Skip to main content
Top

2016 | Boek

Behandelprotocol voor autonomieversterkende interventie

Auteurs: Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Angst-, stemmings-, eet- en persoonlijkheidsstoornissen worden vaak in stand gehouden doordat het cliënten ontbreekt aan zelfsturend vermogen. Zij hebben problemen met hun zelfbewustzijn, zijn te (weinig) gevoelig voor anderen en/of hebben moeite met het hanteren van nieuwe situaties.

Dit Behandelprotocol voor autonomieversterkende interventie neemt de overkoepelende autonomieproblematiek als uitgangspunt en dringt daarmee door tot de kern van de stoornis. De hier beschreven groepsinterventie grijpt in op cognitief, gedragsmatig, interpersoonlijk en emotioneel niveau. Centraal staat het innovatieve begrip 'autonomie-gehechtheid', waarin voorop staat dat de cliënt het ‘eigen ik’ in verbondenheid met anderen verder ontwikkelt dan wel hervindt.

Het protocol voorziet in ten minste vijftien groepsbijeenkomsten van elk twee uur waarin telkens een thema centraal staat, zoals overlevingsstrategieën, omgaan met grenzen, emoties en cognities, en afscheid en terugvalpreventie. Tijdens de bijeenkomsten werken cliënten aan het ontwikkelen en vergroten van hun autonomie: aan het versterken van hun zelfgevoel, het vergroten van hun verbondenheid met anderen zonder zichzelf ‘kwijt te raken’, en aan het makkelijker omgaan met nieuwe situaties. Als gevolg van deze (groeps)interventies zullen cliënten minder klachten ervaren en nieuw gedrag vertonen.

Het boek is bestemd voor professionals werkzaam in de GGZ waaronder gezondheidszorg- en klinisch psychologen, psychiaters, psychotherapeuten en zij die daartoe in opleiding zijn.

