Top

Gepubliceerd in:

01-09-2012

‘Genes in a bottle’: hoe genen en sociale omgevingsfactoren alcoholgebruik beïnvloeden

Auteurs: Dr. Carmen van der Zwaluw, Prof.dr. Rutger Engels

Gepubliceerd in: Verslaving | Uitgave 3/2012

Abstract

Er zijn verschillende oorzakelijke factoren die ten grondslag liggen aan alcoholgebruik en -misbruik. Wat betreft invloeden uit de omgeving zijn in de adolescentie de opvoeding van ouders (en dan met name het stellen van regels) en het drinkgedrag van ouders en vrienden van belang. Minder regels en zwaarder drinkende ouders en vrienden leiden tot meer alcoholgebruik door jongeren. Directe relaties tussen genen en alcoholgebruik blijken lastiger aan te tonen. Dit komt mogelijk doordat genen slechts afhankelijk van omgevingsfactoren tot uiting komen. Zo zorgen regels van ouders ervoor dat de genetische kwetsbaarheid van jongeren ‘gecontroleerd’ wordt. Ook lijken er verschillen in genexpressie op te treden tussen adolescenten en volwassenen.

vorige artikel Redactioneel

volgende artikel Gij zult u zélf herstellen

Agrawal, A., Heath, A.C., Grant, J.D., Pergadia, M.L., Statham, D.J., Bucholz, K.K., Martin, N.G. & Madden, P.A.F. (2006). Assortative mating for cigarette smoking and for alcohol consumption in female Australian twins and their spouses.Behavior Genetics, 6, 553-566.CrossRef

Brown, S.A., Tapert, S.F., Granholm, E. & Delis, D.C. (2000). Neurocognitive functioning of adolescents: effects of protracted alcohol use. Alcoholism:Clinical and Experimental Research, 24, 164-171.CrossRef

Chassin, L., Curran, P.J., Hussong, A.M. & Colder, C.R. (1996). The relation of parent alcoholism to adolescent substance use: a longitudinal study.Journal of Abnormal Psychology, 105, 70-80.PubMedCrossRef

Dorsselaer, S. van, De Looze, M., Vermeulen-Smit, E., Roos, S. de, Verdurmen, J., Bogt, T. ter & Vollebergh, W. (2010). Gezondheid, welzijn en opvoeding van jongeren in Nederland. HBSC-studie 2009. Utrecht: Trimbos-instituut.

Duncan, S.C., Alpert, A., Duncan, T.E. & Hops, H. (1997). Adolescent alcohol use development and young adult outcomes.Drug and Alcohol Dependence, 49, 39-48.PubMedCrossRef

Gmel, G., Rehm, J. & Kuntsche, E. (2003). Binge drinking in Europe: definitions, epidemiology, and consequence.Sucht, 49, 105-116.

Goldman, D., Oroszi, G. & Ducci, F. (2005). The genetics of addictions: uncoveringthe genes.Nature Reviews Genetics, 6, 521-532.PubMedCrossRef

Heath, A.C. & Nelson, E.C. (2002). Effects of the interaction between genotype and environment: research into genetic epidemiology of alcohol dependence.Alcohol Research and Health, 26, 193-201.PubMed

Koning, I.M., Engels, R.C., Verdurmen, J.E. & Vollebergh, W.A. (2010). Alcoholspecific socialization practices and alcohol use in Dutch early adolescents.Journal of Adolescence, 33, 93-100.PubMedCrossRef

Koning, I.M., Vollebergh, W.A.M., Smit, F., Verdurmen, J.E.E., Eijnden, R.J.J.M. van den, Bogt, T.F.M. ter, Stattin, H. & Engels, R.C.M.E. (2009). Preventing heavy alcohol use in adolescents (PAS): cluster randomized trial of a parent and student intervention offered separately and simultaneously.Addiction, 104, 1669-1678.PubMedCrossRef

Munafò, M.R. , Matheson, I.J. & Flint, J. (2007) Association of the DRD2 gene Taq1A polymorphism and alcoholism: a meta-analysis of case-control studies and evidence of publication bias.Molecular Psychiatry, 12, 454-461.PubMed

Nationale Drugs Monitor (2010).Jaarbericht 2010. Utrecht: Trimbos Instituut.

