Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 1/2013

01-01-2013

50 jaar GVO en Gezondheidsbevordering

Geschiedenis van het wijkgericht werken aan gezondheid (deel 1)Wat is gezondheid en wat is een wijk?

Auteur: Mariet Paes

Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen | Uitgave 1/2013

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Wijkgericht werken aan gezondheid komt in minstens drie zelfstandig georganiseerde sectoren voor: in de gezondheidszorg,de gezondheidsbevordering en het sociaal werk. In deze historische verkenning wordt achtereenvolgend ingegaan op enkele belangrijke benaderingen van de begrippen gezondheid en wijk. De definities van de begrippen gezondheid en wijk zijn in de loop van de tijd geëvolueerd, maar zijn ook alle naast elkaar blijven bestaan. In het wijkgericht werken aan gezondheid komen de medische, de leefstijl, de sociale omgevingsbenadering en sinds kort ook de adaptieve kijk naast elkaar voor. Dit geldt eveneens voor de administratieve, de organisatorische en de sociologische kijk op de wijk. De ontwikkeling laat een lijn zien van begrenzing naar complexiteit. Er bestaat een spanningsvolle relatie tussen de verschillende benaderingen. De sociale omgevingsbenadering in relatie tot de sociologische kijk op de wijk is potentieel het meest omvattend maar het minst uitgewerkt. De benaderingen van gezondheid als complex adaptief systeem en gezondheid als positieve kracht brengt nieuwe inzichten.
Literatuur
1.
go back to reference World Health Organization. Official record. New York: WHO, 1948. World Health Organization. Official record. New York: WHO, 1948.
2.
go back to reference Lalonde M. A new perspective on the health of Canadians: a working document. Ottawa: Government of Canada, 1974. Lalonde M. A new perspective on the health of Canadians: a working document. Ottawa: Government of Canada, 1974.
3.
go back to reference Baum F. The New Public Health. Melbourne: Oxford University Press, 2002. Baum F. The New Public Health. Melbourne: Oxford University Press, 2002.
4.
go back to reference Kickbusch I. Een nieuwe oriëntatie op de volksgezondheid in de stad. In: Kaasjager D, Maessen L van der, Nijhuis H (red). Healthy Cities en volksgezondheid. Paradoxen en oplossingen in beleid, theorie en praktijk. Gezondheidsbeleid 6. Rijswijk: Ministerie van WVC, 1989. Kickbusch I. Een nieuwe oriëntatie op de volksgezondheid in de stad. In: Kaasjager D, Maessen L van der, Nijhuis H (red). Healthy Cities en volksgezondheid. Paradoxen en oplossingen in beleid, theorie en praktijk. Gezondheidsbeleid 6. Rijswijk: Ministerie van WVC, 1989.
5.
go back to reference Schrijvers G, Kodner LD (red). Health and Health Care in the Netherlands. A critical self-assessment of Dutch experts in Medical and Health Sciences. Maarssen: de Tijdstroom, 1997. Schrijvers G, Kodner LD (red). Health and Health Care in the Netherlands. A critical self-assessment of Dutch experts in Medical and Health Sciences. Maarssen: de Tijdstroom, 1997.
6.
go back to reference Mackenbach JP, Maas PJ Van Der, Gunning-Schepers LJ (red).Volksgezondheid en Gezondheidszorg.Maarssen: Elsevier/ Bunge, 1999. Mackenbach JP, Maas PJ Van Der, Gunning-Schepers LJ (red).Volksgezondheid en Gezondheidszorg.Maarssen: Elsevier/ Bunge, 1999.
7.
go back to reference Gunning-Schepers LJ. Grondslagen van preventie. In: Mackenbach JP , Maas PJ van der (red). Volksgezondheid en gezondheidszorg. Maarssen: Elsevier, 2004. Gunning-Schepers LJ. Grondslagen van preventie. In: Mackenbach JP , Maas PJ van der (red). Volksgezondheid en gezondheidszorg. Maarssen: Elsevier, 2004.
8.
