Top

Gepubliceerd in:

01-06-2009 | Artikel

Problematisch middelengebruik onder Nederlandse gedetineerden

Auteurs: Lisette Oliemeulen, Regina van den Eijnden, Marianne van Ooyen-Houben, Dike van de Mheen

Gepubliceerd in: Verslaving | Uitgave 2/2009

Samenvatting

De gebrekkige kennis over de Nederlandse situatie was voor het Ministerie van Justitie aanleiding om een onderzoek te starten naar probleemgebruik onder Nederlandse gedetineerden. Het onderzoek werd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) te Den Haag uitgevoerd door het Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen en Verslaving (IVO) te Rotterdam. Er namen acht Nederlandse huizen van bewaring aan deel. In dit artikel worden de belangrijkste resultaten van dit onderzoek gepresenteerd (voor een uitgebreider overzicht van de resultaten zie Oliemeulen, Vuijk, Rovers & Van den Eijnden, 2007).

De resultaten worden tevens vergeleken met die uit eerder Nederlands onderzoek onder de gedetineerdenpopulatie. De centrale onderzoeksvraag luidt: wat is de prevalentie, aard en ernst van problematisch alcohol- en drugsgebruik en problematisch gokken onder gedetineerden, en wat zijn de kenmerken van deze gebruikers?

vorige artikel Redactioneel

volgende artikel Wat is wijs?

In dit onderzoek is de meer algemene term van probleemgebruik gehanteerd en zijn per middel de definities voor probleemgebruik aangehouden zoals deze in de gebruikte schalen gehanteerd worden, de tijdseenheid voor probleemgebruik in dit onderzoek was een jaar voor detentie.

Passanten tbs zijn mensen die in een gewone cel wachten op een plaats in een tbs-kliniek vanwege wachtlijsten.

Gedetineerden met vreemdelingentitel zijn ongewenste vreemdelingen (illegalen, uitgeprocedeerden) die meestal tot maximaal drie maanden voor hun uitzetting (in de praktijk vaak langer) worden vastgezet. De meesten hebben geen strafbaar feit gepleegd anders dan dat ze ongewenst zijn en niet de juiste papieren of het juiste verhaal hebben.

Craving wordt gedefinieerd als een sterk, onbedwingbaar verlangen of hunkering naar het verslavende middel of het verslavende gedrag.

Verdachten van strafbare feiten die vooruitlopend op een definitief vonnis door een strafrechter voorlopig in hechtenis worden genomen. Deze groep komt via reguliere huizen van bewaring het gevangeniswezen binnen en bevolkt aldus een groot deel van onze steekproef.

Dit wordt binge-drinken genoemd.

American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.). Washington, DC: APA.

Anton, R.F., Moak, D.H., & Latham, P.K. (1996). The obsessive compulsive drinking scale: A new method of assessing outcome in alcoholism treatment studies. Archives of General Psychiatry, 53, 225-231.

Beck, F., & Legleye, S. (2008). Measuring cannabis-related problems and dependence at the population level. In S. Rödner Snitzman, B. Olsson & R. Room (Eds.), A cannabis reader: Global issues and local experiences (Monograph Series 8, Vol. 2, pp. 31-57). Lissabon: European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction..

Bieleman, B., & Laan, R. van den (1999). Stok achter de deur: onderzoek naar het functioneren van de zorg voor verslaafde gedetineerden. Groningen: Intraval.

Bulten, E., Nijman, H., & Staak, C. van der (2007). Psychiatric and personality characteristics of prisoners at regular prison wards. International Journal of Law and Psychiatry, in druk.

Candel, M.J.J.M. (2001). Meten van probleemgedrag ten aanzien van alcoholconsumptie. Rapportage van de schaalanalyse. Maastricht: Universiteit Maastricht, Methodologie en Statistiek.

Germans, S., Heck, G.L. van, & Hodiamont, P.P.G. (2005). Een korte screeningstest voor persoonlijkheidsstoornissen. Tijdschrift voor Psychiatrie, 47, 330.

