Top

Verslaving

Gepubliceerd in:

29-06-2017 | Artikel

Serious games inzetten bij drinkende jongeren

Verslag van een promotieonderzoek

Auteurs: Wouter J. Boendermaker, Margot Peeters, Reinout W. Wiers

Gepubliceerd in: Verslaving | Uitgave 3/2017

Samenvatting

De adolescentie kenmerkt zich veelal door een toename van risicogedrag, zoals het experimenteren met grote hoeveelheden alcohol. Hoewel dit soort gedrag niet per se tot problemen hoeft te leiden, kan overmatig drankgebruik op deze leeftijd wel gezondheidsproblemen of schooluitval veroorzaken en vergroot het de kans op verslaving op latere leeftijd. Daarom is het belangrijk dat er vroeg wordt ingegrepen, zodat escalatie kan worden voorkomen. Uit onderzoek is gebleken dat het trainen van bepaalde controlerende cognitieve processen (zoals het werkgeheugen en inhibitievermogen) effectief kan zijn om jongeren meer grip te laten krijgen op hun alcoholgebruik. Bovendien kan een aantal meer automatische processen (zoals selectieve aandacht voor alcohol) opnieuw worden hertraind. Hoewel deze beide vormen van training, uitgevoerd op de computer, bewezen effectief zijn bevonden, worden ze ook vaak ervaren als lang en saai. Om jongeren extra te motiveren de cognitieve trainingen te voltooien, kunnen serious games wellicht uitkomst bieden. In dit artikel wordt een promotieonderzoek beschreven waarin dit is bestudeerd. Allereerst wordt een raamwerk beschreven waarbinnen deze serious games kunnen worden ontwikkeld, waarna er diverse gametrainingen aan bod komen. Het blijkt dat serious games inderdaad een motiverende rol kunnen spelen bij het trainen van jongeren. De omstandigheden waaronder dat precies gebeurt, zullen nog nader onderzocht moeten worden.

vorige artikel Redactioneel

volgende artikel Taal en context

Boendermaker, W. J., Boffo, M., & Wiers, R. W. (2015). Exploring elements of fun to motivate youth to do cognitive bias modification. Games for Health Journal, 4, 434–443. doi:10.1089/g4h.2015.0053.CrossRefPubMed

Boendermaker, W.J., Gladwin, T.E., Peeters, M., & Wiers, R.W. (2016). Evaluating working memory training with serious game elements in adolescents: a randomized controlled trial. Manuscript submitted for publication.

Boendermaker, W.J., Nikolaou, K., & Wiers, R.W. (2016). Cognitive training in adolescents: a comparison of training reinforcements. Manuscript in preparation for publication.

Boendermaker, W. J., Prins, P. J. M., & Wiers, R. W. (2013). Documentation of the CityBuilder game. Theoretical background and parameters. Amsterdam: University of Amsterdam.

Boendermaker, W. J., Prins, P. J. M., & Wiers, R. W. (2015). Cognitive bias modification for adolescents with substance use problems: can serious games help? Journal of Behavioral Therapy and Experimental Psychiatry, 49, 13–20. doi:10.1016/j.jbtep.2015.03.008.CrossRef

Boendermaker, W. J., Sanchez Maceiras, S., Boffo, M., & Wiers, R. W. (2016). Attentional bias modification with serious game elements: evaluating the shots game. Journal of Medical Internet Research: Serious Games, 4, e20. doi:10.2196/games.6464.

Boendermaker, W. J., Veltkamp, R., Beun, R. J., Schoot, R. van de, & Peeters, M. (2016). Introducing The Fling, an innovative serious game to train behavioral control in adolescents: protocol of a randomized controlled trial. In R. Bottino, J. Jeuring & R. C. Veltkamp (red.), Proceedings of the 2016 Games and Learning Alliance (GALA) Conference Lecture Notes in Computer Science (LNCS 10056). (pag. 120–129). Berlin Heidelberg: Springer.

Boer, A. de, Peeters, M., & Koning, H. M. (2016). An experimental study of risk taking behavior among adolescents: a closer look at peer and sex influences. Journal of Early Adolescence doi:10.1177/0272431616648453.

Clarke, P. J. F., Notebaert, L., & Macleod, C. (2014). Absence of evidence or evidence of absence: reflecting on therapeutic implementations of attentional bias modification. BMC Psychiatry, 14, 8. doi:10.1186/1471-244X-14-8.CrossRefPubMedPubMedCentral

Deursen, D. S. van, Salemink, E., Smit, F., Kramer, J., & Wiers, R. W. (2013). Web-based cognitive bias modification for problem drinkers: protocol of a randomized controlled trial with a 2x2x2 factorial design. BMC Public Health, 13, 674. doi:10.1186/1471-2458-13-674.CrossRefPubMedPubMedCentral

Eberl, C., Wiers, R. W., Pawelczack, S., Rinck, M., Becker, E. S., & Lindenmeyer, J. (2013). Approach bias modification in alcohol dependence: do clinical effects replicate and for whom does it work best? Developmental Cognitive Neuroscience, 4, 38–51. doi:10.1016/j.dcn.2012.11.002.CrossRefPubMed

Foxcroft, D. R., & Tsertsvadze, A. (2012). Cochrane review: universal school-based prevention programs for alcohol misuse in young people. Evidence-Based Child Health: A Cochrane Review Journal, 7, 450–575. doi:10.1002/14651858.CD009113.CrossRef

