Skip to main content
Top

2010 | Boek

Verantwoordelijk leiderschap

Duurzaam omgaan met organisaties en jezelf

Auteurs: Joseph Kessels, Rob van Bodegom

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

In de nadagen van de financiële crisis en in tijden van drastische overheidsbezuinigingen en politieke instabiliteit ligt de vraag naar krachtige leiders overal op de loer. De toon van dit boekje is echter: begin bij jezelf en de rest gaat wellicht nog niet vanzelf, maar zeker een heel stuk makkelijker. De dertien korte beschouwingen in deze bundel ontstonden in de afgelopen jaren uit de gesprekken die Rob van Bodegom voerde met Joseph Kessels over leidinggeven, duurzaamheid, crisis en voorspoed, inspirerende ondernemers en young professionals die iets anders willen.

Verantwoordelijk leiderschap is geen handleiding voor carrieremanagers op weg naar de top. Het is eerder een zelfonderzoek naar waarden die uitnodigen en verbinden. De urgentie om het anders te doen is het vertrekpunt, en in plaats van gehoorzaamheid is het de persoonlijke gedrevenheid die voor de energie zorgt om door te gaan. Het is heel goed mogelijk om in het omgaan met organisaties verschil te maken, er uit te springen en ongewone dingen voor elkaar te krijgen zonder gebruik te maken van status, macht en spelletjes. Juist de aandacht voor respect, duurzaamheid en verantwoordelijkheid zet aan tot slimheid en vernieuwing.

