Handleiding medisch-wetenschappelijk onderzoek | mijn-bsl

Bohn Stafleu van Loghum

Top

2016 | Boek | 8. editie

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Handleiding medisch-wetenschappelijk onderzoek

Auteurs: Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen

Over dit boek

De moderne geneeskunde is in belangrijke mate gefundeerd op resultaten van medisch-wetenschappelijk onderzoek. Nieuwe inzichten in preventie, diagnose en prognose van ziekten kunnen alleen tot stand komen door degelijk uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek. Evenzo kan de effectiviteit van een behandeling alleen door middel van goed onderzoek worden geëvalueerd. Kortom, medisch-wetenschappelijk onderzoek onderbouwt de toepassing van geneeskunde.
Op basis van een 12-stappenplan biedt de Handleiding medisch-wetenschappelijk onderzoek de lezer een praktische handreiking bij de opzet en uitvoering van onderzoek. Een uitstekend hulpmiddel voor de:

arts(-assistent) die een wetenschappelijk artikel wil publiceren;
junior onderzoeker bij de aanvang van een onderzoek;
student die een scriptie of wetenschappelijk verslag wil schrijven.

Deze achtste druk is geheel geactualiseerd. Er ligt nu meer nadruk op de context waarin het onderzoek plaatsvindt: wat is de relevantie voor mens en maatschappij, welke belangen zijn er, en hoe kan onderzoek integer en transparant blijven. Het aantal vormen van onderzoek is uitgebreid, o.a. met chirurgisch onderzoek, laboratoriumexperimenten, Big Data en data-gedreven studies. Actuele ontwikkelingen op het gebied van wetenschappelijke informatievoorziening, open access, organisatie en financiering en wetenschappelijke toetsing zijn verwerkt. Met moderne voorbeelden wordt ook de laboratoriumonderzoeker aangesproken.

Het volledige boek is ook digitaal beschikbaar met samenvattingen en toetsvragen per hoofdstuk en interessante en verdiepende links.

Inhoudsopgave

Voorwerk

1. 1 Functie van medischwetenschappelijk onderzoek

Samenvatting

In de periode 2007-2011 was er in Nederland een uitbraak van Q-koorts. Q-koorts is een infectieziekte veroorzaakt door een bacterie (Coxiella burnetii), die wordt overgedragen van dieren op mensen, een zogenoemde zoönose. De ziekte komt over vrijwel de hele wereld voor. In Nederland werden jaarlijks ongeveer 15 besmettingen bij de mens geregistreerd, maar in 2007 was er in de regio Brabant geheel onverwacht sprake van een Q-koortsuitbraak.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

2. 2 Fasen van onderzoek – stappenplan

Samenvatting

Een medisch onderzoeker is door zijn opleiding en ervaring toegerust voor het bestuderen van een specifiek deelterrein van de medische wetenschap. De discipline van de onderzoeker bepaalt veelal ook de onderzoeksmethode.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

3. 3 Vormen van onderzoek

Samenvatting

De wijze waarop empirisch onderzoek in de medische wetenschappen vorm krijgt – de onderzoeksarchitectuur, onderzoeksstrategie, onderzoekstactiek, kortweg de onderzoeksvorm – volgt primair uit de vraagstelling en de daarbij behorende theoretische inzichten (zie hoofdstuk 2). De mogelijkheden om onderzoek te doen bij zieke en gezonde mensen zijn echter beperkt. Men kan immers niet naar believen mensen manipuleren, opensnijden, organen verwijderen en interne processen bestuderen, louter en alleen omdat men een wetenschappelijke vraagstelling wil beantwoorden of een wetenschappelijke hypothese wil toetsen. Daarbij geldt dat de mogelijkheden niet alleen worden beperkt door ethisch-juridische overwegingen (zie ook hoofdstuk 10), maar ook door technische beperkingen in de mogelijkheden om waar te nemen en processen te beïnvloeden.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

