Skip to main content
Top

2024 | Boek

Psycho-educatie over ADHD aan kinderen, jongeren en hun omgeving

Handleiding bij Mijn ID van ADHD

Auteurs: Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

In deze handleiding wordt een protocol voor psycho-educatie over ADHD gericht op kinderen en jongeren, hun ouders en school theoretisch onderbouwd en praktisch uitgelegd. Hiermee kunt u als behandelaar kinderen, jongeren en hun omgeving op gestandaardiseerde wijze uitleg geven over ADHD, zodat er aan het einde van de psycho-educatie sprake is van een beter idee (ID) van ADHD.

Dit protocol voorziet in de behoefte om in Nederland op meer eenduidige en wetenschappelijk onderbouwde wijze psycho-educatie over ADHD te kunnen geven. Daarmee kan dit protocol dienen als uitgangspunt bij de noodzakelijke eerste stap in de behandeling van ADHD.

Naast een theoretische inleiding op ADHD, bevat de handleiding een uitgebreide en concrete uitwerking van de psycho-educatie gericht op kinderen/jongeren, hun ouders en onderwijsprofessionals. Hiermee heeft de behandelaar een compleet en op elkaar afgestemd psycho-educatieprogramma in handen.

Het bijbehorende werkboek ‘Mijn ID van ADHD’ is geschreven voor kinderen (8 t/m 12 jaar) en jongeren (13 tot 18 jaar) met ADHD. Hierdoor kan de behandelaar de psycho-educatie op maat en herhaaldelijk aanbieden.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Theoretische achtergrond ADHD

Voorwerk
1. ADHD
Samenvatting
Aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit zijn kenmerken die veel voorkomen in de kindertijd. Worden de gedragingen hardnekkig en hebben ze invloed op het dagelijks functioneren, dan kan er sprake zijn van ADHD. De classificatie ADHD is de naam voor de gedragingen, het is dus niet de oorzaak van het gedrag. Voor de prevalentie van ADHD bij kinderen en jongeren zien we een gemiddeld percentage van 5,3, waarbij ADHD vaker bij jongens dan bij meisjes wordt geclassificeerd. Daarnaast tonen onderzoeken aan dat er bij het stellen van de classificatie ADHD vaak sprake is van comorbiditeit. Er bestaan grote verschillen in deze populatie wanneer het gaat om de presentatie van ADHD, de etiologie, gevolgen en perspectieven. Het geven van psycho-educatie over ADHD kan bij ouders zorgen voor opluchting en uiteindelijk leiden tot een betere kwaliteit van leven bij het kind. 
Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering
2. Diagnostiek
Samenvatting
Het is belangrijk om mogelijke kenmerken van ADHD bij kinderen en jongeren tijdig te herkennen en signaleren als hierdoor belemmeringen worden ondervonden in hun dagelijks functioneren. Signalering kan leiden tot een eventuele doorverwijzing voor diagnostiek naar ADHD. In dit hoofdstuk beschrijven we – op basis van de geldende richtlijnen – de aspecten die belangrijk zijn in de diagnostiek van ADHD-klachten bij kinderen en jongeren. We staan stil bij belangrijke factoren waarmee rekening moet worden gehouden in de diagnostiekfase, evenals de diagnostische methoden en middelen. We beschrijven welke facetten belangrijk zijn in een beschrijvende diagnose en leggen uit wat het verschil is tussen een diagnose en classificatie. Tot slot bespreken we de in- en exclusiecriteria van de DSM-5-classificatie ADHD.
Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering
3. Behandeling
Samenvatting
Als er middels diagnostiek is vastgesteld dat er wordt voldaan aan de criteria voor ADHD, volgt er een behandeladvies. Volgens de zorgstandaard van ADHD spelen bij het bepalen van het behandeladvies de leeftijd van een kind of jongere, de mate van ernst van de ADHD-kenmerken evenals de comorbiditeit van gedragsproblemen een rol. In dit hoofdstuk beschrijven we – op basis van de geldende richtlijnen – de verschillende behandeladviezen die gegeven kunnen worden aan kinderen en jongeren met ADHD en hun omgeving. We sluiten het hoofdstuk af door de meest ingezette behandelingen voor ADHD bij kinderen en jongeren en hun omgeving te bespreken, inclusief hun effectiviteit.
Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering
4. Psycho-educatie
Samenvatting
Volgens de Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) is psycho-educatie een verplicht onderdeel van behandeling bij alle (psychische) aandoeningen, dus ook als er sprake is van een classificatie ADHD. Met psycho-educatie wordt aan kinderen/jongeren en ouders en aan betrokkenen zoals school meer inzicht gegeven in de klachten, de best passende behandelmogelijkheden en de mogelijke gevolgen van een classificatie ADHD. Psycho-educatie kan individueel of in groepsverband worden gegeven, thuis of op een behandellocatie, geheel face to face of (deels) online. In de ondersteuning van psycho-educatie zijn er uiteenlopende middelen beschikbaar. Het wordt aanbevolen psycho-educatie te zien als een continu proces dat zo nodig herhaald dient te worden bij de overgang naar een volgende levensfase of bij verandering van setting.
Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering

Handleidingen Psycho-educatie

Voorwerk
5. Psycho-educatie gericht op ouders
Samenvatting
In dit hoofdstuk beschrijven we een handleiding voor de behandelaar waarmee de psycho-educatie over ADHD aan ouders gegeven kan worden, zowel individueel als groepsgewijs. Allereerst bespreken we aandachtspunten om rekening mee te houden bij het geven van psycho-educatie aan ouders van kinderen en jongeren met ADHD. Daarna beschrijven we uitgebreid de drie sessies psycho-educatie die qua opzet aansluiten bij het werkboek Mijn ID van ADHD voor kinderen en jongeren. In de eerste sessie wordt kennisgemaakt met elkaar en met de classificatie ADHD. De tweede sessie gaat over ADHD-gedrag thuis en op school. In de derde sessie wordt uitleg gegeven over de behandeling van ADHD en een blik geworpen op de toekomst met ADHD. Tevens worden er gespreksonderwerpen aangereikt die met of tussen ouders besproken kunnen worden.
Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering
6. Handleiding voor het werkboek Mijn ID van ADHD
Samenvatting
In dit hoofdstuk geven we een beschrijving van de psycho-educatiesessies van het werkboek Mijn ID van ADHD, voor kinderen en jongeren met de classificatie ADHD, gegeven door professionals. We bespreken aandachtspunten waarmee rekening gehouden kan worden bij psycho-educatie aan kinderen en jongeren met de classificatie ADHD, waarna we uitgebreid beschrijven welke onderwerpen in de psycho-educatiesessies aan bod komen.
Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering
7. Psycho-educatie gericht op onderwijsprofessionals
Samenvatting
In dit hoofdstuk geven we een beschrijving van psycho-educatie over de classificatie ADHD aan onderwijsprofessionals. We bespreken aandachtspunten om rekening mee te houden bij het geven van psycho-educatie aan onderwijsprofessionals en staan stil bij het belang om ouders en indien gewenst het kind of de jongere hierbij te betrekken. Er wordt uitleg gegeven over de classificatie ADHD, ADHD-gedrag in de klas en hoe dit verband kan houden met executieve functies. We bieden bijpassende handvatten aan voor in de klassensituatie, toegespitst op ADHD-gedrag in de klas en ADHD-gedrag in relatie tot executieve functies. Algemene leerprincipes zoals het bekrachtigen van positieve gedragingen door het direct belonen van gewenst gedrag en het negeren van ongewenst gedrag worden in dit hoofdstuk als suggesties genoemd.
Marleen Derkman, Sascha Roos, Emilie van Tetering
Meer informatie
Titel
Psycho-educatie over ADHD aan kinderen, jongeren en hun omgeving
Auteurs
Marleen Derkman
Sascha Roos
Emilie van Tetering
Copyright
2024
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2923-6
Print ISBN
978-90-368-2922-9
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2923-6