Meningitis wordt meestal veroorzaakt door een virus. De prognose is dan goed en de behandeling is meestal symptomatisch. Bacteriële meningitis komt minder vaak voor, maar het verloop is veel ernstiger. Bij een encefalitis of een meningo-encefalitis is er (ook) een ontstekingsbeeld van het hersenparenchym zelf. De kernsymptomen van al deze infecties zijn hoofdpijn en koorts. Beide zijn aspecifieke symptomen, hoeven niet allebei aanwezig te zijn en lang niet iedere patiënt met deze beide symptomen heeft een intracraniële infectie. De diagnose van infecties van het centrale zenuwstelsel en de hersenvliezen kan dan ook lastig zijn, zeker bij hele jonge en hele oude mensen, bij wie de symptomatologie doorgaans nog minder klassiek verloopt.