2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk
Tip
Swipe om te navigeren naar een ander hoofdstuk
Gepubliceerd in:
Extremiteiten
Binnen dit hoofdstuk worden de bewegingssegmenten C2-C3 t/m C7-Th1 besproken. De eerste paragrafen van dit hoofdstuk richten zich op de functionele aspecten, waarbij de morfologie van zowel de cervicale wervelkolom als de cervicale discus intervertebralis uitgebreid worden belicht. Vervolgens is er aandacht voor de osteokinematica en artrokinematica van de cervicale wervelkolom. Tijdens de bespreking van de herstelbelemmerende factoren in de cervicale regio komen ‘aandoeningen’ van de cervicale regio aan bod, zoals blokwervel(s), de morbus Klippel-Feil (KFS), stenose van het canalis vertebralis (ruggenmergkanaal), stenose van het foramen intervertebrale (laterale recessusstenose) en referred pain in de nek-schouderregio. Er is ruime aandacht voor de KNGF-richtlijn Nekpijn uit 2016. Voor elk van de vier graden van nekpijn wordt het behandelprofiel toegelicht. Het hoofdstuk wordt afgesloten met 17 technieken. Aan de hand van professionele instructievideo’s, duidelijke foto’s, helder geformuleerde opmerkingen en actuele achtergrondinformatie wordt de moderne manueeltherapeut in staat gesteld om klachten aan de cervicale wervelkolom optimaal te kunnen onderzoeken en behandelen.
Log in om toegang te krijgen
Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:
Hier volgt een overzicht van de online video’s bij dit hoofdstuk:
video techniek 11.1 Cervicale wervelkolom – regionaal, actief – flexie – belast
video techniek 11.2 Cervicale wervelkolom – regionaal, actief – extensie – belast
video techniek 11.3 Cervicale wervelkolom – regionaal, geleid actief – homonieme 3D-extensie provocatietest – belast, met approximatie – vrij naar Spurling
video techniek 11.4 Cervicale wervelkolom – regionaal, passief – tractietest – onbelast
video techniek 11.5 Cervicale wervelkolom – regionaal, actief – homonieme 3D-flexie – belast
video techniek 11.6 cervicale wervelkolom – regionaal, actief – heteronieme 3D-flexie – belast
video techniek 11.7 Cervicale wervelkolom – regionaal, geleid actief – homonieme 3D-flexie – belast
video techniek 11.8 Cervicale wervelkolom – regionaal, geleid actief – homonieme 3D-flexie – onbelast
video techniek 11.9 Cervicale wervelkolom – regionaal strekken en verschuiven van bindweefselplaten in homonieme 3D-flexie – onbelast
video techniek 11.10 Cervicale wervelkolom – segmentaal, 3D-flexie – belast met fixatie
video techniek 11.11 Cervicale wervelkolom – segmentaal, homonieme 3D-flexie – onbelast met fixatie
video techniek 11.12 Cervicale wervelkolom – segmentaal, homonieme 3D-flexie – belast met vergrendeling
video techniek 11.13 Cervicale wervelkolom – segmentaal, 3D-flexie – onbelast met vergrendeling
video techniek 11.14 Cervicale wervelkolom – HVT-kantelmanipulatie als mitnehmer-techniek – belast
video techniek 11.15 Cervicale wervelkolom – HVT-kantelmanipulatie als mitnehmer-techniek – onbelast
video techniek 11.16 Cervicale wervelkolom – HVT-tractiemanipulatie – belast
video techniek 11.17 Cervicale wervelkolom – HVT-tractiemanipulatie – onbelast
belast
In een belaste oefen-, onderzoeks- of behandelsituatie draagt het te bewegen gewricht het volle lichaamsgewicht minus het gewicht van het onderliggende deel. Belast is bijvoorbeeld: zittend, staand of lopend. Onbelast is bijvoorbeeld: liggend op de buik, zij of rug. Onbelast tot gedeeltelijk belast is bijvoorbeeld: onder water (hydrotherapie), met hulpmiddelen (met behulp van elleboogkrukken of loopbrug).
cervicothoracaal
Hiermee worden de anatomische bewegingssegmenten C7-Th1 t/m Th3-Th4 bedoeld. Het bijzondere van deze regio is dat de wervels verbonden zijn met ribben, die ventraal via de costosternale verbindingen direct met het sternum zijn verbonden. Hierdoor is de mobiliteit van deze regio beperkt. Het bewegingssegment C7-Th1 hoort ook bij de midcervicale wervelkolom, omdat de facetgewrichten de vorm hebben van een midcervicale wervel. C7-Th1 wordt tot de cervicothoracale wervelkolom gerekend omdat Th1 verbinding heeft met de eerste ribben (links en rechts).
