4. De optimale vrijplaatservaring: flow

Waar kinderen spontaan tot spel komen, zijn volwassen vrijplaatsen vaak meer gepland. In het eerste geval komt de betekeniswereld voort uit een bepaalde (speelse) houding en geestesgesteldheid. In het tweede geval lijkt de weg meer omgekeerd: de bijzondere houding en geestesgesteldheid komen voort uit deelname aan de bijzondere context van de vrijplaats. De Amerikaanse onderzoeker Csikszentmihalyi ontdekte en beschreef flow als een bijzondere bewustzijnstoestand die bij nadere beschouwing veel parallellen heeft met intensief spelende kinderen (zie hoofdstuk 1). Dit hoofdstuk bespreekt die bijzondere bewustzijnstoestand van volwassenen. Wat zijn de belangrijkste kenmerken ervan? Onder welke voorwaarden komt flow tot stand? En tot slot: wat zijn de mogelijke (agogische) functies van flow? Dit hoofdstuk vormt een belangrijke theoretische basis voor hoofdstuk 5, dat bespreekt hoe vrijplaatservaringen agogisch kunnen worden gehanteerd ofwel doelgericht kunnen worden uitgelokt.