go back to reference Duinstee M e.a. The Role, Burden and Support of Informal Care. In: Schrijvers G e.a. (red). Health and Health Care in the Netherlands. Maarssen: de Tijdstroom, 2002. Duinstee M e.a. The Role, Burden and Support of Informal Care. In: Schrijvers G e.a. (red). Health and Health Care in the Netherlands. Maarssen: de Tijdstroom, 2002.
9.
go back to reference Kickbusch IS. Health literacy addressing the health and education divide. Health Promotion International. Oxford: Oxford University press, 2001. Kickbusch IS. Health literacy addressing the health and education divide. Health Promotion International. Oxford: Oxford University press, 2001.
10.
go back to reference Saan H, Singels L. Gezondheidsvaardigheden en Informed Consent. De bijdrage van het ’health literacy’perspectief aan patiëntenrechten. Woerden, NIGZ, 2006. Saan H, Singels L. Gezondheidsvaardigheden en Informed Consent. De bijdrage van het ’health literacy’perspectief aan patiëntenrechten. Woerden, NIGZ, 2006.
12.
go back to reference Crawford R.A cultural account of ’health’: Control, release and the social body. In: McKinlay JB (ed). Issuses in the political economy of health care. New York: Tavistock Publications, 1984. Crawford R.A cultural account of ’health’: Control, release and the social body. In: McKinlay JB (ed). Issuses in the political economy of health care. New York: Tavistock Publications, 1984.
13.
go back to reference Ministerie van VWS. Kamerbrief zorg en ondersteuning in de buurt. Den Haag: Ministerie van VWS, 2011. Ministerie van VWS. Kamerbrief zorg en ondersteuning in de buurt. Den Haag: Ministerie van VWS, 2011.
14.
go back to reference Saan H, Haes W de. Gezond effect bevorderen; het organiseren van effectieve gezondheidsbevordering. Woerden: NIGZ, 2005, 133. Saan H, Haes W de. Gezond effect bevorderen; het organiseren van effectieve gezondheidsbevordering. Woerden: NIGZ, 2005, 133.
15.
go back to reference Swann C, Morgan A (eds). Social capital for health. Insights from qualitative research. Londen: Health Development Agency, 2003. Swann C, Morgan A (eds). Social capital for health. Insights from qualitative research. Londen: Health Development Agency, 2003.
16.
go back to reference Huber M, Knottnerus JA, Green L et al. How should we define health? BMJ 2011;343:d4163. Huber M, Knottnerus JA, Green L et al. How should we define health? BMJ 2011;343:d4163.
17.
go back to reference Polder J, Kooiker S, Lucht F Van Der, De gezondheidsepidemie. Waarom wij gezonder en zieker worden. Amsterdam: Reed Business, 2012. Polder J, Kooiker S, Lucht F Van Der, De gezondheidsepidemie. Waarom wij gezonder en zieker worden. Amsterdam: Reed Business, 2012.
18.
go back to reference Kamp J Van Der. Duurzaam gezond. De rol van complex adaptieve systemen (CAS). Presentatie op expertmeeting van Provinciale Raad Gezondheid. ’s-Hertogenbosch: Provinciale Raad Gezondheid, 2011. Kamp J Van Der. Duurzaam gezond. De rol van complex adaptieve systemen (CAS). Presentatie op expertmeeting van Provinciale Raad Gezondheid. ’s-Hertogenbosch: Provinciale Raad Gezondheid, 2011.
19.
go back to reference Paes M, Wijkgezondheidswerk. Een studie naar 25 jaar wijkgericht werken aan gezondheid in Den Bosch-Oost. ’s-Hertogenbosch: Provinciale Raad Gezondheid, 2008. Paes M, Wijkgezondheidswerk. Een studie naar 25 jaar wijkgericht werken aan gezondheid in Den Bosch-Oost. ’s-Hertogenbosch: Provinciale Raad Gezondheid, 2008.
21.
go back to reference Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Vertrouwen in de buurt. Amsterdam: WRR, 2005. Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Vertrouwen in de buurt. Amsterdam: WRR, 2005.
22.
go back to reference Alting DEM, Bouwens J, Keijsers JEFEM. Review: Communityinterventions. Woerden NIGZ, 2003, p. 37. Alting DEM, Bouwens J, Keijsers JEFEM. Review: Communityinterventions. Woerden NIGZ, 2003, p. 37.