Leiderschap is waarschijnlijk een gedeelde kwaliteit die mensen in beweging brengt, omdat het aanstekelijk is om samen spannende en betekenisvolle avonturen te ondernemen.Een aantal beschouwingen is eerder verschenen in elektronische vorm bij het tijdschrift Building Innovation. Voor deze bundel zijn ze opnieuw bewerkt, bij elkaar gebracht en gepubliceerd ter gelegenheid van het afscheid van Joseph Kessels van het internationale advies- en onderzoeksbureau Kessels & Smit, dat hij samen met Cora Smit in 1977 oprichtte.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Nieuw leiderschap gevraagd
Samenvatting
Eigenlijk kan dit boekje niet. Jezelf persoonlijk ontwikkelen en leiderschap tonen, is vooral een kwestie van doen, van improviseren en ervaren. Het heeft weinig te maken met lezen, met het opvolgen van instructies, van kant-en-klare lijstjes. Het is trial-and-error. Zó leer je jezelf kennen en merk je proefondervindelijk waar je drives en talenten zitten. En ten slotte weet je zelfs hoe en waar deze optimaal tot hun recht komen. Op dat moment toon je, haast als vanzelf, leiderschap. Door te doen. Beschouw deze overwegingen daarom vooral als een uitnodiging tot actie; eentje die begint met lezen en naar jezelf kijken, dat wel. Actie is hard nodig, omdat het bedrijfsleven, de overheid, de zorg, het onderwijs en de samenleving vragen om jouw nieuwe leiderschap.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
2. Leiderschap begint bij zelfkennis
Samenvatting
De klassieke methode om leiderschapskwaliteiten te ontwikkelen, is het maken van een gap-analyse. Je zet de eigenschappen en vaardigheden van een persoon af tegen het profiel van een succesvol leiderstype. Dat levert geheid een rijtje aan tekortkomingen op. Dit is vervolgens het uitgangspunt voor het leertraject om de leidinggevende kwaliteiten verder te ontwikkelen en de tekortkomingen systematisch weg te poetsen. Maak je geen zorgen, het is hard werken, maar het lukt je wel. Zo luidt doorgaans de goedbedoelde aanmoediging. Helaas is een dergelijke aanpak eerder deprimerend dan bemoedigend. Het is de dood in de pot voor persoonlijke ontwikkeling en leiderschap. Veel beter is het de zaken om te draaien: kijk waar je goed in bent en ga dat verder ontwikkelen. Dat brengt leiderschap veel sneller dichtbij en bovendien op een aangenamere wijze.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
3. Denk wat meer als een journalist
Samenvatting
Organisaties vragen om sensitief leiderschap. Leiders die een antenne hebben voor de zwakke signalen die hun omgeving afgeeft. Dat is vooral belangrijk in technische, industriële sectoren waar gewerkt wordt met tastbare materie. Iets werkt wel of niet. Er is geen tussenweg. Terwijl menselijke communicatie bij uitstek diffuus en subtiel is. Sensitieve leiders weten hiermee om te gaan. Ontwikkel je eigen sensitieve vermogen en merk dat het je strategisch denkvermogen stimuleert en je er mensen mee kunt enthousiasmeren. Uiteindelijk helpt het je bij het waarmaken van je eigen ambities. Innovatieve ideeën en visie ontstaan niet vanuit het niets, ze ontstaan doordat je écht luistert naar je omgeving. Tip: ga wat meer denken als een journalist.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
4. Flinke scheut Brin met een vleugje Jobs
Samenvatting
Stel dat Sergey Brin, oprichter van Google, gewerkt zou hebben in een ander bedrijf en een geheel andere sector. Wat zou dat - if any - voor effect hebben gehad? Zouden dit bedrijf en wellicht zelfs de gehele sector dezelfde eclatante successen hebben behaald als Google? Laten we het eens toepassen op de bouwsector. Wat gebeurt er wanneer Brin of een andere visionair zijn werk- en levensfilosofie toepast op deze sector, die in een zware impasse verkeert. Of hoe zou het de bouw vergaan met Steve Jobs aan het hoofd? Of Tony Blair? Losjes filosoferend betrekken we enkele quotes van deze leiders op de bouwsector. Hun opvattingen inspireren en zijn behulpzaam bij het vergroten van je zelfkennis. Belangrijk, aangezien leiderschap nu eenmaal begint bij zelfkennis.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
5. Van profit naar prosperity
Samenvatting
Veertig jaar geleden ontstond de Club van Rome. Twintig jaar terug verscheen het Brundtland-rapport over sustainability (duurzaamheid). De tijden dat MBA’s het zich konden permitteren zogenaamde ‘spreadsheet’-opleidingen te zijn, met voornamelijk oog voor financiële resultaten op de korte termijn, zijn voorbij. Elke businessschool moet zich inzetten voor de professionalisering van leiderschap en ondernemerschap ten gunste van innovaties in duurzame ontwikkeling. We gaan van profit naar prosperity.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
6. Inspirator Ricardo Semler
Samenvatting
Hij staat aan het hoofd van Semco, een Braziliaanse organisatie met circa I miljard omzet en 5000 werknemers. Het bedrijf overleefde menig economische crisis. Ricardo Semler (1959) introduceerde democratisch management. Hij schreef bestsellers als Maverick! en The Seven-Day Weekend. Semler is uitgegroeid tot een ware managementgoeroe voor mensen van over de gehele wereld. In hoofdstuk 2 las je dat leiderschap begint bij zelfkennis; zelfkennis kan gegenereerd worden door jezelf te verdiepen in de opvattingen en werkwijze van een voor jou inspirerende persoonlijkheid. Nu is het de beurt aan inspirator Semler.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
