Top

Huisarts en wetenschap

Gepubliceerd in:

01-04-2012 | Nascholing

In gesprek met ouderen

Auteurs: dr. Julia van Weert, dr. Jesse Jansen, prof.dr. Sandra van Dulmen

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 4/2012

Samenvatting

Van Weert J, Jansen J, Van Dulmen S. In gesprek met ouderen. Huisarts Wet 2012;55(4):174-7.

De omgang met ouderen vergt speciale vaardigheden van de huisarts, al was het maar omdat zij vaker een chronische aandoening hebben of een complexe en emotioneel beladen ziekte zoals kanker. Met name oudere patiënten hebben vaak moeite om alle informatie en adviezen te bevatten die tijdens de vaak ingewikkelde en langdurige diagnose- en behandelingstrajecten over hen worden uitgestort. Dit artikel belicht een aantal leeftijdsgebonden factoren die een rol spelen en geeft praktische adviezen om een gesprek met oudere patiënten patiëntgerichter en efficiënter te laten verlopen.

Ouderen hebben soms een verkeerd beeld van hun ziekte en door sensorische, functionele of cognitieve beperkingen kunnen ze de gegeven informatie ook vaak niet goed onthouden of begrijpen. Het is goed daar in het contact rekening mee te houden door informatie helder te structureren en ‘bruggetjes’ te maken tussen verschillende onderwerpen. Ook kan men de patiënt ter afronding van het gesprek de belangrijkste informatie laten herhalen. Zeker in het contact met ouderen is het van belang alert te zijn op specifieke zorgen, vragen en andere signalen van de patiënt en daarop door te vragen.

vorige artikel Minder opvliegers in de huisartsenpraktijk

volgende artikel Wegsnijden en altijd opsturen?

Jansen J, Van Weert J, Van der Meulen N, Van Dulmen S, Heeren Th, Bensing J. Recall in older cancer patients: Measuring memory for medical information. Gerontologist 2008;48:149-57.PubMedCrossRef

Jabaaij L, Schellevis FG. Eerstelijnszorg voor patiënten met kanker. Zorg en verrichtingen bij patiënten met kanker in de eerste lijn: het Landelijke Informatie Netwerk Huisartsen. Amsterdam: KWF Kankerbestrijding, 2010.

Sparks L, Turner MM. The impact of cognitive and emotive communication barriers on older adult message processing of cancer-related health information: New directions for research. In: L Sparks, HD O’Hair, GL Kreps, editors. Cancer, communication and aging. New York: Hampton Press, 2008.

Siminoff LA, Graham GC, Gordon NH. Cancer communication patterns and the influence of patient characteristics: disparities in information-giving and affective behaviors. Patient Educ Couns 2006;62:355-60.PubMedCrossRef

De Vries M, Van Weert JCM, Jansen J, Lemmens VEPP, Maas HAAM. Step by step: The need to develop a clinical pathway for older cancer patients. Eur J Cancer 2007;43:2170-8.CrossRef

Greene MG, Adelman RD. Physician-older patient communication about cancer. Patient Educ Couns 2003;50:55-60.PubMedCrossRef

Tallarico M, Figueiredo M, Goodman M, Kreling B, Mandelblatt J. Psychosocial determinants and outcomes of chemotherapy in older women with breast cancer: What do we know? What do we need to know? Cancer J 2005;11:518-28.

Sparks L, O’Hair HD, Kreps GL, editors. Cancer, communication and aging. New York: Hampton Press, 2008.

Posma E, Van Weert JCM, Jansen J, Bensing JM. Educating older cancer patients: An evaluation through the eyes of patients and professionals. BMC Nurs 2009;8:1.

10.

Carstensen LL, Isaacowitz DM, Charles ST. Taking time seriously: A theory of socioemotional selectivity. Am Psychol 1999;54:165-81.PubMedCrossRef

11.

Brown SC, Park DC. Theoretical models of cognitive aging and implications for translational research in medicine. Gerontologist 2003;43:57-67.PubMedCrossRef

12.

Kessels RPC. Patients’ memory for medical information. J R Soc Med 2003;96:219-22.PubMedCrossRef

13.

Salthouse TA. The processing-speed theory of adult age differences in cognition. Psychol Rev 1996;103:403-28.PubMedCrossRef

14.

