Skip to main content
Top

2009 | hbo | Boek

Onderzoek en behandeling van artrose en artritis

Auteurs: Marc Martens, Anke Smets, Pat Wyffels

Redacteuren: Koos van Nugteren, Dos Winkel

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Orthopedische Casuïstiek

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Vergrijzing van de bevolking leidt tot een sterke toename van artrosepatiënten. Dit vraagt om steeds betere behandelmethoden, zowel conservatief als operatief. Dit boek bespreekt de meest actuele inzichten voor wat betreft de oorzaken, behandeling en preventie van artrose.

Aangezien artrose en artritis twee aandoeningen zijn die elkaar sterk beïnvloeden en bovendien vaak samen voorkomen, komen beide vormen van pathologie uitgebreid aan bod.

Zoals gebruikelijk in de boekenreeks van Orthopedische Casuïstiek gebeurt dit aan de hand van patiëntencasuïstiek uit de dagelijkse praktijk. De tekst is rijk geïllustreerd met educatieve tekeningen en foto's.

Beschikbare hoofdstukken

8. Posterieure knieklachten bij een 78-jarige man, spontaan ontstaan na gymnastiek
Samenvatting
Tijdens een gymles voor ouderen kreeg een 78-jarige man pijn aan de achterzijde van zijn rechterknie. Na de gymles en de daaropvolgende dagen liep hij mank en kon niet meer alternerend traplopen vanwege de pijn. Verder had hij het gevoel dat er vocht in de knie zat.
Koos van Nugteren