4. 4 Literatuur en literatuuronderzoek1

Samenvatting

Het ontvangen, verwerken, selecteren en gebruiken van informatie uit velerlei bronnen is niet alleen deel van het dagelijks leven, maar ook cruciaal voor de wetenschappelijk onderzoeker en voor de medische professional die de resultaten van wetenschappelijk onderzoek gebruikt in de eigen praktijk.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

5. 5 Het onderzoeksvoorstel

Samenvatting

Een onderzoeksvoorstel geeft overzichtelijk aan wat de wetenschappelijke vraagstelling is en waarom het de moeite waard is dit onderzoek op deze wijze uit te voeren. Onderzoeksvoorstellen zijn bedoeld om personen en instanties te overtuigen van het belang van het (op deze wijze) uitvoeren van het onderzoek. Denk aan opdracht- en subsidiegevers, wetenschappelijke adviescommissies, medisch-ethische toetsingscommissies, dierexperimentencommissies, begeleiders of begeleidingscommissies. Het onderzoeksvoorstel moet hun duidelijk maken dat het onderzoek relevant is, verantwoord is opgezet en grote kans van slagen heeft. Een positief oordeel betekent doorgaans groen licht (en financiën) om het onderzoek op de voorgestelde wijze te kunnen uitvoeren.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

6. 6 Steekproefomvang en powerberekening

Samenvatting

Bij de opzet van een onderzoek is het wenselijk een indicatie te hebben van het benodigde aantal onderzoekssubjecten. Bij kwantitatief onderzoek kan dit aantal met behulp van statistische formules worden bepaald.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

7. 7 Meetinstrumenten

Samenvatting

‘Meten is weten’, luidt een bekend gezegde. Metingen (waarnemingen) vormen de basis van empirisch medisch-wetenschappelijk onderzoek.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

8. 8 Gegevensverwerking

Samenvatting

Wanneer de gegevens voor het onderzoek verzameld zijn, dienen ze op een over-zichtelijke manier te worden samengevat. Omdat de gegevens doorgaans betrekking hebben op een steekproef van de populatie waarover men uitspraken wil doen, wordt ook de nauwkeurigheid van de samenvattende grootheden (parameters) gegeven.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

9. 9 Publiceren

Samenvatting

Het onderzoeksproces is pas voltooid als de resultaten openbaar zijn gemaakt. Doordat de onderzoeker met de resultaten van het onderzoek naar buiten treedt, kan een externe wetenschappelijke toetsing plaatsvinden.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

10. 10 Bescherming van onderzoeksdeelnemers

Samenvatting

Voor iedere onderzoeker gelden algemene morele standaarden van wetenschappelijke integriteit, zoals het vermijden (of ten minste expliciteren) van mogelijke belangenconflicten en afzien van wetenschappelijke fraude, misleiding en plagiaat. Ook is het belangrijk dat onderzoekers niet met resultaten in de publiciteit treden voordat deze zijn voorgelegd aan vakgenoten. Met andere woorden, onderzoekers dienen zich te onthouden van elke vorm van wetenschappelijk wangedrag.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

11. 11 Organisatie en financiering

Samenvatting

Er zijn veel organisaties in Nederland die zich bezighouden met medisch-wetenschappelijk onderzoek, zowel in uitvoerend als in financierend opzicht. Enerzijds zijn dit organisaties die het onderzoek primair doen voor hun eigen bedrijfsvoering: de farmaceutische en medisch-technische industrie, grote ziekenhuizen, zorgverzekeraars, grote GGD’en, arbodiensten enzovoort. Anderzijds zijn er organisaties die onderzoek doen in opdracht van en betaald door derden.

Gerhard A. Zielhuis, Paul H. J. M. Heydendael, Jaap C. Maltha, Piet L. C. M. van Riel

Nawerk

Titel: Handleiding medisch-wetenschappelijk onderzoek
Auteurs: Gerhard A. Zielhuis
Paul H. J. M. Heydendael
Jaap C. Maltha
Piet L. C. M. van Riel
Copyright: 2016
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-1336-5
Print ISBN: 978-90-368-1335-8
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1336-5

Mijn bibliotheek
Shop
- Nieuws
- Boeken
- Tijdschriften
- E-learning
- Web-tv
- Video
- Audio
Tips voor Mijn BSL