6 De operatiepatiënt

Lang voor de komst van de zorgverzekeraar en van de diagnose-behandelcombinatie (DBC) als instrument voor het vaststellen van de ziektekosten, kreeg de arts een zogenoemd ereloon (honorarium, honore = eer). De patiënt stelde zelf vast hoeveel hij voor de behandeling kon missen. Als de medische nood hoog was, had de patiënt daar veel geld voor over. Naarmate het herstel echter vorderde, kreeg de patiënt steeds meer noten op zijn zang en omgekeerd evenredig minder animo om de arts royaal te betalen. Deze kwestie was een geliefd thema voor zeventiende-eeuwse kunstenaars en werd de vier gedaanten van de geneesheer genoemd. Het vierluik begint met een afbeelding van een messias. De volgende drie afbeeldingen tonen respectievelijk een engel en een gewoon mens om ten slotte, tegen het moment dat het op betalen aankomt, de arts af te beelden als een duivel. In de vier afbeeldingen zie je op de achtergrond een doodzieke patiënt herstellen en steeds meer praatjes krijgen.