Inhoudsopgave

Voorwerk
Hoofdstuk 1. Inleiding
Samenvatting
In dit inleidende hoofdstuk wordt duidelijk gemaakt dat autonomieproblemen geassocieerd zijn met een veelheid aan typen psychische stoornissen en andere vormen van onwelbevinden. De inhoud van het begrip autonomie-gehechtheid wordt kort beschreven, en ook de kern van de autonomiegerichte (groeps)aanpak wordt beknopt uiteengezet.
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 2. Autonomie-gehechtheid – theoretische achtergrond en empirische bevindingen
Samenvatting
Hoofdstuk 2 vormt een kennismaking met het conceptuele en theoretische kader dat de basis vormt voor het begrip autonomie-gehechtheid. Ingegaan wordt op het belang van sekse en gender. De begripsaanscherping van autonomie-gehechtheid houdt eveneens in dat de relaties met verwante fenomenen en begrippen worden besproken. Zo wordt bijvoorbeeld ingegaan op andere begrippen uit de hechtingstheorie (zoals hechtingsstijlen, vroege maladaptieve schema’s en persoonlijkheid(sfactoren)). Ook de relaties met psychopathologie worden besproken.
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 3. Autonomiegroepen: achtergrond, (contra-)indicaties, opzet, benadering en inhoud per sessie
Samenvatting
Hoofdstuk 3 behandelt in algemene zin het onderwerp van de autonomiegerichte interventies, met name de autonomiegerichte groepsinterventies in de zogenaamde ‘autonomiegroepen’. Aan de orde komen: de geschiedenis en achtergrond van autonomiegroepen; de effecten die er tot nu toe van bekend zijn; de indicaties en contra-indicaties voor deelname; de algemene opzet ervan en benadering erbinnen; en, eveneens in globale zin: de inhoud per sessie.
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 4. Bijeenkomst 1
Samenvatting
  • Welkomstwoord
  • Kennismaking in tweetallen
    • Oefening kennismaking in tweetallen
  • Uitleg autonomiebegrip
  • Namenspel
  • Regels en praktische zaken
    • Uitdelen en bespreken informatie
  • Aandachtsoefening
  • Pauze
    • Therapeuten dienen erop toe te zien dat de pauze ongeveer op de helft van de therapietijd valt, dus na ongeveer 50 minuten
  • Autonomiegerelateerde leerdoelen en steunzin opstellen
    • Aan de hand van thuis opgestelde autonomiegerelateerde leerdoelen
    • In tweetallen bespreken en op flap zetten
    • Leerdoelen en steunzin bespreken in de groep en definitief op flap zetten
    • Leerdoelen vanaf nu elke bijeenkomst aan de muur
  • Eindrondje en huiswerk
    • Eindrondje: Wat neem je mee of wat laat je achter / Wie maakt het verslag?
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 5. Bijeenkomst 2
Samenvatting
  • Aandachtsoefening
  • Voorstelrondje
    • Oefening ‘Sleutels: wat betekenen ze voor mij?’ uitvoeren
  • Verslag voorlezen door degene die het heeft geschreven
    • Auteur leest verslag kort voor en komt terug op de vorige bijeenkomst
  • Rondje goed/nieuw/wapenfeit en positief schrift aan de groep laten zien
  • Vervolg: leerdoelen en steunzin bespreken in de groep en definitief op flap zetten
  • Pauze
  • Regels en praktische zaken, waaronder het voorzitterschap introduceren
    • Roulatielijst maken voor voorzitterschap en verslag schrijven
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 6. Bijeenkomst 3
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
    • Bijeenkomsten worden vanaf de derde sessie geleid door de voorzitter
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Overlevingsstrategieën bespreken
  • Pauze
    • Vanaf nu dient de voorzitter erop toe te zien dat de pauze ongeveer op de helft van de therapietijd valt.
  • Thema Overlevingsstrategieën bespreken
  • Feedback voorzitterschap
    • Voorzitter dient zelf rekening te houden met eigen evaluatietijd (15 minuten voor het afronden). Hoe heeft de voorzitter het ervaren? En hoe heeft de groep het ervaren?
  • Uitleg genogram
    • Uitleg genogram zodat deze thuis gemaakt kan worden
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 7. Bijeenkomst 4
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Eigen leergeschiedenis bespreken
  • Pauze
  • Thema Eigen leergeschiedenis bespreken
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 8. Bijeenkomst 5
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Ouder-kind, en zelfbeeld; rolmodellen uit gezin van herkomst, zelf-schema’s
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: lezen over assertiviteit
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 9. Bijeenkomst 6
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Omgaan met Grenzen bespreken
    • Afstand-nabijheidsoefening en krachtoefening
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 10. Bijeenkomst 7
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Communicatie
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 11. Bijeenkomst 8
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Tussentijdse evaluatie in combinatie met individuele werktijd of speciale verzoeken
  • Pauze
  • Thema Tussentijdse evaluatie in combinatie met individuele werktijd of speciale verzoeken
    • Evaluatievragenlijst
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 12. Bijeenkomst 9
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Seksualiteit en Lichaamsbeleving bespreken
    • Indien er zowel mannen als vrouwen deelnemen kan de groep tijdens het bespreken van dit thema gesplitst worden, als dit op basis van groepsoverleg hierover gewenst blijkt te zijn. Drie groepsgesprekken: waardering van het innerlijke lichaam, seksualiteit en naar aanleiding van het huiswerk.
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 13. Bijeenkomst 10
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Oefening: Emoties tekenen
  • Pauze
  • Bespreken 4 G’s a.d.h.v. eigen situaties
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 14. Bijeenkomst 11
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Emoties en Cognities II
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 15. Bijeenkomst 12
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Relaties en vriendschappen
    • Tekenen relatiediagram
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 16. Bijeenkomst 13
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Terugvalpreventie
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 17. Bijeenkomst 14
Samenvatting
  • Voorbereiding voorzitterschap met therapeuten
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Afscheid en Terugvalpreventie
  • Pauze
  • Individuele werktijd
  • Feedback voorzitterschap
  • Praktische zaken
  • Eindrondje en huiswerk
    • Huiswerk: zie tekst
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Hoofdstuk 18. Bijeenkomst 15
Samenvatting
  • Geen voorzitter
  • Aandachtsoefening
  • Verslag voorlezen
  • Rondje goed/nieuw en wapenfeit
  • Thema Evaluatie leerdoelen en Afscheid
    • Therapeuten: Wat hebben we gezien/wat hopen we/adviezen
  • Pauze
  • Thema Evaluatie leerdoelen en Afscheid
  • Kaarten in enveloppen
    • Elke cliënt krijgt één enveloppe mee waarin, aan de cliënt gerichte, kaarten van de andere cliënten en de therapeuten zitten
Marrie Bekker, Mary Ann van Helsdingen, Liesbeth Rutten, Brenda Kouwenhoven
Nawerk
Meer informatie
Titel
Behandelprotocol voor autonomieversterkende interventie
Auteurs
Marrie Bekker
Mary Ann van Helsdingen
Liesbeth Rutten
Brenda Kouwenhoven
Copyright
2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-1062-3
Print ISBN
978-90-368-1061-6
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1062-3