facetgewricht
De gewrichtsvlakken van de beide intervertebraalgewrichten op een wervel worden facetten genoemd. De facetgewrichten worden ook wel artt. zygapophysiales of artt. intervertebrales genoemd. Deze facetgewrichten spelen in de manuele therapie van de wervelkolom een centrale rol.
heterolateraal
De andere zijde van het lichaam van de patiënt. Dit kan betekenen:
– de andere dan de te behandelen of aangedane zijde (de manueeltherapeut staat aan de heterolaterale zijde van de patiënt in rugligging om een onbelaste manipulatie uit te voeren van de derde rib);
– de andere zijde dan waar (homoniem of heteroniem) naartoe wordt geroteerd met de CWK, ThWK of LWK.
Bij het beschrijven van de technieken worden de begrippen homolateraal en heterolateraal gebruikt om de termen links en rechts te vermijden.
heteroniem
Bij het driedimensionale bewegen van de wervelkolom kunnen zowel de flexie als extensie worden gecombineerd met lateroflexie en rotatie. Indien de rotatie- en lateroflexierichting tegengesteld zijn, is er sprake van een heteronieme flexie of extensie naar rechts of links. De rotatierichting is hiervoor bepalend. Heteronieme flexie van de CWK naar rechts betekent: flexie, lateroflexie links, rotatie rechts. De langere bindweefselplaten worden hierbij ontspannen. De cervicale wervelkolom wordt hiermee vergrendeld.
Osteokinematische beschrijving van de heteronieme bewegingen van de wervelkolom.
3D-beweging | flexie/extensie | lateroflexierichting | rotatierichting |
---|---|---|---|
heteronieme 3D-flexie rechts | flexie | lateroflexie links | rotatie rechts |
heteronieme 3D-flexie links | flexie | lateroflexie rechts | rotatie links |
heteronieme 3D-extensie rechts | extensie | lateroflexie links | rotatie rechts |
heteronieme 3D-extensie links | extensie | lateroflexie rechts | rotatie links |
homolateraal
Dezelfde zijde van het lichaam van de patiënt. De therapeut staat aan de homolaterale zijde van de patiënt betekent: de therapeut staat aan de zijde van de te behandelen schouder.
homoniem
Bij het driedimensionale bewegen van de wervelkolom kunnen zowel de flexie als de extensie worden gecombineerd met lateroflexie en rotatie. Indien de rotatie- en lateroflexierichting gelijk zijn, is er sprake van een homonieme flexie of extensie naar rechts of naar links. Vooral de lange bindweefselplaten aan de heterolaterale zijde worden hierbij gestrekt.
Osteokinematische beschrijving van de homonieme bewegingen van de wervelkolom.
3D-beweging | flexie/extensie | lateroflexierichting | rotatierichting |
---|---|---|---|
homonieme 3D-flexie rechts | flexie | lateroflexie rechts | rotatie rechts |
homonieme 3D-flexie links | flexie | lateroflexie links | rotatie links |
homonieme 3D-extensie rechts | extensie | lateroflexie rechts | rotatie rechts |
homonieme 3D-extensie links | extensie | lateroflexie links | rotatie links |
hoogcervicaal
Dit zijn de anatomische bewegingssegmenten C0-C1 en C1-C2. Functioneel hoort C2-C3 ook nog bij de hoogcervicale wervelkolom, hoewel dit segment anatomisch tot de midcervicale wervelkolom hoort.
midcervicaal
Dit zijn de anatomische bewegingssegmenten van C2-C3 tot en met C7-Th1. Functioneel hoort C2-C3 ook nog bij de hoogcervicale wervelkolom. Indien wordt gesproken van ‘de cervicale wervelkolom’, wordt meestal de midcervicale wervelkolom bedoeld.
onbelast
In een onbelaste oefen-, onderzoeks- of behandelsituatie hoeft het te bewegen gewricht het bovenliggende lichaamsgewicht niet te dragen. De belasting kan worden opgevoerd van volledig onbelast (0 %) tot volledig belast (100 % van het bovenliggende lichaamsgewicht). Voorbeeld: een onbelaste manipulatietechniek van de CWK wordt uitgevoerd in rugligging.
Vriescoupe
Dunne plak lichaamsweefsel, chirurgisch afgesneden in bevroren toestand.
go back to reference Beumer, A., De Bie, R., Ten Cate, A., Doornbos, N., Elders, L. A. M., Van Eijsden-Besseling, M. D. F., et al. (2012). Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS. Amersfoort: KNGF. Beumer, A., De Bie, R., Ten Cate, A., Doornbos, N., Elders, L. A. M., Van Eijsden-Besseling, M. D. F., et al. (2012).
Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS. Amersfoort: KNGF.
go back to reference Bier, J. D., Scholtern-Peeters, G. G. M., Staal, J. B., Pool, J., Van Tulder, M., Beekman, E., et al. (2016). KNGF-richtlijn Nekpijn. Amersfoort: Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie. Bier, J. D., Scholtern-Peeters, G. G. M., Staal, J. B., Pool, J., Van Tulder, M., Beekman, E., et al. (2016).
KNGF-richtlijn Nekpijn. Amersfoort: Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie.
go back to reference Brinjikji, W., Luetmer, P. H., Comstock, B., Bresnahan, B. W., Chen, L. E., Deyo, R. A., et al. (2015). Systematic literature review of imaging features of spinal degeneration in asymptomatic populations. American Journal of Neuroradiology, 36(4), 811–816. https://doi.org/10.3174/ajnr.A4173. CrossRefPubMed Brinjikji, W., Luetmer, P. H., Comstock, B., Bresnahan, B. W., Chen, L. E., Deyo, R. A., et al. (2015). Systematic literature review of imaging features of spinal degeneration in asymptomatic populations.
American Journal of Neuroradiology,
36(4), 811–816.
https://doi.org/10.3174/ajnr.A4173.
CrossRefPubMed
go back to reference Gray, S. W., Romaine, C. B., & Skandalakis, J. E. (1964). Congenital fusion of the cervical vertebrae. Surgery, Gynecology & Obstetrics, 118, 373–385. PubMed Gray, S. W., Romaine, C. B., & Skandalakis, J. E. (1964). Congenital fusion of the cervical vertebrae.
Surgery, Gynecology & Obstetrics,
118, 373–385.
PubMed
go back to reference Haldeman, S., Carroll, L., Cassidy, J. D., Schubert, J., Nygren, A., et al. (2008). The bone and joint decade 2000–2010 task force on neck pain and its associated disorders: Executive summary. Spine (Phila Pa 1976), 33(4 Suppl), S5–S7. https://doi.org/10.1097/brs.0b013e3181643f40. CrossRef Haldeman, S., Carroll, L., Cassidy, J. D., Schubert, J., Nygren, A., et al. (2008). The bone and joint decade 2000–2010 task force on neck pain and its associated disorders: Executive summary.
Spine (Phila Pa 1976), 33(4 Suppl), S5–S7.
https://doi.org/10.1097/brs.0b013e3181643f40.
CrossRef
go back to reference Heemskerk, M. A. M. B., Staal, J. B., Bierma-Zeinstra, S. M. A., De Haan, G., Hagenaars, L. H. A., Lanser, K., et al. (2010). Klachten aan de arm, nek en/of schouder (KANS). Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie, (1 suppl.), 1–8. Heemskerk, M. A. M. B., Staal, J. B., Bierma-Zeinstra, S. M. A., De Haan, G., Hagenaars, L. H. A., Lanser, K., et al. (2010). Klachten aan de arm, nek en/of schouder (KANS).
Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie, (1 suppl.), 1–8.
go back to reference Hoogland, R. (1988). Nieuwe inzichten in de morphologie en functie van de cervicale discus intervertrebralis. Den Haag: Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie. Hoogland, R. (1988).
Nieuwe inzichten in de morphologie en functie van de cervicale discus intervertrebralis. Den Haag: Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie.
go back to reference Hutting, N., Kerry, R., Coppieters, M. W., & Scholten-Peeters, G. G. M. (2018). Considerations to improve the safety of cervical spine manual therapy. Musculoskeletal Science and Practice, 33, 41–45. https://doi.org/10.1016/j.msksp.2017.11.003. CrossRefPubMed Hutting, N., Kerry, R., Coppieters, M. W., & Scholten-Peeters, G. G. M. (2018). Considerations to improve the safety of cervical spine manual therapy.
Musculoskeletal Science and Practice,
33, 41–45.
https://doi.org/10.1016/j.msksp.2017.11.003.
CrossRefPubMed
go back to reference Kampshoff, C. S., Peter, W. F. H., Van Doormaal, M. C. M., Knoop, J., Meerhoff, G. A., & Vliet Vlieland, T. P. M. (2018). KNGF-richtlijn Artrose heup-knie. Amersfoort: KNGF. Kampshoff, C. S., Peter, W. F. H., Van Doormaal, M. C. M., Knoop, J., Meerhoff, G. A., & Vliet Vlieland, T. P. M. (2018).
