De onderzoeksvormen naar etiologie zijn het cohortonderzoek en het patiëntcontroleonderzoek. Beide onderzoeksdesigns worden observationeel onderzoek genoemd. De onderzoeker voert geen interventie uit, maar gaat na of er verschil is in het optreden van een bepaalde gezondheidstoestand tussen de onderzoeksgroep waarin een potentiële etiologische factor wel aanwezig is, en de groep waarin deze niet aanwezig is. Bij dit soort onderzoek zijn er verschillende valkuilen en vormen van bias die het onderzoek kunnen verstoren. De resultaten van het onderzoek kunnen dan vertekend zijn en dus niet kloppen. Daarom is een kritische beoordeling van dit onderzoek, met behulp van een checklist, nodig voordat besloten wordt de resultaten van het onderzoek al dan niet te gebruiken.
