Top

Gepubliceerd in:

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

13. De patiënt met dyspneu

Auteurs : W. Hagmolen of ten Have, T. J. A. Schönberger, E. D. Zwets, B. Backus, M. J. M. Cramer

Gepubliceerd in: Leerboek acute geneeskunde

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Wanneer het proces van gaswisseling suboptimaal verloopt, is dyspneu vaak een prominent symptoom. De oorzaak wordt meestal in en om de longen, maar soms ook daartussen, in het hart, gevonden. In dit hoofdstuk worden de diagnostiek van astma, COPD en de lageluchtweginfecties inclusief COVID-19 besproken, evenals acuut hartfalen en spontane pneumothorax.

vorige hoofdstuk De patiënt met respiratoire insufficiëntie

volgende hoofdstuk De patiënt met thoraxtrauma

AMBU-65

ademhalingsfrequentie, mentale toestand, bloeddruk, ureum, leeftijd > 65 jaar

cystic fibrosis

COP

cryptogene organiserende pneumonie

COPD

chronic obstructive pulmonary disease

COVID-19

coronavirus disease, 2019

CRP

c-reactive protein

computertomografie

CTEPH

chronische trombo-embolische pulmonale hypertensie

CTPA

computertomografie pulmonaalangiografie

DOAC’s

directe orale anticoagulantia

DVT

diepveneuze trombose

EAA

extrinsieke allergische alveolitis

ECPR

extracorporeal cardiopulmonary resuscitation

FEV1

forced expiratory volume

GFR

glomerular filtration rate

GOLD

Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease

HESTIA

home evaluation of stroke induced aid

ICS

inhalation cortico steroid

ILD

interstitiële longziekte

IPF

idiopatische pulmonale fibrose

LABA

long acting beta agonist

LAMA

short acting muscarinic antagonist

LMWH

laagmoleculairgewichtheparine

LVEF

linkerventrikelejectiefractie

NSIP

niet-specifieke interstitiële pneumonitis

NTproBNP

NT-proB-type natriuretic peptide

PEEP

positieve eindexpiratoire druk

PEF

piekflowmeting

PJP

pneumocystis jiroveci pneumonie

PSI

pneumonia severity index

RBTB

rechterbundeltakblok

sPESI

simplified pulmonary embolism severity index

SABA

short acting beta agonist

SAMA

short acting muscarinic antagonist

SWAB

Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid

Audiofragmenten van een verlengd piepend expirium zijn te beluisteren in de online versie van J.W.M. van der Meer, et al. (2019). Anamnese en lichamelijk onderzoek (9^e dr.). Bohn Stafleu van Loghum.

Brown, S. G. A., et al. (2020). Conservative versus interventional treatment for spontaneous pneumothorax. New England Journal of Medicine, 382, 405–415.CrossRefPubMed

Van der Hulle, V., et al. (2017 Jul 15). Simplified diagnostic management of suspected pulmonary embolism (the YEARS study): A prospective, multicentre, cohort study. Lancet, 390(10091), 289–297.CrossRefPubMed

Zondag, et al. (2013). Hestia criteria can safely select patients with pulmonary embolism for outpatient treatment irrespective of right ventricular function. Journal of Thrombosis and Haemostasis, 11(4), 686–692.CrossRefPubMed

Assman, N. L., Kok, B., Van Laarhoven, A., Lieveld, A. W. E., Schuit, F. H., & Bosch, F. H. (2021). Longechografie bij patiënten met symptomen van covid-19. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 165, D5608.

Bintcliffe, O. J., et al. (2015). Spontaneous pneumothorax: Time to rethink management. The Lancet Respiratory Medicine, 3, 578–588.

Camargo, C. A., Rachelefsky, G., & Schatz, M. (2009). Managing asthma exacerbations in the emergency department. Summary of the National Asthma Education and prevention Program Expert Panel Report 3 guidelines for the management of asthma exacerbations. Proceedings of the American Thoracic Society, 6, 357–366.

Collard, H. R., Ryerson, C. J., Corte, T. J., Jenkins, G., Kondoh, Y., Lederer, D. J., Lee, J. S., et al. (2016). Acute exacerbation of idiopathic pulmonary fibrosis. An international working group report. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 194(3), 265–275. https://doi.org/10.1164/rccm.201604-0801CICrossRefPubMed

Echevarria, C., Steer, J., Wason, J., et al. (2021). Oxygen therapy and inpatient mortality in COPD exacerbation. Emergency Medicine Journal, 38, 170–177.CrossRefPubMed

GOLD (2020). Global strategy for the diagnosis, management and prevention of chronic obstructive pulmonary disease: 2020 report. Fontana (WI): Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease, 2020. https://goldcopd.org

Goorsenberg, A. W. M., et al. (2018). Catameniale pneumothorax. Bijzondere oorzaak van recidiverende pneumothoraces bij vrouwen. NTVG, 162, D2340.