Park DC, Mayhorn CB. Remembering to take medications: The importance of non-memory variables. In: D Hermann, M Johnson, C McEcoy, C Hertzog, P Hertel, editors. Research on practical aspects of memory. Mahwah, NJ: Erlbaum, 1996.

15.

Zacks R, Hasher L. Cognitive gerontology and attentional inhibition: A reply to Burke and McDowd. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci 1997;52:274-83.CrossRef

16.

Ley P. Memory for medical information. Br J Soc Clin Psychol 1979;18:245-56.PubMedCrossRef

17.

Van Boxtel MPJ, Van Beijsterveldt CEM, Houx PJ, Anteunis LJC, Metsemakers JFM, Jolles J. Mild hearing impairment can reduce verbal memory performance in a healthy adult population. J Clin Exp Neuropsychol 2000;22:147-54.PubMedCrossRef

18.

Baltes PB, Lindenberger U. Emergence of a powerful connection between sensory and cognitive functions across the adult life span: A new window to the study of cognitive aging? Psychol Aging 1997;12:12-20.

19.

Fozard JL. Vision and hearing in aging. In: JE Birren, WK Schaie, editors. Handbook of the psychology of aging. San Diego: Academic press, 1990.

20.

Keller BK, Morton JL, Thomas VS, Potter JF. The effect of visual and hearing impairments on functional status. J Am Geriatr Soc 1990;47:1319-25.

21.

Valentijn SA, Van Boxtel MP, Van Hooren SA, Bosman H, Beckers HJ, Ponds RW, et al. Change in sensory functioning predicts change in cognitive functioning: Results from a 6-year follow-up in the Maastricht aging study. J Am Geriatr Soc 2005;53:374-80.PubMedCrossRef

22.

Halter JB. The challenge of communicating health information to elderly patients: A view from geriatric medicine. In: DC Park, RW Morrel, K Shifren, editors. Processing of medical information in aging patients: Cognitive and human factors perspectives. Mahwah, NJ: Erlbaum, 1999.

23.

Wolff JL, Roter DL. Family presence in routine medical visits: a meta-analytical review. Soc Sci Med 2011;72:823-31.PubMedCrossRef

24.

Clayman ML, Roter D, Wissow LS, Bandeen-Roche K. Autonomy-related behaviors of patient companions and their effect on decision-making activity in geriatric primary care visits. Soc Sci Med 2005;60:1583-91.PubMedCrossRef

25.

Ishikawa H, Roter DL, Yamazaki Y, Hashimoto H, Yano E. Patients’ perceptions of visit companions’ helpfulness during Japanese geriatric medical visits. Patient Educ Couns 2006;61;80-6.PubMedCrossRef

26.

Jansen J, Van Weert J, Wijngaards-de Meij L, Van Dulmen S, Heeren T, Bensing J. The role of companions in aiding older cancer patients to recall medical information. Psychooncology 2010;19:170-9.PubMedCrossRef

27.

Brown SC, Glass JM, Park DC. The relationship of pain and depression to cognitive function in rheumatoid arthritis patients. Pain 2002;96:279-84.PubMedCrossRef

28.

Verhaeghen P, Borchelt M, Smith J. Relation between cardiovascular and metabolic disease and cognition in very old age: Cross-sectional and longitudinal findings from the Berlin Aging Study. Health Psychol 2003;22:559-69.CrossRef

29.

National Institute on Aging. Talking with your older patient: A clinician’s handbook. Bethesda: US Department of Health and Human Services, National Institute on Aging, 2008.

30.

Balducci L. Aging, frailty, and chemotherapy. Cancer Control 2007;14:7-12.PubMed

31.

Vessies TFM, Wiering J, Elsinga C, Van de Wiel H. Goed begrepen? Laat patiënt vertellen wat hij net te horen heeft gekregen. Med Contact 2008;63:1183-5.

Titel: In gesprek met ouderen
Auteurs: dr. Julia van Weert
dr. Jesse Jansen
prof.dr. Sandra van Dulmen
Publicatiedatum: 01-04-2012
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap / Uitgave 4/2012
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI: https://doi.org/10.1007/s12445-012-0080-0

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 4/2012

‘Minder wegsnijden, maar wel alles insturen’

Beter zicht op bloeddrukpillen bij jicht

Minder opvliegers in de huisartsenpraktijk

Hypothyreoïdie en zwangerschap

Vitamine D tegen COPD-aanval?

Afvallen