Pierce, R.C. & Kumaresan, V. (2006). The mesolimbic dopamine system: the final common pathway for the reinforcing effect of drugs of abuse?Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 30, 215-238.PubMedCrossRef

Reynolds, C.A., Barlow, T. & Pedersen, N.L. (2006). Alcohol, tobacco, caffeine use: spouse similarity processes.Behavior Genetics, 36, 201-215.PubMedCrossRef

Shanahan, M.J. & Hofer, S.M. (2005). Social context in gene-environment interaction: retrospect and prospect.Journal of Gerontology, 60B, 65-76.CrossRef

Sher, K.J., Wallitzer, K.S., Wood, P.K. & Brent, E.E. (1991). Characteristics of children of alcoholics: putative risk factors, substance use and abuse, and psychopathology.Journal of Abnormal Psychology, 100, 427-448.PubMedCrossRef

Vorst, H. van der, Engels, R.C.M.E., Dekovic, M., Meeus, W. & Vermulst, A.A. (2007). Alcohol-specific rules, personality and adolescents alcohol use: a longitudinal person-environment study.Addiction, 102, 1064-1075.CrossRef

Zundert, R.M.P. van, Vorst, H. van der, Vermulst, A.A. & Engels, R.C.M.E. (2006). Pathways to alcohol use among Dutch students in regular education and education for adolescents with behavioral problems: the role of parental alcohol use, general parenting practices, and alcohol-specific parenting practices.Journal of Family Psychology, 20, 456-467.CrossRef

Zwaluw, C.S. van der (2011). Genes in a bottle: the interplay between the social environment, individual characteristics, and genetics in alcohol use. Proefschrift (http://repository.ubn.ru.nl/handle/2066/91238). Nijmegen: Radboud Universiteit Nijmegen.

Zwaluw, C.S. van der & Engels, R.C.M.E. (2009). Gene-environment interactions and alcohol use and dependence: current status and future challenges.Addiction, 104, 907-914.PubMedCrossRef

Zwaluw, C.S. van der, Engels, R.C.M.E., Vermulst, A.A., Franke, B., Buitelaar, J., Verkes, R.J. & Scholte, R.H.J. (2010a). Interaction between dopamine D2 receptor genotype and parental rule-setting in adolescent alcohol use: evidence for a gene-parenting interaction.Molecular Psychiatry, 15, 727-735.PubMedCrossRef

Zwaluw, C.S. van der, Engels, R.C.M.E., Vermulst, A.A., Rose, R.J., Buitelaar, J., Franke, B. & Scholte, R.H.J. (2010b). A serotonin transporter polymorphism (5-HTTLPR) predicts the development of adolescent alcohol use.Drug and Alcohol Dependence, 112, 134-139.CrossRef

Zwaluw, C.S. van der, Larsen, H. & Engels, R.C.M.E. (2011). Best friends and alcohol use in adolescence: the role of the dopamine D4 receptor gene.Addiction Biology, epub ahead of print.

Zwaluw, C.S. van der, Scholte, R.H.J., Vermulst, A.A., Buitelaar, J.K., Verkes, R. & Engels, R.C.M.E. (2008). Parental problem drinking, parenting, and adolescent alcohol use.Journal of Behavioral Medicine, 31, 189-200.PubMedCrossRef

Zwaluw, C.S. van der, Scholte, R.H.J., Vermulst, A.A., Buitelaar, J.K., Verkes, R. & Engels, R.C.M.E. (2009). The crown of love: intimate relations and alcohol use in adolescence.European Child and Adolescent Psychiatry, 18, 407-417.PubMedCrossRef

Zwaluw, C.S. van der, Wildenberg, E. van den, Wiers, R.W., Franke, B., Buitelaar, J., Scholte, R.H.J. & Engels, R.C.M.E. (2007). Polymorphisms in the mu-opioid receptor gene (OPRM1) and the implications for alcohol dependence in humans.Pharmacogenomics, 8, 1427-1436PubMedCrossRef

Titel: ‘Genes in a bottle’: hoe genen en sociale omgevingsfactoren alcoholgebruik beïnvloeden
Auteurs: Dr. Carmen van der Zwaluw
Prof.dr. Rutger Engels
Publicatiedatum: 01-09-2012
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Verslaving / Uitgave 3/2012
Print ISSN: 1574-1842
Elektronisch ISSN: 1875-7073
DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-012-0025-0

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Abstract

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 3/2012

Kwaliteit van leven: ‘onder invloed’ van methadon

Gij zult u zélf herstellen

Wilskracht

‘Onder invloed’: is samenwerking met commerciële partijen te verantwoorden?

SAMHSA-website

Richtlijn middelenmisbruik of-afhankelijkheid en angststoornissen