Gladwin, T. E., Figner, B., Crone, E. A., & Wiers, R. W. (2011). Addiction, adolescence, and the integration of control and motivation. Developmental Cognitive Neuroscience, 1, 364–376. doi:10.1016/j.dcn.2011.06.008.CrossRefPubMed

Jensen, C. D., Cushing, C. C., Aylward, B. S., Craig, J. T., Sorell, D. M., & Steele, R. G. (2011). Effectiveness of motivational interviewing interventions for adolescent substance use behavior change: a meta-analytic review. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 79, 433–440. doi:10.1037/a0023992.CrossRefPubMed

Johnston, L. D., O’Malley, P. M., Bachman, J. G., & Schulenberg, J. E. (2012). Monitoring the future: national survey results on drug use, 1975–2012. In Secondary school students NIH Publication No. 10-7584, band I. Ann Arbor: University of Michigan, National Institute on Drug Abuse (NIDA).

Klingberg, T. (2010). Training and plasticity of working memory. Trends in Cognitive Sciences, 14, 317–324. doi:10.1016/j.tics.2010.05.002.CrossRefPubMed

Koning, I. M., Vollebergh, W. A. M., Smit, F., Verdurmen, J. E. E., Eijnden, R. J. J. M. van den, Bogt, T. F. M. ter, Stattin, H., & Engels, R. C. M. E. (2009). Preventing heavy alcohol use in adolescents (PAS): clusters randomized trial of a parent and a student intervention offered separately and simultaneously. Addiction, 104, 1669–1678. doi:10.1111/j.1360-0443.2009.02677.x.CrossRefPubMed

Kuntsche, E., Rossow, I., Simons-Morton, B., Bogt, T. ter, Kokkevi, A., & Godeau, E. (2013). Not early drinking but early drunkenness is a risk factor for problem behaviors among adolescents from 38 European and North American countries. Alcoholism Clinical and Experimental Research, 37, 308–314. doi:10.1111/j.1530-0277.2012.01895.x.CrossRef

Larimer, M. E., & Cronce, J. M. (2007). Identification, prevention and treatment revisited: individual-focused college drinking prevention strategies 1999–2006. Addictive Behaviors, 32, 2439–2468. doi:10.1016/j.addbeh.2007.05.006.CrossRefPubMed

Logan, G. D., & Cowan, W. B. (1984). On the ability to inhibit thought and action: a theory of an act of control. Psychological Review, 91, 295–327. doi:10.1037/0033-295X.91.3.295.CrossRef

Miller, W. R., & Rollnick, S. (2002). Motivational interviewing: helping people change (3e druk.). New York: Guilford.

Saunders, J. B., Aasland, O. G., Babor, T. F., Fuente, J. R. de la, & Grant, M. (1993). Development of the Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT): WHO collaborative project on early detection of persons with harmful alcohol consumption-II. Addiction, 88, 791–804. doi:10.1111/j.1360-0443.1993.tb02093.x.CrossRefPubMed

Teunissen, H. A., Kuntsche, E., Scholte, R. H., Spijkerman, R., Prinstein, M. J., & Engels, R. C. (2016). Friends’ drinking norms and male adolescents’ alcohol consumption: the moderating role of performance-based peer influence susceptibility. Journal of Adolescence, 53, 45–54. doi:10.1016/j.adolescence.2016.08.017.CrossRefPubMed

Thatcher, D. L., & Clark, D. B. (2008). Adolescents at risk for substance use disorders. Alcohol Research and Health, 31, 168–176.PubMedPubMedCentral

Wiers, R. W., Bartholow, B. D., Wildenberg, E. van den, Thush, C., Engels, R. C. M. E., Sher, K. J., et al. (2007). Automatic and controlled processes and the development of addictive behaviors in adolescents: a review and a model. Pharmacology, Biochemistry, and Behavior, 86, 263–283. doi:10.1016/j.pbb.2006.09.021.CrossRefPubMed

Wiers, R. W., Eberl, C., Rinck, M., Becker, E., & Lindenmeyer, J. (2011). Retraining automatic action tendencies changes alcoholic patients’ approach bias for alcohol and improves treatment outcome. Psychological Science, 22, 490–497. doi:10.1177/0956797611400615.CrossRefPubMed

Wiers, R. W., Gladwin, T. E., Hofmann, W., Salemink, E., & Ridderinkhof, K. R. (2013). Cognitive bias modification and cognitive control training in addiction and related psychopathology: mechanisms, clinical perspectives, and ways forward. Clinical Psychological Science, 1, 192–212. doi:10.1177/2167702612466547.CrossRef

Wiers, R. W., Rinck, M., Kordts, R., Houben, K., & Strack, F. (2010). Retraining automatic action-tendencies to approach alcohol in hazardous drinkers. Addiction, 105, 279–287. doi:10.1111/j.1360-0443.2009.02775.x.CrossRefPubMed

Titel: Serious games inzetten bij drinkende jongeren
Verslag van een promotieonderzoek
Auteurs: Wouter J. Boendermaker
Margot Peeters
Reinout W. Wiers
Publicatiedatum: 29-06-2017
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Verslaving / Uitgave 3/2017
Print ISSN: 1574-1842
Elektronisch ISSN: 1875-7073
DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-017-0125-y

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 3/2017

Cannabis bij psychotische stoornissen

Geweld door alcohol en drugs (I)

Taal en context

Heroïne-epidemie: hier en daar, toen en nu

Redactioneel

Uitgelezen