'Overpronatie' is een vaak gebruikte term, maar volgens de Engelse sportpodotherapeut Ian Griffiths zou de term niet meer gebruikt moeten worden. Voor zijn blog over pronatie, verdiepte Griffths zich in verschillende onderzoeken en concludeerde dat de term 'overpronatie' verouderd en dubbelzinnig is. Hieronder een vertaling van zijn blog:
Picscout
Ik heb dit artikel geschreven om de literatuur over pronatie van de voeten te bespreken, en uit de literatuur kan worden geconcludeerd dat de term 'overpronatie' niet accuraat of betekenisvol is en daarom zou het niet langer gebruikt moeten worden door leken of medici.
Achtergrond
Pronatie is simpelweg een beschrijving voor een normale gewrichtsbeweging. Hoewel dit artikel gaat over deze beweging in het onderste ledemaat, is het belangrijk om te onthouden dat pronatie niet alleen hier voorkomt; het bovenste ledemaat kan ook proneren - dit komt voor bij het articulatio radio-ulnaris distalis in de pols (bijvoorbeeld bij het kijken hoe laat het is op een horloge). Bij de voeten wordt pronatie gezien als een combinatie van abductie, eversie en dorsaalflexie (bij het dragen van gewicht) en deze beweging komt vooral voor bij het subtalaire gewricht, dit is het gewricht tussen de talus en de calcaneus.
Normaal?
De theorie van de 'ideale voet' is in principe nog steeds de basis voor veel moderne biomechanische beoordelingen en managementplannen, ondanks het feit dat dit paradigma al in de vroege jaren 70 werd geïntroduceerd.
Voeten die niet voldeden aan dit criterium werden gezien als 'abnormaal', maar met de aanname dat ze slechts minder efficiënt zijn en gevoeliger voor blessures, vanwege compensatie die kan optreden tijdens inspanning.
Dit idee ontwikkelde zich uiteindelijk tot een van de pijlers van de meeste onderwijsprogramma's over het functioneren van de voeten; we moeten functioneren in, of zo dicht bij een neutraal subtalair gewricht als mogelijk (dit is de positie als het subtalaire gewricht niet geproneerd en niet gesupineerd is). Hoewel dit idee heel populair is geworden, zowel onder medici als leken, is het nooit aangetoond in welk onderzoek dan ook.
Onderzoek wijst uit dat de structurele anatomie van het subtalaire gewricht varieert van persoon tot persoon en de locatie van de as van het gewricht varieert ook van persoon tot persoon; dit heeft natuurlijk een directe invloed op grootte van de pronatie of supinatie die wordt waargenomen. Met aanwijzingen als deze lijkt het vreemd dat men verwacht dat iedereen op dezelfde manier beweegt.
In verschillende onderzoeken, wees alle data erop dat heel weinig pijnvrije en blessurevrije personen daadwerkelijk aan de definitie 'normaal' voldoen.
Een studie onderzocht 120 gezonde individuen, zowel belast als onbelast. Geen enkele persoon voldeed aan de criteria van een 'normale' voet. Een nadere zoektocht door de literatuur toont aan dat de meerderheid van de verzamelde data van de onderzochte populatie suggereert dat de normale voetpositie in ruste licht tot matig geponeerd is en niet neutraal.
Statische pronatie meten
Hoewel er veel verschillende manieren zijn om de mate van pronatie van de voet te bepalen, is er weinig consensus over de beste manier om de statische subtalaire gewrichtspronatie te bepalen. Klinische metingen van de voetpositie staan bekend als lastig, vanwege complexe interactie tussen de verschillende gewrichten. Wel is duidelijk, dat ongeacht de gekozen methode, de betrouwbaarheid van dergelijke metingen meestal slecht tot middelmatig is.
Wat betreft het vinden van de neutrale positie van het subtalaire gewricht, zelfs ervaren podotherapeuten zijn in slechts 90% van de gevallen in staat om de neutrale positie te vinden, dat wil zeggen binnen een marge van 3 graden. Dit blijkt uit een Canadese studie. Een ander probleem rond statische metingen van pronatie, is dat er onenigheid is over de relatie met de dynamische voetfunctie. Er is groeiend bewijs dat er weinig verband is tussen de twee. Veel podotherapeuten zijn daarom gestopt met klinisch kwantificeren van de metingen.
Blessure
De algemene opvatting is dat pronatie het risico op een blessure aan de onderste extremiteit verhoogd. Verrassend genoeg wordt dit idee niet ondersteund door de literatuur; weinig onderzoeken tonen daadwerkelijk aan dat pronatie het risico op blessures verhoogt. Daarentegen, zijn er meerdere studies die bewijzen dat er geen verband is tussen voettype en blessures en een aantal onderzoeken suggereert zelfs dat een geproneerd voettype eigenlijk beschermend werkt tegen blessures. Dit betekent niet dat sommige personen geen klachten kunnen hebben die worden geassocieerd met hun voetbewegingen of pronatiepatronen. Wat duidelijk is, is dat de relatie tussen pronatie en blessures momenteel slecht wordt begrepen en verre van consistent of voorspelbaar is.
