Top

Tijdschrift voor Psychotherapie

Gepubliceerd in:

01-05-2012

Lacan in hapklare brokken

Introductie deel 2 (vervolg van p. 169)

Auteur: Max Lauteslager

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 3/2012

Extract

Lacan introduceerde in de psychoanalyse en de ontwikkelingspsychologie het spiegelstadium. Dat begint op het moment (op z’n vroegst vanaf een maand of zes) waarop het fysiologisch onrijpe mensenkind zichzelf in de spiegel herkent. Proprioceptief beleeft het pasgeboren kind zich dan nog niet als één geheel. Nu wordt hem een beeld aangeboden waarin het zich als geheel en als eenheid kan onderkennen. Het spiegelbeeld biedt, in tegenstelling tot de ‘verbrokkeling’ die het kind ervaart, de eerste representatie van het eigen lichaam als een totaliteit. Deze eenheid wordt echter niet onmiddellijk en van binnenuit ervaren, maar aangereikt door een beeld, eenimago. Het kind identificeert zich met het totaalbeeld dat de spiegel biedt: het stelt zich gelijk aan ietsanders dan wat in de onmiddellijke lichaamservaring gegeven is. Deze identificatie is daarom een vorm van aliënatie, van vervreemding. …

vorige artikel De multiculturele binnenwereld

volgende artikel Wat ik van Freud en Lacan geleerd heb – met de hulp van analysanten

‘Zelfs al zou het verhaal verzonnen zijn, het is toch mooi bedacht. En hoogstwaarschijnlijk is het ook verzonnen. Zo beweert in ieder geval Elisabeth Roudinesco in haar monografie over Jacques Lacan. Lacan zelf is immers onze enige bron voor dat verhaal. In zijn beroemde toespraak uit 1955, La chose freudienne, laat hij zich ontvallen dat hij het uit de mond van Jung zelf heeft vernomen. Lacans reputatie is echter net iets te surrealistisch om in die zaak als een betrouwbare historische bron te kunnen fungeren.’ (Uit: De Kesel, ‘Pest’, ongepubliceerd manuscript.)

Uit de boeken die ik voor dit nummer heb bestudeerd (zie vooral de recensie van Millers ‘Lacanian psychotherapy’, waarin dat een discussiepunt is), blijkt dat dromen, versprekingen enzovoort bij Lacan, net als bij Freud, heel vaak in seksuele zin worden geduid – dit in tegenstelling tot wat er in de ‘psychodynamische’ psychotherapie gebeurt (dat is althans mijn ervaring), om over andere therapievormen maar helemaal niet te spreken.

Abma, R. (2011).Over de grenzen van disciplines. Plaatsbepaling van de sociale wetenschappen. Nijmegen: Vantilt.

Adorno, Th.W. (1980 [1946]). Die revidierte Psychoanalyse. In B. Görlich, A. Lorenzer & A. Schmidt (red.),Der Stachel Freud. Beiträge und Dokumente der Kulturismus-Kritik (pp. 119-138). Frankfurt a.M.: Suhrkamp.

Bailly, L. (2009).Lacan. A beginner’s guide. Oxford: One World.

Bernlef, J. (1998). Voor de woorden. In J. Bernlef (1998),De losse pols. Essays (pp. 45-53). Amsterdam: Querido.

Bod, R. (2010).De vergeten wetenschappen. Een geschiedenis van de humaniora. Amsterdam: Prometheus.

Bod, R. (2012). Zo verdwijnt de alfa uit de universiteit.NRC Handelsblad, 42. Katern ‘Opinie & debat’, 1-3. Zaterdag 3 maart.

Boer, Th. de (1980).Grondslagen van een kritische psychologie (2e druk). Baarn: Ambo.

Chiesa, L. (2007).Subjectivity and Otherness. A philosophical reading of Lacan. Cambridge, MA: MIT Press.

De Kesel, M. (2010).Goden breken. Essays over monotheïsme. Amsterdam: Boom.

Desmet, M., Verhaeghe, P. & Vanheule, S. (2011). Over pseudowetenschappelijke kritiek. Een beknopte reactie op ‘Pseudowetenschap in academia’ van Griet Vandermassen.De Geus, 43 (november), 10-11. Of zie:http://www.geuzenhuis.be/degeus/degeus_57.pdf

Fink, B. (1995).The Lacanian subject. Between language and jouissance. Princeton/Chichester: Princeton University press.