KNGF-richtlijn Artrose heup-knie. Amersfoort: KNGF.
go back to reference KNGF (2016). Fysiotherapeutische dossiervoering 2016. Praktijkrichtlijn. Amersfoort: Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie. KNGF (2016).
Fysiotherapeutische dossiervoering 2016. Praktijkrichtlijn. Amersfoort: Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie.
go back to reference Nijs, J. (2016). Centrale sensitisatie in de klinische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. CrossRef Nijs, J. (2016).
Centrale sensitisatie in de klinische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
CrossRef
go back to reference Putz, R. (1981). Funktionelle anatomie der wirbelgelenke. Stuttgart: Georg Thieme Verlag. Putz, R. (1981).
Funktionelle anatomie der wirbelgelenke. Stuttgart: Georg Thieme Verlag.
go back to reference Rauschning, W. (2016). New Perspectives in Spinal Anatomy. Spine (Phila Pa 1976), 41(Suppl 7), S4–S5. https://doi.org/10.1097/brs.0000000000001420. CrossRef Rauschning, W. (2016). New Perspectives in Spinal Anatomy.
Spine (Phila Pa 1976), 41(Suppl 7), S4–S5.
https://doi.org/10.1097/brs.0000000000001420.
CrossRef
go back to reference Staal, J. B., Hendriks, E. J. M., Heijmans, M., Kiers, H., Lutgers-Boomsma, A. M., Rutten, G., et al. (2013). KNGF Guideline of Low Back pain. Amersfoort: Royal Dutch Society for Physical Therapy. Staal, J. B., Hendriks, E. J. M., Heijmans, M., Kiers, H., Lutgers-Boomsma, A. M., Rutten, G., et al. (2013).
KNGF Guideline of Low Back pain. Amersfoort: Royal Dutch Society for Physical Therapy.
go back to reference Van der El, A. (2010). Orthopaedic manual therapy diagnosis. Boston: Jones and Bartlett Publishers. Van der El, A. (2010).
Orthopaedic manual therapy diagnosis. Boston: Jones and Bartlett Publishers.
go back to reference Van der Heijden, G. J., Beurskens, A. J., Koes, B. W., Assendelft, W. J., De Vet, H. C., & Bouter, L. M. (1995). The efficacy of traction for back and neck pain: A systematic, blinded review of randomized clinical trial methods. Physical Therapy, 75(2), 93–104. CrossRef Van der Heijden, G. J., Beurskens, A. J., Koes, B. W., Assendelft, W. J., De Vet, H. C., & Bouter, L. M. (1995). The efficacy of traction for back and neck pain: A systematic, blinded review of randomized clinical trial methods.
Physical Therapy,
75(2), 93–104.
CrossRef
go back to reference Van Mameren, H. (1988). Motion pattern in de cervical spine. Maastricht: (Dr. Doctoral), Rijksuniversiteit Limburg. Van Mameren, H. (1988).
Motion pattern in de cervical spine. Maastricht: (Dr. Doctoral), Rijksuniversiteit Limburg.
go back to reference Vermeulen, H. M., Schuitemaker, R., Hekman, K. M. C., Van der Burg, D.H., Struyf, F. (2017). De SNN Praktijkrichtlijn Frozen Shoulder voor fysiotherapeuten 2017. Schoudernetwerken Nederland, maart. Retrieved from: http://www.schoudernetwerk.nl/page/richtlijn-frozen-shoulder-2017. Vermeulen, H. M., Schuitemaker, R., Hekman, K. M. C., Van der Burg, D.H., Struyf, F. (2017).
De SNN Praktijkrichtlijn Frozen Shoulder voor fysiotherapeuten 2017. Schoudernetwerken Nederland, maart. Retrieved from:
http://www.schoudernetwerk.nl/page/richtlijn-frozen-shoulder-2017.
go back to reference Whitecloud, T. S. (1997). Part III: Cervical spine. In J. W. Frymoyer (Ed.), (2nd ed., Vol. III). Philadelphia, New York: Lippincott – Raven. Whitecloud, T. S. (1997). Part III: Cervical spine. In J. W. Frymoyer (Ed.), (2nd ed., Vol. III). Philadelphia, New York: Lippincott – Raven.
- Titel
- De cervicale wervelkolom
- DOI
- https://doi.org/10.1007/978-90-368-2255-8_11
- Auteurs:
-
D. L. Egmond
R. Schuitemaker
- Uitgeverij
- Bohn Stafleu van Loghum
- Volgnummer
- 11
- Hoofdstuknummer
- 11