Te veel ‘slecht’ cholesterol blijkt van invloed te zijn op de ernst van artrose. Beschadigd ‘slecht’ cholesterol kan omliggend weefsel aanzetten tot het maken van stoffen die in het gewricht voor schade, botvergroeiingen en ontsteking zorgen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Wouter de Munter, Radboudumc Nijmegen.
Springer Medizin Verlag
Artrose is een reumatische aandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten dunner en zachter wordt. Dit geeft een pijnlijk en stijf gevoel in de gewrichten tijdens beweging. Hoewel eerst gedacht werd dat de oorzaak gewrichtsslijtage is, wordt steeds duidelijker dat ook ontstekingsprocessen en de stoffen die daarbij vrijkomen bijdragen aan de ernst van artrose. Daarnaast groeit het bewijs dat er een verband is tussen hoge cholesterolwaardes en ontstekingsziekten. Wouter de Munter onderzocht daarom de rol van cholesterol bij artrose in muizen.
Cholesterol is een vetachtige stof en wordt getransporteerd in de vorm van eiwit bevattende deeltjes. Eén van deze deeltjes, low-density-lipoproteïnen (LDL), wordt ook wel het ‘slechte’ cholesterol genoemd. Verhoogt LDL veroorzaakt, na verandering door een reactie met zuurstof (oxidatie), beschadigingen aan de bloedvatwand, waardoor hart- en vaatziekten kunnen ontstaan. In het gewricht kan het op een vergelijkbare manier tot schade leiden. Om te ontrafelen welke vorm van LDL artrose veroorzaakt, injecteerde De Munter LDL of geoxideerd LDL in het muisgewricht. Volgens De Munter kan LDL oxideren zodra het zich opstapelt. Tijdens het onderzoek bleek dat voornamelijk geoxideerd LDL zorgt voor verschijnselen van artrose, en niet LDL.
De Munter bekeek muizen die een cholesterolrijk dieet kregen en muizen die van nature hoge cholesterolwaardes hebben. Beide muizen ontwikkelden extra botvorming in het door artrose aangedane gewricht, wat leidt tot pijn en functiebeperking van het gewricht. Bepaalde afweercellen, de zogenaamde macrofagen, bleken verantwoordelijk voor de extra aangroei van bot. Uit onderzoek bleek dat als geoxideerd LDL wordt opgenomen in macrofagen, de macrofagen vervolgens groeifactoren activeren die van nature veelal inactief aanwezig zijn in het gewricht. Activatie van groeifactoren kan stamcellen in het bot aanzetten tot het vormen van kraakbeen en bot.
Om te onderzoeken hoe belangrijk macrofagen zijn bij artrose haalde De Munter de macrofagen weg uit het gewricht. De macrofagen waren voornamelijk verantwoordelijk voor botvergroeiingen, maar volgens De Munter lijkt het erop dat andere cellen onder invloed van geoxideerd LDL ontstekingen en kraakbeenschade veroorzaken. Dat zijn processen die dus juist in afwezigheid van macrofagen een rol gaan spelen.
Voor artrose is nog geen genezing gevonden, maar het onderzoek van De Munter geeft mogelijke aangrijpingspunten voor therapieën. Er zijn sterke aanwijzingen dat het bij de mens op eenzelfde manier werkt als bij muizen, omdat er bij mensen een relatie lijkt te bestaan tussen artrose en hoge cholesterolwaardes. Vervolgonderzoek richt zich op de manier waarop macrofagen of andere cellen geoxideerd LDL opnemen. Volgen De Munter kan misschien lokaal de opname van geoxideerd LDL worden geremd als bekend is welke receptoren de cellen daarvoor gebruiken. Daarmee wordt de schade in het gewricht beperkt.”
Wouter de Munter (1985) behaalde in 2010 zijn masterdiploma Biomedische Wetenschappen aan de Radboud Universiteit. Bovenstaand onderzoek voerde hij uit op de afdeling Reumatische Ziekten van het Radboudumc, binnen het Radboud Institute for Molecular Life Sciences (RIMLS). De Munter is tegenwoordig werkzaam als Regulatory Affairs Manager bij Synthon in Nijmegen.
Wouter de Munter promoveert op 12 januari 2017 aan de Radboud Universiteit in Nijmegen op het proefschrift High systemic levels of low-density lipoprotein cholesterol: fuel to the flames in inflammatory osteoarthritis.
Lees het artikel High systemic levels of low-density lipoprotein cholesterol: fuel to the flames in inflammatory osteoarthritis?
Promotor: prof. dr. W.B. van den Berg
Copromotor: dr. P.L.E.M. van Lent en dr. M.I. Koenders
Bron: Radboud Universiteit
Beeld: Springer Medizin Verlag
Tip