Top

Gepubliceerd in:

01-09-2007 | Artikelen

Stoppen met roken

Auteur: Dr. A. J. M. Drenthen

Gepubliceerd in: Bijblijven | Uitgave 9/2007

Samenvatting

Roken is verreweg de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van COPD. In de meest recente richtlijnen, zoals de NHG-Standaard COPD, is het belangrijkste onderdeel van de behandeling het bespreken van en het motiveren tot stoppen met roken, omdat dit kan resulteren in een verbetering van de longfunctie op korte termijn en in een vertraging van de verdere achteruitgang op langere termijn.

Omdat jaarlijks 70% van de Nederlanders de huisarts bezoekt, is de huisartsenpraktijk de plaats bij uitstek voor een stoppen-met-rokeninterventie. Ongeveer 45% van de huisartsen gebruikt de Minimale Interventie Strategie Stoppen met roken (MIS) tijdens een eerste stoppen-met-rokenadvies. Huisartsen nemen vaker het initiatief om over stoppen met roken te praten dan de patiënt zelf, en brengen het onderwerp vooral ter sprake bij rokers met aan roken gerelateerde klachten of met een (chronische) aandoening, zoals COPD. De basis van de ondersteuning bij het stoppen met roken bestaat uit een niet-medicamenteuze interventie. De interventie kan deels worden uitgevoerd door speciaal geïnstrueerde praktijkmedewerkers, zoals praktijkondersteuners, praktijkverpleegkundigen of praktijkassistentes. Er is een speciale training ontwikkeld voor huisartsen, praktijkondersteuners en -assistentes.

Farmacotherapie – in combinatie met intensieve gedragsmatige ondersteuning – geeft in vergelijking met placebo plus begeleiding een 1,5 tot 2 maal grotere kans op stoppen met roken. Volgens de NHG-Standaard Stoppen met roken zijn nicotinevervangende middelen (NVM), nortriptyline en bupropion ongeveer even effectief bij stoppen met roken.

Als het voor de huisarts niet mogelijk is een stoppen-met-rokeninterventie aan te bieden, wordt geadviseerd de patiënt te verwijzen, bijvoorbeeld naar STIVORO, de GGD of de thuiszorg. Ernstig verslaafde rokers kunnen bij instellingen voor verslavingszorg terecht. Sommige ziekenhuizen beschikken over een stoppen-met-rokenpoli.

In tegenstelling tot wat veel huisartsen denken, stelt de overgrote meerderheid van de patiënten het (zeer) op prijs met de huisarts te praten over stoppen met roken, en vindt het merendeel van de Nederlanders dat de huisarts een actieve rol moet spelen om rokers van het roken af te krijgen.

Met de herziene NHG-Standaard COPD en de nieuwe NHG-Standaard Stoppen met roken hebben huisartsen voldoende handvatten om de ondersteuning bij het stoppen met roken in de praktijk aan te pakken.

Dit artikel gaat in op de plaats van stoppen met roken in de behandeling van COPD. De tekst is gebaseerd op de meest recente inzichten en actuele richtlijnen, zoals de CBO-richtlijn Behandeling van tabaksverslaving,1 de NHG-Standaard Stoppen met roken2 en de herziene NHG-Standaard COPD.3

vorige artikel Gezondheidstoestand van COPD-patiënten en het effect van behandeling daarop is meetbaar en buitengewoon nuttig als aanvulling op de longfunctiemeting

volgende artikel Zelfmanagement van COPD: welke patiënt heeft er baat bij?

Weel C van, Bladeren FA van, Coebergh JWW, Drenthen AJM, Kaandorp CJE, Schippers GM, et al. Richtlijn Behandeling van tabaksverslaving. Utrecht: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO; 2004.

Chavannes NH, Kaper J, Frijling BD, Laan JR van der, Jansen PWM, Guerrouj S, et al. NHG-Standaard Stoppen met roken. Huisarts Wet 2007;50(7):306-14.

Smeele IJM, Weel C van, Schayck CP van, Molen T van der, Thoonen B, Schermer T, et al. NHG-Standaard COPD (tweede herziening). Huisarts Wet 2007;50(8):362-79.

STIVORO. Roken, de harde feiten: volwassenen. Den Haag: Stivoro; 2005. http://www.stivoro.nl/cijfers/archief/rookcijfers_volw_2005.pdf.

Hollander AEM de, Hoeymans N, Melse JM, Oers JAM van, Polder JJ, redacteuren. Zorg voor gezondheid. Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2006. Bilthoven: RIVM; 2006, p. 85-6.