Inhoudsopgave

Voorwerk
Inleiding
Samenvatting
Artrose is de meest voorkomende gewrichtsaandoening. Vrijwel iedereen die ouder is dan 75 jaar heeft artrose in minstens één gewricht.[1]
Koos van Nugteren
1. Een 14-jarige scholier met een pijnlijk gezwollen vinger nadat deze op een ongelukkige manier geraakt was door een basketbal
Samenvatting
Tijdens de gymles raakte een basketbal op een ongelukkige manier de middelvinger van een 14-jarige jongen. Hoe het exact gebeurde wist hij niet meer, maar wel was duidelijk dat het proximale interfalangeale gewricht hierbij extreem in flexie werd geforceerd. Direct koelde hij de vinger onder de koude kraan en ging daarna verder met de gymles. In de loop van enkele uren ontstond een pijnlijke zwelling van het proximale interfalangeale gewricht.
Koos van Nugteren
2. Een jonge wielrenner met anteromediale kniepijn
Samenvatting
Een jonge, zeer getalenteerde 16-jarige wielrenner klaagde sinds zes weken over anteromediale pijn aan de rechterknie. De pijn ontstond tijdens een zware berg(op)training. Aanvankelijk was er ook een pijnlijke klik en de knie zwol licht op. De pijn werd zo hevig dat hij moest stoppen en de route in de volgwagen moest voortzetten. In de daaropvolgende dagen verminderde de pijn geleidelijk. Drie dagen na de fietstraining was de pijn volledig verdwenen. Bij het hervatten van de training kwam de pijn echter na twintig minuten fietsen weer terug.
Dos Winkel
2a. Addendum: artritis
Samenvatting
Artritis (ofwel capsulitis) is een inflammatie van een gewricht; het gewrichtskapsel is aangedaan en vertoont de kenmerken van ontsteking: pijn, zwelling, roodheid en warmte. Er bestaan honderden oorzaken voor een gewrichtsontsteking. Vele zijn zeldzaam en moeilijk te diagnosticeren door een regulier arts of paramedicus. Een reumatoloog is de aangewezen persoon om te differentiëren tussen al deze aandoeningen. Soms blijft de diagnose onbekend.
Koos van Nugteren
3. Ernstige pijn, zwelling en functieverlies van de knie bij een 11-jarige jongen, die tijdens een wandeling op zijn knie was gevallen
Samenvatting
Tijdens een boswandeling met de scouts viel een 11-jarige jongen met zijn linkerknie op een boomstronk. Er was een bloedende wond die door zijn huisarts werd gereinigd. Hij kreeg antibiotica toegediend en een antitetanusinjectie.
Marc Martens
4. Hevige laterale kniepijn en mank lopen, spontaan ontstaan bij een 47-jarige vrouw
Samenvatting
Op een nacht ontstond pijn aan de laterale zijde van de knie bij een 47- jarige vrouw. De pijn werd gevoeld in rust, maar nam sterk toe bij bewegingen in de knie of wanneer zij de knie belastte. Zij liep mank en maakte zich ernstig zorgen over de wintersportvakantie waaraan zij een week later zou beginnen. Aangezien de pijn de daaropvolgende dagen niet verminderde, nam zij contact op met haar huisarts. Omdat de huisarts niet direct de oorzaak van het probleem kon vinden, raadpleegde zij (de huisarts) de fysiotherapeut (KvN) die vlak naast haar praktijk gevestigd was. Patiënte werd door de fysiotherapeut onderzocht. Patiënte vertelt dat zij zich niet ziek voelt en verder gezond is.
Koos van Nugteren
5. Progressieve mediale kniepijn bij een 55-jarige man die al tien jaar jicht heeft
Samenvatting
Tien jaar geleden ontstonden bij een toen 45-jarige man plotseling jichtaanvallen ter hoogte van beide grote tenen. Later speelden ook de knieën op. De acute aanvallen gingen gepaard met hevige pijn en zwelling. Door middel van een uitgebalanceerd vegetarisch dieet kon hij de jichtaanvallen tot een minimum beperken; als hij toch een aanval kreeg, dan hielpen de antiflogistica die hij innam zeer goed.
Marc Martens
5a. Addendum: jicht
Samenvatting
Jichtartritis wordt gerekend tot de zogeheten kristalartropathieën. Bij jicht is sprake van een acute artritis als gevolg van het neerslaan van kristallen in het aangedane gewricht. Bij deze aandoening worden in het lichaam natriumuraatkristallen gevormd. De kristallen kunnen neerslaan in huid, nieren (uraatstenen) of gewrichten (jichtartritis). Verhoogd risico lopen mannen met fors overgewicht, alcoholisten, patiënten met suikerziekte en personen die diuretica gebruiken; hierdoor kan namelijk een verhoogde uraatspiegel in het bloed ontstaan.
Koos van Nugteren
6. Een 72-jarige vrouw met coxarthrosis waar niets meer aan te doen zou zijn
Samenvatting
Zonder duidelijke oorzaak kreeg een 72-jarige vrouw in de loop van enkele dagen last van haar rechterlies. De pijn werd vooral gevoeld bij het heffen van het bovenbeen. Wandelen werd al snel onmogelijk. De huisarts dacht aanvankelijk aan een appendicitis,** maar bij röntgenonderzoek van beide heupen vond men artrose van beide heupgewrichten. Hiermee zou patiënte moeten leren leven, totdat de klachten ernstig genoeg zouden zijn om te opereren. Zij kreeg een NSAID, waar zij redelijk goed op reageerde. Met het medicament kon zij zelfs weer in de tuin werken en wandelen. Patiënte stopte echter na enkele dagen al met de medicatie, omdat in de bijsluiter stond dat maagbloedingen tot de mogelijke bijwerkingen behoorden. Toen de klachten daarna weer toenamen en patiënte zich ook wat ziek begon te voelen, werd door de bezorgde dochter van patiënte een afspraak bij mij geregeld voor een second opinion.