Hurk, A.A. van den (1998). Tussen de helpende en harde hand: een studie naar mogelijkheden van succesvolle zorg voor verslaafde gedetineerden. Nijmegen: Katholieke Universiteit.

Koeter, M.W.J., & Luhrman, G.C. (1998). Verslavingsproblematiek bij justitiabele drugverslaafden. Amsterdam: AIAR.

Lesieur, H.R., & Blume, S.B. (1987). The South Oaks Gambling Screen (SOGS): A new instrument for the identification of pathological gamblers. American Journal of Psychiatry, 144, 1184-1188.

Marsden, J., Gossop, M., Stewart, D., Best, D., Farrell, M., Lehmann, P., Edwards, C., & Strang, J. (1998). The Maudsley Addiction Profile (MAP): A brief instrument for assessing treatment outcome. Addiction, 93, 1857-1867.

Oliemeulen, L., Vuijk, P., Rovers, B., & Van den Eijnden, R. (2007). Problematische alcoholgebruikers, druggebruikers en gokkers in het gevangeniswezen. Rotterdam: IVO.

Rooij, T. van, Mulder, N., Wits, E., Poel, A. van der, & Mheen, D. (2007). Screeningsinstrument ‘Verslaving en psychiatrie’ voor de maatschappelijke opvang. Rotterdam: IVO.

Schippers, G., Broekman, T., & Buchholz, A. (2007). MATE. Handleiding en protocol. Nijmegen: Bèta Boeken.

Schoemaker C., & Zessen, G. van (1997). Psychische stoornissen bij gedetineerden: een verkennend onderzoek in penitentiair complex Scheveningen. Utrecht: Trimbos-instituut.

Shaw, J., Tomenson, B.M., & Creed, F.H. (2003). A screening questionnaire for the detection of serious mental illness in the criminal justice system. Journal of Forensic Psychiatry and Psychology, 14, 150.

Spinhoven, P.H., Ormel, J., Sloekers, P.P.A., Kempen, G.I.J.M., Spenckens, M., & van Hemert, A.M. (1997). A validation study of the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) in different groups of Dutch subjects. Psychological Medicine, 27, 363-370.

Vogelvang, B.O., Burik, A. van, Knaap, L.M. van der, & Wartna, B.S.J. (2003). Prevalentie van criminogene factoren bij mannelijke gedetineerden in Nederland. Den Haag: Adviesbureau van Montfoort/WODC.

Vrught, D.F.R. de (2000). Psychisch gestoorden in detentie: kenmerken van de groep psychisch gestoorden gedetineerden die bekend zijn bij de psycholoog in de inrichting. Den Haag: Ministerie van Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen.

Wildt, W.A.J.M. de, Lehert, P.L., Schippers, G.M., Nakovics, H., Mann, K., & Brink, W. van den (2006). Investigating the structure of craving using structural equation modeling in analysis of the obsessive-compulsive drinking scale. A multinational study. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 29, 509-516.

World Health Organization (1997). Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Basisversie 2.1-12 maanden. Amsterdam: WHO-CIDI Training en Referentie Centrum, Psychiatrisch Centrum AMC.

Titel: Problematisch middelengebruik onder Nederlandse gedetineerden
Auteurs: Lisette Oliemeulen
Regina van den Eijnden
Marianne van Ooyen-Houben
Dike van de Mheen
Publicatiedatum: 01-06-2009
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Verslaving / Uitgave 2/2009
Print ISSN: 1574-1842
Elektronisch ISSN: 1875-7073
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03081430

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2009

Voorlichtingscampagne rond hepatitis C gericht op drugsgebruikers

‘Niet strijden tégen de cliënten maar met hen samen tegen de verslaving’

Veranderen en vernieuwen in de verslavingszorg (7): over taciete kennis

Jimmy Rosenberg: de vader, de zoon en het talent

Ondersteuning via internet voor kinderen van probleemdrinkers

Cannabisbehandeling bij jongeren en jongvolwassenen