Fink, B. (2007).Fundamentals of psychoanalytic technique. A Lacanian approach for practitioners. New York/Londen: W.W. Norton.

Gray, J. (2012). De mens is een dier. Freud: de laatste grote Verlichtingsdenker.De Groene Amsterdammer, 135(6), 28-31. (Origineel inProspect Magazine, 14 december 2011: ziehttp://www.prospectmagazine.co.uk/2011/12/freud-the-last-great-enlightenment-thinker/ – gelezen: 18 februari 2012)

Grunberg, A. (2011). ‘Ophouden met verlangen is dus zelfmoord?’ Arnon Grunberg in gesprek met… Marc De Kesel.Filosofie Magazine, 20(10), 40-44.

Habermas, J. (1973).Erkenntnis und Interesse. Frankfurt a.M.: Suhrkamp.

Heijne, B. (2012). Lawaai en woede. Column.NRC Handelsblad, 42, 2. Zaterdag 10 maart.

Holzkamp, K. (1973). Wetenschapstheoretische vooronderstellingen van een kritisch-emancipatorische psychologie. In L.W. Nauta (red.),Het neopositivisme in de sociale wetenschappen. Analyse, kritiek, alternatieven (pp. 339-425). Amsterdam: Van Gennep.

Holzkamp, K. (1983).Grundlegung der Psychologie. Frankfurt a.M.: Campus Verlag.

Lacan, J. (1966). L’agressivité en psychanalyse. In J. Lacan (1966),Écrits (pp. 101-125). Paris: Seuil.

Lacan, J. (1966).Écrits. Parijs: Seuil.

Mooij, A. (1979 [1975]).Taal en verlangen. Lacans theorie van de psychoanalyse (4e druk). Meppel: Boom.

Moyaert, P. (1979). Jacques Lacan: begeerte – taal – subjectiviteit. In E. Berns, S. IJsseling & P. Moyaert,Denken in Parijs. Taal en Lacan, Foucault, Althusser, Derrida (pp. 33-67). Alphen aan de Rijn/Brussel: Samson.

Nauta, L.W. (1975). Inleiding. In L.W. Nauta (red.),Het neopositivisme in de sociale wetenschappen. Analyse, kritiek, alternatieven (pp. 9-65). Amsterdam: Van Gennep.

Nussbaum, M. (2010).Not for profit. Why democracy needs the humanities. Princeton (NJ): Princeton University Press. (Vertaling:Niet voor de winst. Waarom de democratie de geesteswetenschappen nodig heeft. Amsterdam: Ambo.)

Sokal, A. & Bricmont, J. (1997).Impostures intellectuelles. Parijs: Odile Jacob.

Vandermassen, G. (2011). Pseudowetenschap in academia.De Geus, 43 (september), 13-16. Of zie:http://ugent.academia.edu/GrietVandermassen/Papers/1192626/Pseudowetenschap_in_academiaOf zie:http://www.geuzenhuis.be/degeus/degeus_54.pdf

Van Haute, Ph. (2000).Tegen de aanpassing. Jacques Lacans ‘ondermijning’ van het subject. Nijmegen: Sun.

Verhaeghe, P. (2011). Het oedipuscomplex bij Freud en Lacan: een noodzakelijk schimmenspel. In J. Dirkx, M. Hebbrecht, A.W.M. Mooij & R. Vermote (red.),Handboek psychodynamiek. Een verdiepende kijk op psychiatrie en psychotherapie (pp. 71-83). Utrecht: De Tijdstroom.

Titel: Lacan in hapklare brokken
Introductie deel 2 (vervolg van p. 169)
Auteur: Max Lauteslager
Publicatiedatum: 01-05-2012
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 3/2012
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI: https://doi.org/10.1007/s12485-012-0024-y

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Extract

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 3/2012

Psychoanalyse morgen

Michael J. Miller (2011). Lacanian psychotherapy. Theory and practical applications. New York/Hove: Routledge. 228 pp., £ 21,99 Bruce Fink (2007). Fundamentals of psychoanalytic technique. A Lacanian approach for practitioners. New York: Norton. 301 pp., £ 21,–

Stijn Vanheule (2011). The subject of psychosis: A Lacanian perspective. Hampshire: Palgrave Macmillan Publishers. 194 pp., € 70,40

‘De psychoanalyse was altijd al een luis in de pels’

Een hardnekkig virus

Psychoanalyse,l’enfant terrible – en Jacques Lacan,le plus terrible