Pat Wyffels
7. Een 18-jarige patiënte met lichte koorts, uitslag en een pijnlijke pols, met dramatische afloop
Samenvatting
Een 18-jarige jonge vrouw stond ‘s morgens op met een grieperig gevoel: zij was koortsig en voelde zich onwel. De temperatuur was 37,5° C. Ondanks aandringen van haar moeder om thuis te blijven, ging zij toch naar school. Het waren haar eerste dagen op de hogeschool en zij wilde zo weinig mogelijk missen. Op weg naar huis in de bus sprak ze nog af met haar vriendin om later uit te gaan, maar eerst wilde zij nog even langs haar huisarts. Op dat moment had zij uitslag over het gehele lichaam en voelde zij zich zieker dan in de ochtend. Inmiddels had zij ook een matige pijn ontwikkeld ter hoogte van de rechterpols.
Pat Wyffels, Anke Smets
8. Posterieure knieklachten bij een 78-jarige man, spontaan ontstaan na gymnastiek
Samenvatting
Tijdens een gymles voor ouderen kreeg een 78-jarige man pijn aan de achterzijde van zijn rechterknie. Na de gymles en de daaropvolgende dagen liep hij mank en kon niet meer alternerend traplopen vanwege de pijn. Verder had hij het gevoel dat er vocht in de knie zat.
Koos van Nugteren
8a. Addendum: kraakbeenletsel en posttraumatische artrose bij sporters
Samenvatting
Wisselende belasting is goed voor de voeding en kwaliteit van gewrichtskraakbeen. Voldoende lichaamsbeweging is dan ook een voorwaarde om de kwaliteit van het kraakbeen te onderhouden. Een aanzienlijk deel van de bevolking krijgt lichaamsbeweging door het beoefenen van een of andere vormvan sport. Tijdens sportactiviteiten kunnen echter ook blessures ontstaan. De vraag is wat de optimale dosering is voor sporten: wanneer is sprake van gezonde lichaamsbeweging en wanneer is sprake van overbelasting met risico op beschadiging van de gewrichten?
Koos van Nugteren
9. Een 30-jarige fervente sporter met sinds anderhalf jaar bestaande, onbehandelbare pijn ter hoogte van de binnenenkel
Samenvatting
Sinds anderhalf jaar klaagde een 30-jarige man over pijn ter hoogte van de linker binnenenkel. Vooral draaibewegingen – patiënt speelt basketbal – konden zeer pijnlijk zijn, maar in principe kon er bij elke beweging af en toe een kortdurende stekende pijn ontstaan. De klachten waren de laatste maanden vrijwel constant aanwezig en sporten was eigenlijk niet meer mogelijk. Soms was de pijn zo hevig, dat patiënt zijn aangedane enkel gedurende enkele seconden niet meer kon belasten. De zwelling ter hoogte van de voorzijde van de mediale malleolus die na het sporten ontstond en aanvankelijk steeds weer verdween, bleef de laatste weken onveranderd aanwezig. In de voorgeschiedenis waren enkele lichte enkeldistorsies, die echter nooit veel problemen hadden veroorzaakt.
Marc Martens
10. Een 64-jarige vrouw met sinds ruim een jaar bestaande mediale kniepijn
Samenvatting
Langer dan een jaar geleden ontstond tamelijk plotseling, maar zonder trauma, pijn aan de mediale zijde van de rechterknie bij een 64-jarige vrouw. De pijn trad vooral op tijdens belasten van de knie. In de eerste maanden was ook sprake van nachtelijke pijn.
Marc Martens
11. Geleidelijk ontstane pijn aan de anterieure zijde van beide knieën bij een 74-jarige sportieve man
Samenvatting
Heel geleidelijk kreeg een 74-jarige man pijn rond zijn beide patellae, links meer dan rechts. Hij voelde de pijn vooral als hij veel aan lichaamsbeweging had gedaan; hij speelde twee keer per week golf en deed regelmatig aan nordic walking. Na een jaar begon hij ook nachtelijke kniepijn te krijgen. Deze pijn was anders van karakter en trad alleen op in zijn linkerknie als hij langdurig op zijn rug in bed lag. Als hij veel knieklachten had, ontstond ook pijn in zijn linkerbovenbeen en soms ook in zijn linkerbil. Verder bemerkte hij dat als hij langdurig in de stoel zat met zijn knieën gebogen, hij de neiging had beide knieën te strekken.
Koos van Nugteren
11a. Addendum: diagnostiek bij artrose van heup en knie
Samenvatting
Artrose van heup- en kniegewrichten komt veel voor bij ouderen.Wanneer sprake is van ernstige artrose dan heeft dit grote gevolgen voor de kwaliteit van het leven van de betrokken patiënt; de loopafstand wordt klein vanwege pijn in het aangedane gewricht. Niet zelden besluit men tot een operatie waarbij een endoprothese wordt geplaatst. Aangezien dit een ingrijpende operatie betreft, is het van groot belang een betrouwbare diagnose te kunnen stellen.
Koos van Nugteren
Nawerk
Meer informatie
Titel
Onderzoek en behandeling van artrose en artritis
Auteurs
Marc Martens
Anke Smets
Pat Wyffels
Redacteuren
Koos van Nugteren
Dos Winkel
Copyright
2009
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-8000-8
Print ISBN
978-90-313-6230-1
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-8000-8