7. Het potentieel van ‘ubuntu’ leiders
Samenvatting
Zijn leiderschapsstijlen voor een groot deel cultureel bepaald? Bestaan er nationale leiderschapsstijlen? Waar staan Nederlandse leiders ten opzichte van die in andere landen? Welke stijl is aan te raden? Een beetje meer ‘ubuntu’ kan geen kwaad.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
8. De onvrede van de young professional
Samenvatting
Er gaapt een kloof tussen de individuele, eigentijdse opvattingen van de nieuwe generatie young professionals en het collectieve ‘organisatiedenken’. Het is een kloof van wederzijds onbegrip door sterk uiteenlopende opvattingen over hoe een bedrijf professioneel en slim kan functioneren. Het wordt hoog tijd de kloof te overbruggen.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
9. Lang leve Wintzen!
Samenvatting
Op 21 maart 2008 overleed hij aan een hartaanval in zijn huis in Zuid-Frankrijk. Eckart Wintzen werd 68 jaar. Een multimiljonair met een bewogen leven. Van topondernemer in de ICT naar idealistisch durfinvesteerder. Aan de verkoop van zijn ICT-bedrijf BSO hield hij vele miljoenen over. Via Ex’tent (Eckart’s tent) investeerde hij een groot deel hiervan in uiteenlopende groene en duurzame projecten. Velen kunnen leren van zijn uitgesproken opvattingen en groene hart. Een duik in de psyche van deze kleurrijke ondernemer.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
10. Eindigen als een zesje
Samenvatting
Bijna negentig procent van de hoger opgeleiden blijkt al na twee jaar genoeg te hebben van de eerste baan. En dus verlaat men de droombaan die men in het begin nog dacht te hebben. Wat zijn de oorzaken hiervan en hoe kan deze vroegtijdige uitval worden voorkomen? Of is er helemaal niets aan de hand en past het in het huidige tijdsgewricht van jobhoppen? En kunnen we het misschien zelfs positief opvatten en beschouwen als een teken van ambitie en durf van de nieuwe generatie werknemers?
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
11. Blijf eigenaar van je kennis
Samenvatting
Hebzucht, narcisme, egoïsme. Enkele van de hoofdzonden die geen enkel mens vreemd zijn. We troffen ze in de overtreffende trap aan bij topbestuurders in de financiële wereld. Daardoor kon een crisis niet uitblijven. En dan niet alleen een crisis in de economische en financiële wereld, maar ook in andere sectoren. Want in de reële economie worden net zo goed bedrijven geleid vanuit de verkeerde principes en motivaties. Ook daar draait het vaak om hebzucht, om het ‘pleasen’ van die aandeelhouders die uitsluitend oog hebben voor de financiële performance van organisaties, vooral op de korte termijn. Zij eigenen zich organisaties volledig toe, en daarmee de daarin werkzame individuen met al hun rijkdom aan kennis en hun waardevolle verbindingen. Als ze - de organisatie én haar werknemers - onvoldoende renderen, is de kans groot dat hun de nek wordt omgedraaid. De financiële crisis is verworden tot een maatschappelijke crisis. Ze noodzaakt tot een fundamentele heroriëntatie op en herziening van de wijze waarop organisaties worden geleid. Dát is de zonnige zijde van deze crisis.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
12. For better or for worse? De paradox van een recessie
Samenvatting
Een recessie zou een ‘blessing in disguise’ zijn. Nieuwe kansen dienen zich aan, het momentum voor een fundamentele verandering richting duurzaamheid is er. Eindelijk. Maar het kan ook compleet anders uitpakken. Een crisis zou het gedrag kunnen bevorderen dat we nu massaal bekritiseren en afzweren. Een aantal toekomstscenario’s.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
13. Social networks: conformeren in plaats van profileren
Samenvatting
Social media, ofwel web 2.0, zijn zeer belangrijke, zo niet de belangrijkste, aanjagers geweest van de hernieuwde opleving van internet na het uiteenspatten van ‘the bubble’. Denk aan LinkedIn, Facebook, Twitter en Hyves, maar ook aan datingsites, weblogs en de meest uiteenlopende communities gestart door organisaties en particulieren. Hoe paradoxaal ook, maar de opkomende behoefte aan ‘ontvrienden’ (het verwijderen van contacten uit je netwerk) is illustratief voor het succes van sociale netwerksites. Kennelijk is de kwantiteit - het aantal deelnemers aan deze netwerken - niet meer het probleem, de aandacht gaat nu uit naar de kwaliteit. Het medium wordt volwassen. (Tip: Bekijk de film ’The Social Network’ over Facebook-oprichter Mark Zuckerberg).
De vraag is waar dit succes van sociale netwerken vandaan komt. Waarom sluiten mensen zich er massaal bij aan? Waarom beginnen bedrijven communities? Waarom wordt er zo driftig gechat, getwitterd en geblogd? Natuurlijk omdat het leuk is en, privé en/of zakelijk, profijtelijk. En waarschijnlijk dragen sociale netwerken de belofte in zich van een voorspoedigere en succesvollere persoonlijke ontwikkeling en carrièreverloop. Tegelijkertijd is er ook een schaduwzijde: je individueel onderscheiden wordt minder geambieerd. Immers, het draait er vooral om deel uit te maken van een groter geheel, van erbij horen. Conformeren in plaats van profileren.
Joseph Kessels, Rob van Bodegom
Nawerk
Meer informatie
Titel
Verantwoordelijk leiderschap
Auteurs
Joseph Kessels
Rob van Bodegom
Copyright
2010
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-8758-8
Print ISBN
978-90-313-8757-1
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-8758-8