Skip to main content
Top

2009 | OriginalPaper | Hoofdstuk

13 Gezondheidsrecht en medische ethiek

Auteurs : Prof. mr. dr. D. P. Engberts, Mr. L. E. Kalkman-Bogerd

Gepubliceerd in: Gezondheidsrecht

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Bovenstaande woorden uit de Instituten van Justinianus, een juridisch leerboek dat deel uitmaakt van het Corpus Iuris Civilis en in 533 kracht van wet kreeg, zullen in hedendaagse leerboeken niet snel als uitgangspunt worden geformuleerd.
Voetnoten
1
In het Latijn: Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere. Inst. 1,1,3. Uit: Spruit JE, Feenstra R, Bongenaar KEM (red). Corpus Iuris Civilis. Tekst en Vertaling; I, Institutiones/Instituten. ’s-Gravenhage: Sdu Juridische en Fiscale Uitgeverij; 1993. p. 12. In de Digesten, ook onderdeel van het CIC, komt dezelfde omschrijving voor en wordt daar toegeschreven aan Ulpianus (2e-3e eeuw). D. 1,1,10; Corpus Iuris Civilis II, Digesta/ Digesten; 1994. p 91.
 
2
De ethische opvattingen van mensen waardoor zij zich (mede) laten leiden in hun handelen, worden vaak moraal genoemd. Ethiek is dan de wetenschappelijke reflectie op moraal. De begrippen worden echter niet altijd consequent op deze manier van elkaar onderscheiden. Soms betekent ‘ethiek’ gewoon ‘moraal’. Bovendien is het gebruikelijk de bijvoeglijke naamwoorden ‘ethisch’ en ‘moreel’ als synoniemen te beschouwen.
 
3
De ethiek is ook een theologische discipline, zij het dat zij in die context is verbonden met de premissen van de theologiebeoefening
 
4
Er zijn argumenten om aan begrippen als biomedische ethiek of ethiek van de gezondheidszorg de voorkeur te geven boven het begrip medische ethiek. Desalniettemin wordt vastgehouden aan het begrip medische ethiek omdat het ingeburgerd en vertrouwd is.
 
5
Dit heeft geen betrekking op handelingen die worden verricht in dronkenschap. Misschien is de dronkaard zich niet bewust van wat hij in dronkenschap heeft gedaan, hij is wel schuldig aan het feit dat hij dronken was. Culpa in causa noemt het strafrecht dat.
 
6
Het begrip zedelijk betekent oorspronkelijk ethisch of moreel, maar heeft zich in de loop van de tijd verengd tot de seksuele sfeer, waarbij het meestal wordt gebruikt in zijn negatieve vorm: onzedelijk.
 
7
Voor 1988 betekende minderjarig: jonger dan 21 jaar.
 
8
Zie voor de sterke uitbreiding van het aantal zedendelicten in 1911 op initiatief van de rooms-katholieke minister van justitie ERM Regout: Kempe GTh. Uitvoerder of kruisvaarder? In: Kelk C et al. (red). Recht, macht en manipulatie. Utrecht/ Antwerpen: Het Spectrum; 1976. p. 47-66.
 
9
Zedelijk: moreel, ethisch.
 
10
Scholten P. Recht en moraal. In: Scholten P. Verzamelde geschriften; deel 1. Zwolle: WEJ Tjeenk Willink; 1949. p. 295 (reprint 1980).
 
11
Meuwissen DHM. Recht en vrijheid. Inleiding tot de rechtsfilosofie. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum; 1982. p. 51.
 
12
Radbruch G. Wettelijk onrecht en bovenwettelijk recht. In: Westerman P. Rechtsfilosofie. Teksten. Assen/Heerlen: Van Gorcum/Open universiteit; 1998. p. 203.
 
13
Groot H de. Inleidinge tot de Hollandsche rechts-geleerdheid. Tweede uitgave. Leiden: Universitaire Pers Leiden; 1965. p. 1.
 
Literatuur
go back to reference Burg W van der, Ippel P (red). De Siamese tweeling. Recht en moraal in de biomedische praktijk. Assen: Van Gorcum; 1994. Burg W van der, Ippel P (red). De Siamese tweeling. Recht en moraal in de biomedische praktijk. Assen: Van Gorcum; 1994.
go back to reference Cliteur PB, Ellian A. Encyclopedie van de rechtswetenschap I. Grondslagen. Deventer: Kluwer; 2006. Cliteur PB, Ellian A. Encyclopedie van de rechtswetenschap I. Grondslagen. Deventer: Kluwer; 2006.
go back to reference Dupuis HM. Over moraal. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds; 1998. Dupuis HM. Over moraal. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds; 1998.
go back to reference Engberts DP. Met recht en reden. Het gemeenschappelijke belang van medische ethiek en gezondheidsrecht. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2006. Engberts DP. Met recht en reden. Het gemeenschappelijke belang van medische ethiek en gezondheidsrecht. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2006.
go back to reference Habermas J. Recht en moraal. Twee voordrachten. Ingeleid door W van der Burg en W van Reijen. Kampen/Kapellen: Kok/DNB-Pelckmans; 1998. Habermas J. Recht en moraal. Twee voordrachten. Ingeleid door W van der Burg en W van Reijen. Kampen/Kapellen: Kok/DNB-Pelckmans; 1998.
go back to reference Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Gezondheidsrecht en Gezondheidsethiek. Positie en taken ten opzichte van de geneeskunde Amsterdam: 1997. Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Gezondheidsrecht en Gezondheidsethiek. Positie en taken ten opzichte van de geneeskunde Amsterdam: 1997.
go back to reference Meuwissen DHM. Recht en vrijheid. Inleiding in de rechtsfilosofie. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum; 1982. Meuwissen DHM. Recht en vrijheid. Inleiding in de rechtsfilosofie. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum; 1982.
go back to reference Nieuwenhuis H. Orestes in Veghel. Recht, literatuur, civilisatie. Amsterdam: Uitgeverij Balans; 2004. Nieuwenhuis H. Orestes in Veghel. Recht, literatuur, civilisatie. Amsterdam: Uitgeverij Balans; 2004.
go back to reference Westerman P. Rechtsfilosofie. Inleiding. Heerlen/Assen: Open Universiteit/Van Gorcum; 1998. Westerman P. Rechtsfilosofie. Inleiding. Heerlen/Assen: Open Universiteit/Van Gorcum; 1998.
go back to reference Westerman P. Rechtsfilosofie. Teksten. Heerlen/Assen: Open Universiteit/Van Gorcum; 1998. Westerman P. Rechtsfilosofie. Teksten. Heerlen/Assen: Open Universiteit/Van Gorcum; 1998.
Metagegevens
Titel
13 Gezondheidsrecht en medische ethiek
Auteurs
Prof. mr. dr. D. P. Engberts
Mr. L. E. Kalkman-Bogerd
Copyright
2009
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-7642-1_13