Het spreekuur met de leidinggevende

Het onderzoek beschrijft de ervaring van werknemers en leidinggevenden bij een gezamenlijk spreekuur (AGO). Doel van het onderzoek was na te gaan hoe de ervaringen zijn en welke factoren daarop mogelijk van invloed zijn. Het betreft een vragenlijstonderzoek met een retrospectief cross-sectionele opzet onder 355 werknemers en 15 leidinggevenden in een tweetal verpleeghuizen. Het merendeel van de werknemers is positief over de algemene bijdrage van het AGO aan het terugdringen van het ziekteverzuim. Groep A (werknemers met concrete AGO-ervaring) en groep B (geen concrete AGO-ervaring) verschillen niet significant in tevredenheidsscore en de score tendeert naar positief (>0,5). Een daadwerkelijke ervaring leidt ertoe dat minder werknemers zich geremd voelen dan als men nog geen ervaring heeft. Dat een vijfde aangeeft minder te vertellen in aanwezigheid van de leidinggevende is opmerkelijk. Vermoed wordt dat het AGO leidt tot een verhoging van de verzuimdrempel (men moet zich verantwoorden) en tot het verlagen van de hervattingsdrempel (onder druk of omdat re-integratie beter op maat plaatsvindt). De resultaten laten zien dat er sprake is van drempelvrees bij de werknemers voor het AGO, de aanwezigheid van de leidinggevende, en opmerkelijk naar het lijkt vooral bij werkgebonden problematiek. De drempel om deel te nemen aan het AGO zou voor de werknemer mogelijk verlaagd kunnen worden als er een splitsing plaatsvindt: de medisch-diagnostische analyse vindt plaats in de traditionele setting van het spreekuur bedrijfsarts-werknemer. Vervolgens vindt er een AGO plaats waar gericht op (werkgebonden) knelpunten of voor de re-integratie relevante factoren ingegaan kan worden.

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat de direct leidinggevende een belangrijke rol kan spelen in het terugdringen van ziekteverzuim. Deze rol bestaat enerzijds uit het wegnemen van werkgebonden oorzaken van verzuim, anderzijds uit individuele verzuimbegeleiding (re-integratie) van de zieke werknemer. De wetgeving van de laatste jaren (Wet verbetering poortwachter, aanpassing Arbowet) is dan ook gericht op het versterken van deze rol van de leidinggevende. Hoewel sedert 1/7/2005 de ruimte voor bedrijven groter is geworden om meer eigen inbreng te hebben bij het organiseren en uitvoeren van arbotaken wordt verzuimbegeleiding veelal toch nog gezien als een exclusieve taak voor arbodiensten. Een van de instrumenten die de leidinggevende zou kunnen ondersteunen bij het uitvoering geven aan zijn taak bij verzuimbegeleiding, is om hem deel te laten nemen aan het spreekuur van de bedrijfsarts met de zieke werknemer. De voordelen zouden de mogelijkheid van snelle interventie ten aanzien van het wegnemen van werkgebonden oorzaken van verzuim en implementatie van noodzakelijke re-integratiemaatregelen (bijvoorbeeld tijdelijk aanpassen van het takenpakket) kunnen zijn. De leidinggevende komt op deze wijze ook beter tot zijn recht in de rol van casemanager en zal zich waarschijnlijk ook meer betrokken voelen. Nadeel zou kunnen zijn dat werknemers zich geremd voelen door de aanwezigheid van de leidinggevende om ‘het achterste van hun tong te laten zien’.