Samengevat
Uit beschikbaar onderzoek kunnen de volgende conclusies worden getrokken:
- Het is moeilijk om accuraat, herhaaldelijk de pronatie van de voet te meten.
- De relatie tussen pronatie en blessures wordt slecht begrepen.
- Het concept 'normale voet' is onjuist.
- Variatie tussen mensen in bewegingspatronen van de voet is hoog (en dat is normaal).
Wat betekent dit voor 'overpronatie'?
Overpronatie wordt meestal gebruikt om een voet te beschrijven die geproneerd is, maar gezien wordt als 'te geproneerd' of 'meer geproneerd dan normaal'. Overpronatie wordt meestal in negatieve zin gebruikt, het wordt vaak gezien als pathologisch en 'correctie' zou noodzakelijk zijn. Sommigen gebruiken de term als diagnose.
Dubbelzinnig
Een golfer heeft een slag van 150 meter geslagen. Heeft hij te hard geslagen? Om deze vraag correct te beantwoorden moet je precies weten hoever hij moest slaan om zijn doel te raken...
Om te bepalen of iets 'te veel' is, moeten we een definitie hebben van hoe vaak iets moet gebeuren. Hopelijk is het nu duidelijk dat we niet weten hoeveel pronatie 'normaal' is. Alles wat we weten is dat het waarschijnlijk anders van persoon tot persoon is (en natuurlijk van activiteit tot activiteit). In wezen weten we niet per definitie waar we per individu naar streven, dus hoe bepalen we dan dat het 'te veel' is?
Gebruik als diagnose
Afgezien van de nu overduidelijke dubbelzinnigheid van de term, is het gebruik van 'overpronatie' als diagnose af te raden. Veel personen komen bij een kliniek met de informatie dat ze eerder zijn gediagnosticeerd als iemand met 'overpronatie'. Zoals eerder gezegd, pronatie is slechts een beweging - een observatie, nooit een diagnose. Stel je twee verschillende atleten voor, met voeten die op dezelfde manier lijken te functioneren, en het is bekend dat ze beide een gemaximaliseerde geproneerde voetpositie hebben. Atleet 1 klaart over pijn in zijn mediale enkel. Atleet 2 klaagt over pijn in zijn laterale enkel. Hoe kunnen zij dezelfde diagnose krijgen? Alle voet- en enkelpijn dezelfde diagnose geven is op z'n best ongenuanceerd te noemen. In het slechtste geval lijdt het tot zorg die beneden de standaard is.
Gebruik als zondebok
Een meerderheid van alle atleten die in een kliniek komt wereldwijd, heeft waarschijnlijk al een blessure. Zoals blijkt uit eerdergenoemd onderzoek, suggereert normatieve data dat de meeste mensen een licht tot gematigd geproneerd voettype hebben (in plaats van een neutrale positie, die onterecht wordt gezien als 'normaal'). Terwijl vaak wordt aangenomen dat de voetstand bijdraagt aan een blessure in de onderbeen (wat natuurlijk soms het geval is), moet er altijd rekening gehouden worden met subtiele verschillen tussen oorzaak en correlatie. Dat een geproneerde voet of onderbeen pijn doen, betekent niet dat ze pijn doen omdat ze geproneerd zijn. Dit is de reden dat grondig onderzoek van blessure zelf, en andere potentiële factoren die hieraan bijdragen, net zo belangrijk is als onderzoek naar voetpostuur.
'Overpronatie' en blessures behandelen
Dus, helpt de term 'overpronatie' bij het formuleren van een behandeling voor geblesseerde individuen? Bij de fictieve atleten hierboven, hoe helpt de diagnose 'overpronatie' bij hun behandeling? Je zou kunnen betogen dat dezelfde behandeling mogelijk leidt tot een gewenst resultaat. Maar de voetstand onderzoeken, er een vage en betekenisloze term aan geven en hier een behandelplan voor maken, ongeacht wat het exacte probleem is, is slechte wetenschap. In het slechtste geval lijdt dit tot grove nalatigheid.
Dus geen 'overpronatie', maar wat dan wel?
Een goede vraag is: als we 'overpronatie' niet meer gebruiken, wat gebruiken we hier dan voor in de plaats? Het antwoord is: niets.
Hopelijk is het nu duidelijk dat deze term niet bijdraagt aan ons begrip van voetblessures - de term is niet te definiëren, niet betrouwbaar en niet geschikt als diagnose. De relatie tussen 'overpronatie' en blessures is niet volledig duidelijk en kan niet bepalend zijn voor het beste behandelplan. De term 'overpronatie' moet niet worden vervangen, maar worden verwijderd . Een stap voorwaarts in de behandeling van patiënten, is het identificeren van de geblesseerde anatomische structuur, het identificeren van de structurele en functionele karaktertrekken van de voet en het onderbeen, bepalen wat het meest waarschijnlijke type van weefselspanning is dat dit veroorzaakt en op basis hiervan een behandelplan maken.
Bron: Kinetic Revolution