Leuschner, G., & Behr, J. (2017). Acute exacerbation in interstitial lung disease. Frontiers in Medicine, 4, 176. https://doi.org/10.3389/fmed.2017.00176CrossRefPubMedPubMedCentral

Lieveld, A. W. E., Kok, B., Schuit, F. H., et al. (2020). Diagnosing COVID-19 pneumonia in a pandemic setting: Lung Ultrasound versus CT (LUVCT): A multi-centre, prospective, observational study. ERJ Open Research.

Limbrey, R., & Howard, L. (2015). Developments in the management and treatment of pulmonary embolism. European Respiratory Reviews, 24, 484–497.CrossRef

Maher, T. M., Whyte, M. K. B., Hoyles, R. K., Parfrey, H., Ochiai, Y., Mathieson, N., Turnbull, A., Williamson, N., & Bennett, B. M. (2015). Development of a consensus statement for the definition, diagnosis, and treatment of acute exacerbations of idiopathic pulmonary fibrosis using the Delphi technique. Advances in Therapy, 32(10), 929–943. https://doi.org/10.1007/s12325-015-0249-6CrossRefPubMedPubMedCentral

Mikolasch, T. A., Garthwaite, H. S., & Porter, J. C. (2016). Update in diagnosis and management of interstitial lung disease. Clinical Medicine, 16. https://doi.org/10.7861/clinmedicine.16-6-s71.

NHG-richtlijn COPD, herzien 2021.

NHG-standaard DVT en longembolie (M86) (2017). https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/diepveneuze-trombose-en-longembolie

Tapson, V. F., & Weinberg, A.S. (2020). Treatment, prognosis, and follow-up of acute pulmonary embolism in adults. Up to Date consortium. https://www.uptodate.com/contents/treatment-prognosis-and-follow-up-of-acute-pulmonary-embolism-in-adults

Travis, W. D., Costabel, U., Hansell, D. M., King, T. E., Lynch, D. A., Nicholson, A. G., Ryerson, C. J., et al. (2013). An official American Thoracic Society/European Respiratory Society Statement: Update of the international multidisciplinary classification of the idiopathic interstitial pneumonias. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 188(6), 733–748. https://doi.org/10.1164/rccm.201308-1483STCrossRefPubMedPubMedCentral

Van den Born, B. J. H, & Carels, R. A. (2021). Vasculaire geneeskunde, sectie longembolie. In: Het Acute Boekje. https://www.hetacuteboekje.nl/hoofdstuk/vasculaire_geneeskunde/longembolie.html

Van der Meer, J. W. M., et al. (Eds.). Anamnese en lichamelijk onderzoek (9^e dr.). Bohn Stafleu van Loghum.

Van Exsel, J. A. J. M., & Simons, S. O. (2017). Wanneer volstaat een veneuze bloedgas op de SEH? Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde, 161, D785.PubMed

Van Schaik, M. L., Ten Kate, D., Wagenvoort, G. H. J., & Tomlow, B. (2019). Samenvatting van de update van de SWAB/NVALT-guideline Management of community-acquired pneumonia. Tijdschr Infect, 14(6), 239–241.

Epidemiologie: https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/astma/cijfers-context/huidige-situatie#node-prevalentie-astma-huisartsenpraktijk

GINA-richtlijn over astma (update 2020): https://ginasthma.org/

Medicatiegeassocieerde longtoxiciteit: https://www.pneumotox.com/drug/index/

Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, COVID-19-dossier: https://www.ntvg.nl/covid-19

NHG-standaard: https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/astma-bij-volwassenen

Richtlijnen COVID-19 Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu: https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19

SWAB/NVALT-richtlijn, behandeling onderste luchtwegen: https://adult.swabid.nl/nl/therapie/5544

SWAB-richtlijn https://swab.nl/nl/covid-19

Uptodate: Acute exacerbaties of asthma in adults: Emergency department and inpatient management.’ https://www.uptodate.com/contents/acute-exacerbations-of-asthma-in-adults-emergency-department-and-inpatient-management

Uptodate online COVID-19 information database: https://www.uptodate.com/landing/covid19?search=COVID-19 https://www.uptodate.com/contents/covid-19-epidemiology-virology-and-prevention

Titel: De patiënt met dyspneu
Auteurs: W. Hagmolen of ten Have
T. J. A. Schönberger
E. D. Zwets
B. Backus
M. J. M. Cramer
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Leerboek acute geneeskunde
Print ISBN: 978-90-368-2804-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2805-5

Copyright: 2023
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2805-5_13

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen