Top

Gepubliceerd in:

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

6. De kwetsbare oudere met voedingsproblemen en spierzwakte

Auteurs : Dr. W. M. W. H Sipers, Prof. dr. J. M. G. A Schols

Gepubliceerd in: Ouderengeneeskunde in de eerste lijn

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Kwetsbaarheid ontstaat door een opeenstapeling van de gevolgen van veroudering, leefstijlfactoren en ziekten, die zich gedurende het leven manifesteren. Kwetsbaarheid kan vervolgens leiden tot functieverlies, niet zelden geluxeerd door een acute aandoening. Naast de noodzaak van diagnostiek naar onderliggende ziekte(n), dient in dergelijke gevallen in samenhang gekeken te worden naar verlies van spierkracht en spiermassa (ook wel sarcopenie genoemd) en mogelijk aanwezige ondervoeding. Sarcopenie wordt gezien als een verschijnsel van veroudering en als uiting van fysieke kwetsbaarheid, maar kan ook versneld optreden door een acute ziekte, bedlegerigheid en onvoldoende voeding. Ondervoeding is te herkennen aan een lage BMI of door het optreden van ongewenst gewichtsverlies, maar wordt ook bepaald door een lage spiermassa die echter alleen te bepalen is door meting van de lichaamssamenstelling met bijvoorbeeld bioimpedantieanalyse. Zowel sarcopenie als ondervoeding is potentieel reversibel en gelet op de multifactoriële oorzaak dienen de analyse en behandeling in de eerste lijn dan ook een samenspel te zijn tussen huisarts, fysiotherapeut en diëtist, waarbij het hoofddoel gericht is op functieherstel.

vorige hoofdstuk De oudere met mobiliteitsproblemen en valrisico

volgende hoofdstuk De oudere met duizeligheid en syncope

O’Keeffe M, Kelly M, O’Herlihy E, et al. Potentially modifiable determinants of malnutrition in older adults: A systematic review. Clin Nutr. 2019;38(6):2477–2498. S0261-5614(18)32575-5 [pii].

Short KR, Nair KS. The effect of age on protein metabolism. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2000;3(1):39–44. https://doi.org/10.1097/00075197-200001000-00007.CrossRefPubMed

CBS statline. https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/83005NED/table?dl=57136.

Cruz-Jentoft AJ, Bahat G, Bauer J, et al. Sarcopenia: Revised European consensus on definition and diagnosis. Age Ageing. 2019;48(1):16–31. https://doi.org/10.1093/ageing/afy169.CrossRefPubMed

Hanson MA, Gluckman PD. Developmental origins of health and disease: New insights. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2008;102(2):90–93. https://doi.org/10.1111/j.1742-7843.2007.00186.x.CrossRefPubMed

Visser M, Schaap LA, Hobbelen J, Perkisas S, Sipers W. Sarcopenie: Screening en diagnose. Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3824:1–7. https://www.ntvg.nl/system/files/publications/d3824.pdf.

Cederholm T, Barazzoni R, Austin P, et al. ESPEN guidelines on definitions and terminology of clinical nutrition. Clin Nutr. 2017;36(1):49–64. S0261-5614(16)31242-0 [pii].

Jensen GL, Cederholm T, Correia MITD, et al. GLIM criteria for the diagnosis of malnutrition: A consensus report from the global clinical nutrition community. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2019;43(1):32–40. https://doi.org/10.1002/jpen.1440.CrossRefPubMed

Cruz-Jentoft AJ, Baeyens JP, Bauer JM, et al. Sarcopenia: European consensus on definition and diagnosis: Report of the european working group on sarcopenia in older people. Age Ageing. 2010;39(4):412–423. https://doi.org/10.1093/ageing/afq034.CrossRefPubMedPubMedCentral

10.

Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. Richtlijn comprehensive geriatric assessment. https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/comprehensive_geriatric_assessment_cga/startpagina_-_comprehensive_geriatric_assessment_cga.html. Updated 2021.

11.

Haan de R, Limburg M, Schuling J, Broeshart J, Jonkers L, Zuylen van P. Klinimetrische evaluatie van de bartel-index: Een maat voor beperkingen in het dagelijks functioneren. Ned Tijdschr Geneeskd. 1993(137):917–921. https://www.ntvg.nl/system/files/publications/1993109170001a.

12.

Lawton MP, Brody EM. Assessment of older people: Self-maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist. 1969;9(3):179–186.CrossRef

13.

Kakehi S, Wakabayashi H, Inuma H, et al. Rehabilitation nutrition and exercise therapy for sarcopenia. World J Mens Health. 2021. https://doi.org/10.5534/wjmh.200190.CrossRefPubMedPubMedCentral

14.

Oktaviana J, Zanker J, Vogrin S, Duque G. The effect of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate (HMB) on sarcopenia and functional frailty in older persons: A systematic review. J Nutr Health Aging. 2019;23(2):145–150. https://doi.org/10.1007/s12603-018-1153-y.CrossRefPubMed

15.

Hill TR, Verlaan S, Biesheuvel E, et al. A vitamin D, calcium and leucine-enriched whey protein nutritional supplement improves measures of bone health in sarcopenic non-malnourished older adults: The PROVIDE study. Calcif Tissue Int. 2019;105(4):383–391. https://doi.org/10.1007/s00223-019-00581-6.CrossRefPubMed

16.

De Mello, R G B, Dalla Corte RR, Gioscia J, Moriguchi EH. Effects of physical exercise programs on sarcopenia management, dynapenia, and physical performance in the elderly: A systematic review of randomized clinical trials. J Aging Res. 2019;2019:1959486. https://doi.org/10.1155/2019/1959486.CrossRefPubMedPubMedCentral

17.

Delmonico MJ, Beck DT. The current understanding of sarcopenia: Emerging tools and interventional possibilities. Am J Lifestyle Med. 2016;11(2):167–181. https://doi.org/10.1177/1559827615594343.CrossRefPubMedPubMedCentral

18.

Mile M, Balogh L, Papp G, et al. Effects of functional training on sarcopenia in elderly women in the presence or absence of ACE inhibitors. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(12): https://doi.org/10.3390/ijerph18126594. 6594 [pii].

Titel: De kwetsbare oudere met voedingsproblemen en spierzwakte
Auteurs: Dr. W. M. W. H Sipers
Prof. dr. J. M. G. A Schols
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Ouderengeneeskunde in de eerste lijn
Print ISBN: 978-90-368-2834-5

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2835-2

Copyright: 2023
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2835-2_6

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen