Skip to main content
Top

2019 | Boek

Leerboek anamnese

Redacteuren: Drs. T.O.H. de Jongh, V.M. Schijf, A. van 't Spijker, M.A. Pellikaan-van der Veer

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

De anamnese vormt de grondslag van de diagnostiek. Wie een anamnese afneemt, moet zich dan ook bewust zijn van de aard en het doel van dit vraagproces. Welke informatie is nodig voor het stellen van de juiste diagnose? Wat is het doel van de vragen die worden gesteld? Schuilt er een bepaalde systematiek achter al die anamnestische vragen? Een arts die met zorg hierover nadenkt, vermindert de kans op fouten bij het afnemen van de anamnese en het interpreteren van de daarbij verkregen informatie.

In het Leerboek anamnese staat de anamnese als onderdeel van het diagnostisch proces centraal. Er wordt een duidelijke structuur van de anamnese besproken, die aansluit bij het huidige onderwijs aan de meeste Nederlandstalige medische faculteiten. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder meer gespreksvaardigheden, klacht- en vraagverheldering en de contextinformatie over de patiënt. Verscheidene anamnesevormen passeren de revue, zoals de klachtgerichte anamnese, de screenende anamnese en de hypothesetoetsende anamnese. De bij een anamnese toepasbare middelen worden systematisch en gedetailleerd beschreven. Het boek biedt voorbeeldvragen en besteedt aandacht aan de waarde van mogelijke antwoorden. Uiteraard is bij de samenstelling van dit boek uitvoerig gebruikgemaakt van ervaring van praktiserende artsen en docenten.

Het Leerboek anamnese is een praktische en onmisbare gids voor studenten geneeskunde, artsen en specialistische verpleegkundigen die een goede, patiëntgerichte diagnostische anamnese willen leren afnemen.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Het diagnostisch proces

Voorwerk
1. Hoe komt de arts tot een diagnose?
Samenvatting
Dit hoofdstuk beschrijft de manier waarop artsen tot een diagnose komen als een patiënt een klacht presenteert. Er zijn vele bewuste en onbewuste methoden die een arts hierbij hanteert. In de praktijk verzamelt de arts informatie tot de verkregen kennis overeenkomt met een ziektebeeld dat in zijn geheugen aanwezig is. Dit hoofdstuk beschrijft de verschillende methoden die u kunt gebruiken om die diagnostische gegevens te verzamelen en het (onbewuste) proces waarmee u een (differentiaal)diagnose vormt. De terminologie die in dit boek wordt gebruikt om dit te beschrijven wordt nader toegelicht.
T. O. H. de Jongh

De uitvoering van de anamnese

Voorwerk
2. Het afnemen van een anamnese
Samenvatting
De anamnese is het belangrijkste deel van het diagnostisch proces. De anamnese verloopt voor een deel als een rationeel, bewust proces, maar intuïtieve onbewuste processen spelen ook een belangrijke rol. In dit hoofdstuk wordt het schema van de hypothesegestuurde diagnostiek geïntroduceerd. De hypothesegestuurde diagnostiek is de meest gebruikte diagnostische methode.
T. O. H. de Jongh, V. M. Schijf
3. Gespreksvaardigheden tijdens de anamnese
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden de gesprekstechnieken besproken die een arts nodig heeft om een goede anamnese af te kunnen nemen. Het hoofdstuk geeft niet alleen een indeling in soorten technieken, maar ook per techniek suggesties hoe ze op een juiste manier toe te passen. Daarbij staat aangegeven wat de relevantie ervan is voor de anamnese en de te verwachten opbrengst, alsook de eventuele valkuilen. Daarnaast worden specifieke complexe vaardigheden besproken en hun plaats in de verschillende fasen van de anamnese.
V. M. Schijf
4. De patiënt-artsrelatie en lastige gesprekssituaties
Samenvatting
Een goede patiënt-artsrelatie is noodzakelijk om een vruchtbare anamnese af te kunnen nemen. In dit hoofdstuk wordt beschreven welke factoren, zowel bij de arts als de patiënt een rol spelen in die relatie. De gesprekstechniek van de arts kan daarbij een belangrijks rol spelen. Enkele voorbeelden van lastige gesprekssituaties worden beschreven met handvatten voor oplossingen.
A. van ’t Spijker, V. M. Schijf, T. O. H. de Jongh
5. Bijzondere anamnesevormen
Samenvatting
Dit boek beschrijft de diagnostische anamnese in een tweegesprek tussen arts en patiënt. In dit hoofdstuk wordt een aantal andere situaties beschreven waarin een anamnese afgenomen kan worden, zoals een heteroanamnese of een driegesprek. Daarnaast zijn er bijzondere situaties waarin een anamnese wordt afgenomen zoals tijdens een triage, een vervolg- of controleconsult, een belafspraak of een e-consult.
A. van ’t Spijker, V. M. Schijf, T. O. H. de Jongh