23.
go back to reference Portes A. Social capital: Its Origins and Applications in Modern Sociology. Ann RevSociol 1998;24:1-24.CrossRef Portes A. Social capital: Its Origins and Applications in Modern Sociology. Ann RevSociol 1998;24:1-24.CrossRef
24.
go back to reference Putnam RD. Making democracy work. Civic traditions in modern Italy. New Jersey: Princeton, 1993. Putnam RD. Making democracy work. Civic traditions in modern Italy. New Jersey: Princeton, 1993.
25.
go back to reference Duyvendak JW, Hortulanus R. De gedroomde wijk. Methoden, mythen en misvattingen in de nieuwe wijkaanpak. Utrecht: Forum, 1999. Duyvendak JW, Hortulanus R. De gedroomde wijk. Methoden, mythen en misvattingen in de nieuwe wijkaanpak. Utrecht: Forum, 1999.
26.
go back to reference Blokland-Potters T. Wat stadsbewoners bindt: Sociale relaties in een achterstandswijk. Kampen: Kok Agora,1998. Blokland-Potters T. Wat stadsbewoners bindt: Sociale relaties in een achterstandswijk. Kampen: Kok Agora,1998.
27.
go back to reference Blokland TV. Meer plekken voor vluchtige ontmoetingen. Tijdschr Sociale Sector dec 2005. Blokland TV. Meer plekken voor vluchtige ontmoetingen. Tijdschr Sociale Sector dec 2005.
28.
go back to reference Blokland-Potters TV. Het sociaal weefsel van de stad. Cohesie, netwerken en korte contacten. Rotterdam: Erasmus Universiteit, 2006. Blokland-Potters TV. Het sociaal weefsel van de stad. Cohesie, netwerken en korte contacten. Rotterdam: Erasmus Universiteit, 2006.
29.
go back to reference Reijndorp A, Reinders L. De alledaagse en de geplande stad. Over identiteit, plek en thuis. Amsterdam: SUN Trancity, 2010. Reijndorp A, Reinders L. De alledaagse en de geplande stad. Over identiteit, plek en thuis. Amsterdam: SUN Trancity, 2010.
30.
go back to reference Ministerie van WVC. Onderzoeksprogramma Sociaal-economische gezondheidsverschillen: Eindverslag en aanbevelingen. Rijswijk: Programmacommissie Sociaaleconomische gezondheidsverschillen, 1994. Ministerie van WVC. Onderzoeksprogramma Sociaal-economische gezondheidsverschillen: Eindverslag en aanbevelingen. Rijswijk: Programmacommissie Sociaaleconomische gezondheidsverschillen, 1994.
31.
go back to reference Lucht Van Der F, Verkleij H. Gezondheid in grote steden. Achterstanden en kansen. Bilthoven: RIVM, 2001. Lucht Van Der F, Verkleij H. Gezondheid in grote steden. Achterstanden en kansen. Bilthoven: RIVM, 2001.
32.
go back to reference Mackenbach JP. Health Inequalities: Europe in profile. London: UK Presidency of the EU, 2005. Mackenbach JP. Health Inequalities: Europe in profile. London: UK Presidency of the EU, 2005.
33.
go back to reference Stronks K. Hulshof J (red). De kloof verkleinen. Assen, van Gorcum bv, 2001. Stronks K. Hulshof J (red). De kloof verkleinen. Assen, van Gorcum bv, 2001.
34.
go back to reference Dam J ten. Gezonde stadsgezichten. Een studie naar gezondheidsverschillen en stedelijk gezondheidsbeleid. (proefschrift) Utrecht: Universiteit Utrecht, 1997. Dam J ten. Gezonde stadsgezichten. Een studie naar gezondheidsverschillen en stedelijk gezondheidsbeleid. (proefschrift) Utrecht: Universiteit Utrecht, 1997.
Metagegevens
Titel
50 jaar GVO en Gezondheidsbevordering
Geschiedenis van het wijkgericht werken aan gezondheid (deel 1)Wat is gezondheid en wat is een wijk?
Auteur
Mariet Paes
Publicatiedatum
01-01-2013
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen / Uitgave 1/2013
Print ISSN: 1388-7491
Elektronisch ISSN: 1876-8776
DOI
https://doi.org/10.1007/s12508-013-0022-7

Andere artikelen Uitgave 1/2013

TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 1/2013 Naar de uitgave