Wiersma Tj, Goudswaard AN. NHG-Standaarden voor de huisarts. Utrecht: Nederlands Huisartsen Genootschap; 2007.

Pieterse ME, Seydel ER, Vries H de, Mudde AN, Kok GJ. Effectiveness of a minimal contact smoking cessation program for Dutch general practitioners: a randomized controlled trial. Prev Med 2001;32:182-90.

Hilberink SR, Jacobs JE, Bottema BJ, Vries H de, Mudde AN, Grol RP. Smoking cessation in patients with COPD in daily general practice (SMOCC): six months’ results. Prev Med 2005;41:822-7.

Frijling BD, Hulscher MEJL, Drenthen AJM, Leest LATM van, Braspenning JCC, Hoogen H van den, et al. Preventie van hart- en vaatziekten. Resultaten van het LHV/NHG-project ‘Preventie: maatwerk’. Huisarts Wet 2004;47(10):449-54.

10.

Drossaert CHC, et al. Programmatische toepassing van de Minimale Interventie Strategie (MIS) stoppen met roken in een experimentele setting: evaluatie onder huisartsen en onder patiënten. Enschede: Universiteit Twente Afdeling Communicatiewetenschappen; 1999.

11.

Kotz D, Wagena EJ. Roken en stoppen met roken in de eerste en tweede lijn van de gezondheidszorg. Attitudes, gedrag en eigen effectiviteit van huisartsen, longartsen en cardiologen. Deel 1. De huisarts. Maastricht: CAHPRI; 2003.

12.

Jacobs-van der Bruggen MAM, Donker GA, Verkleij H, Baan CA. Stoppen met roken: hoe pakken wij dat aan? Huisarts Wet 2007;50(5):198-202.

13.

Lancaster T, Stead LF. Physician advice for smoking cessation (Cochrane Review). The Cochrane Library. Issue 3. Oxford: Update Software; 2006.

14.

Silagy C, Lancaster T, Stead L, Mant D, Fowler G. Nicotine replacement therapy for smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev 2004;CD000146.

15.

Meer RM van der, Wagena EJ, Ostelo RW, Jacobs JE, Schayck CP van. Smoking cessation for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev 2003;CD002999.

16.

Wagena EJ, Knipschild PG, Huibers MJ, Wouters EF, Schayck CP van. Efficacy of bupropion and nortriptyline for smoking cessation among people at risk for or with chronic obstructive pulmonary disease. Arch Intern Med 2005;165:2286-92.

17.

Tashkin D, Kanner R, Bailey W, Buist S, Anderson P, Nides M, et al. Smoking cessation in patients with chronic obstructive pulmonary disease: a double-blind, placebo-controlled, randomised trial. Lancet 2001;357:1571-5.

18.

Klesges RC, Johnson KC, Somes G. Varenicline for smoking cessation: definite promise, but no panacea. JAMA 2006;296:94-5.

19.

Silagy C, Lancaster T, Stead L, Mant D, Fowler G. Nicotine replacement therapy for smoking cessation (Cochrane Review). The Cochrane Library. Issue 1. Oxford: Update Software; 2006.

20.

Fiore MC, Bailey WC, Cohen SJ, Dorfman SF, Goldstein MG, Gritz ER, et al. Treating tobacco use and dependence. Clinical Practice Guideline. Rockville: US Department of Health and Human Services/Public Health Service; 2000.

21.

Lems S. De huisarts-patiëntrelatie anno 2006. Amsterdam/Utrecht: TNS NIPO/Nederlands Huisartsen Genootschap; 2006.

22.

Knol K, Hilvering C, Wagener DJT, Willemsen MC. Tabaksgebruik: gevolgen en bestrijding. Utrecht: Lemma; 2005.

23.

Willemsen MC, Wagena EJ, Schayck CP van. De effectiviteit van stoppen-met-rokenmethoden die in Nederland beschikbaar zijn: een systematische review op basis van Cochrane-gegevens. Ned Tijdschr Geneeskd 2003;147:922-7.

Titel: Stoppen met roken
Auteur: Dr. A. J. M. Drenthen
Publicatiedatum: 01-09-2007
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Bijblijven / Uitgave 9/2007
Print ISSN: 0168-9428
Elektronisch ISSN: 1876-4916
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03087603

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 9/2007

Zelfmanagement van COPD: welke patiënt heeft er baat bij?

Gezondheidstoestand van COPD-patiënten en het effect van behandeling daarop is meetbaar en buitengewoon nuttig als aanvulling op de longfunctiemeting

Nieuwe inzichten in COPD

Nieuws over niet-medicamenteuze behandeling van COPD

Redactioneel ten geleide

Spirometrie in de eerste lijn