De inhoud van de anamnese

6. De contextinformatie (voorkennis) over de patiënt
Samenvatting
De contextinformatie is de kennis die de arts heeft over de patiënt voordat hij met de anamnese begint en die geen directe relatie heeft met de klacht waarvoor de patiënt komt. In dit hoofdstuk wordt de inhoud van de contextinformatie, de wijze van uitvragen en het belang van de verkregen informatie besproken.
T. O. H. de Jongh
7. De klachten en de klachtverheldering
Samenvatting
In de intakefase nodigt u de patiënt uit om over zijn klachten te vertellen, zodat het u duidelijk wordt wat precies de klacht(en) is(zijn) die hij met u wil bespreken. De vragen die u daarbij kunt stellen worden in dit hoofdstuk besproken.
T. O. H. de Jongh
8. De hulpvraag
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt de hulpvraag besproken. Wat is een hulpvraag precies en waarom is het van belang hem te achterhalen? Er wordt uitvoerig ingegaan op de verscheidenheid aan hulpvragen die schuil kunnen gaan achter een klacht in een consult en hoe je deze hulpvraag als hulpverlener kunt achterhalen. Ook wordt besproken wat de consequenties kunnen zijn als de hulpvraag niet goed verhelderd is.
V. M. Schijf, T. O. H. de Jongh
9. De informatiefase en klachtgerichte anamnese
Samenvatting
De informatiefase heeft tot doel om de reeds aanwezige informatie over de patiënt en zijn klachten aan te vullen. Het belangrijkste is de klachtgerichte anamnese, waarbij de verschillende dimensies van de hoofdklacht systematisch worden uitgevraagd. Deze vragen en de betekenis ervan worden in dit hoofdstuk besproken. Daarnaast komen aan de orden: de invloed van de klachten op de patiënt (SCEGS) en de mogelijke alarmsignalen die duiden op een ernstige aandoening. Daarna wordt de differentiaaldiagnose van een aantal veelvoorkomende klachten besproken. In de intakefase van het consult heeft de arts samen met de patiënt bepaald wat de belangrijkste klacht(en) is(zijn). Daarna heeft de arts informatie verzameld om die klacht(en) te verhelderen. De informatiefase heeft tot doel om de reeds aanwezige informatie aan te vullen door het afnemen van een klachtgerichte anamnese. Naast het uitvragen van de klachten is het zinvol in deze fase aandacht te besteden aan de invloed van de klacht op de patiënt (SCEGS) (zie par. 9.3). Speciale aandacht wordt in de anamnese vaak besteed aan aanwezigheid van alarmsignalen voor een ernstige aandoening (par. 9.4). Ten slotte kan in de informatiefase de contextinformatie van de patiënt, (zie H. 6) los van de klacht, verder worden aangevuld. Aan het einde van de informatiefase wordt meestal op basis van de verkregen informatie een differentiaaldiagnose opgesteld. Daarbij spelen behalve de klachten ook de frequentie van vóórkomen van de verschillende diagnosen een belangrijke rol (par. 9.5).
T. O. H. de Jongh
10. De screenende tractusanamnese
Samenvatting
Indien er na de informatiefase met de klachtgerichte anamnese nog niet voldoende informatie is voor een bevredigende differentiele diagnose is het zinvol te proberen om extra informatie te verkrijgen. Een methode hiervoor is de systematische tractusanamnese die in dit hoofdstuk wordt beschreven. Daarnaast zijn er verschillende andere methoden om aanvullende informatie te krijgen, die uitgaan van de klacht en in die in par. 1.​1 zijn beschreven.
T. O. H. de Jongh
11. De hypothesetoetsende anamnese
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt beschreven wat de inhoud is van de hypothesetoetsende anamnese en wat de plaats is in het diagnostisch consult. Daarna wordt systematisch van de meest voorkomende diagnosen in de huisartspraktijk besproken wat de belangrijkste vragen zijn om die diagnose te bevestigen of minder waarschijnlijk te maken. Daarbij worden de incidentie, de risicofactoren en de klachten besproken. Van alle informatie wordt de betekenis voor het al dan niet juist zijn van de diagnose toegelicht.
T. O. H. de Jongh
12. Video’s met consultfragmenten
Samenvatting
Op de website van dit boek staat een aantal video’s van de anamnese in een huisartsenpraktijk. Eén video met driemaal dezelfde intakefase van een consult met een verschillende gesprekstechnische aanpak van de arts en tien video’s van de anamnese bij verschillende klachten.
T. O. H. de Jongh, M. A. Pellikaan-van der Veer, V. M. Schijf
Nawerk
Meer informatie
Titel
Leerboek anamnese
Redacteuren
Drs. T.O.H. de Jongh
V.M. Schijf
A. van 't Spijker
M.A. Pellikaan-van der Veer
Copyright
2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2380-7
Print ISBN
978-90-368-2379-1
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2380-7