maken.
Jannet M. de Jonge, Jos Dobber
2. Basishouding
Samenvatting
De basishouding, de spirit, van motiverende gespreksvoering is een uitnodigende en op samenwerking gerichte houding. Basiskenmerken daarvan zijn acceptatie, samenwerken, evoceren en compassie. De mix van deze kenmerken is de geest van het motiverend gesprek.
Jannet M. de Jonge, Jos Dobber
3. Processen binnen motiverende gespreksvoering
Samenvatting
In motiverende gespreksvoering worden vier processen onderscheiden: engageren, focussen, evoceren en plannen. Het doel van het gesprek is per proces verschillend. Het loopt van het opbouwen van een samenwerkingsrelatie, naar het vinden van een focus in het gesprek, naar uitlokken van verandertaal en eventueel plannen van een gedragsverandering. De processen zijn soms opeenvolgend, maar een motiverend gesprek is zelden lineair: van evoceren, ontlokken, kunnen verpleegkundige en patiënt samen ook terug en opnieuw de focus aanbrengen.
Jannet M. de Jonge, Jos Dobber
4. MGv-vaardigheden
Samenvatting
In motiverende gespreksvoering worden vijf basisgesprekstechnieken gebruikt. Deze technieken zijn: vragen stellen, reflectief luisteren, bevestigen, samenvatten en informatie en advies geven. Vragen kunnen open of gesloten zijn, gericht op kennismaking en op samenwerking. Toestemming vragen voor het geven van informatie of advies, is daar een specifiek voorbeeld van. Door reflectief luisteren, reageren op de patiënt met eenvoudige of complexe reflecties, laat de verpleegkundige horen dat ze probeert te begrijpen wat de patiënt bedoelt te zeggen. De verpleegkundige bevestigt de patiënt in waarden die belangrijk voor hem zijn en vergroot zelfvertrouwen door te bevestigen. Motivatie voor verandering wordt vergroot door vragen te stellen die verandertaal ontlokken. Voorbeelden zijn de schaalvragen naar belang van en vertrouwen in verandering, of de voordelen van verandering en nadelen van het huidig gedrag. Als een patiënt besluit te veranderen dan kan de verpleegkundige een veranderplan bespreken waarmee succesvolle verandering versterkt wordt.
Jannet M. de Jonge, Jos Dobber
5. Verandermechanismen bij motiverende gespreksvoering
Samenvatting
Omdat motiverende gespreksvoering een psychologische interventie is zijn de verandermechanismen van deze interventie psychische processen. Deze psychische processen verklaren hoe (versterkte motivatie voor) gedragsverandering tot stand komt. Op grond van de theorie over motiverende gespreksvoering en wetenschappelijk onderzoek naar motiverende gespreksvoering, zijn er sterke aanwijzingen dat er vier verschillende verandermechanismen van motiverende gespreksvoering zijn. Het belangrijkste verandermechanisme is het psychische proces waarmee de patiënt zichzelf overtuigt om de gedragsverandering uit te voeren.
Jannet M. de Jonge, Jos Dobber
6. Actieve ingrediënten
Samenvatting
De interventie ‘motiverende gespreksvoering’ omvat veel verschillende ingrediënten. Het is de vraag of alle componenten even belangrijk zijn om het gewenste effect, gedragsverandering, te bereiken. Zijn er ingrediënten te onderscheiden die ervoor zorgen dat de verandermechanismen optreden? Want als een of meer van de verandermechanismen optreedt, vergroot dit de kans op gedragsverandering sterk. Deze ingrediënten, die verandermechanismen triggeren, worden ‘actieve ingrediënten’ genoemd. In motiverende gespreksvoering bestaan de actieve ingrediënten uit wisselende combinaties van cliëntfactoren en hulpverlenerfactoren en hun onderlinge interactie. Belangrijke hulpverlenerfactoren zijn ‘verandertaal ontlokken’ en een ‘vertrouwensband opbouwen’. Voorbeelden van cliëntfactoren zijn ‘verandertaal’ en ‘ambivalentie oplossen’.
Jannet M. de Jonge, Jos Dobber
7. Strategieën bij motiverende gespreksvoering
Samenvatting
Een goede MGv-strategie is afgestemd op de individuele patiënt: op zijn ambivalentie en zijn perspectief op het te veranderen gedrag, en op de betekenis die hij geeft aan het te veranderen gedrag. Gedurende het gesprek past de verpleegkundige haar MGv-strategie voortdurend aan op grond van het verloop van het patiëntproces van steeds sterker gemotiveerd raken. Daarom is het belangrijk om eerst zo veel mogelijk informatie van de patiënt te verkrijgen. Afhankelijk van het type ambivalentie richt de verpleegkundige haar gespreksstrategie op een van de vier verandermechanismen. Om de vorming van actieve ingrediënten te bevorderen, kiest de verpleegkundige doelgericht uit de mogelijke hulpverlenerfactoren die samen de gespreksstrategie bepalen. Afhankelijk van de cliëntreacties besluit de verpleegkundige of de gekozen strategie adequaat is of bijstelling behoeft. Daarbij gaat het steeds om de vraag op welke wijze de relevante verandermechanismen getriggerd kunnen worden.
Jannet M. de Jonge, Jos Dobber
Nawerk
Meer informatie
Titel
Motiverende gespreksvoering voor verpleegkundigen
Auteurs
Jannet M. de Jonge
Jos Dobber
Copyright
2022
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2807-9
Print ISBN
978-90-368-2806-2
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2807-9