Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
Inleiding in kwaliteit van zorg hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2024 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. Patiëntveiligheid en teamklimaat in de zorg

Auteurs : Dr. H. Merten, Dr. I. P. Jongerden

Gepubliceerd in: Kwaliteit en veiligheid in patiëntenzorg

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Patiëntveiligheid gaat over het ontbreken van schade aan de patiënt, veroorzaakt door de zorg of (toekomstige) zorgprofessionals. Er zijn twee complementaire perspectieven om naar patiëntveiligheid te kijken: Safety-I en Safety-II. Vanuit Safety-I wordt gekeken naar wat er niet goed gaat, welke oorzaken een rol spelen en hoe je die kunt wegnemen. In het Safety-II-perspectief wordt proactief gekeken en geanalyseerd waarom zorgprocessen meestal goed gaan en soms niet. (Toekomstige) zorgprofessionals en organisaties kunnen verschillende methoden gebruiken om patiëntveiligheid inzichtelijk te maken. Voorbeelden zijn dossieronderzoek naar zorggerelateerde schade, incidentmelden en oorzakenanalyse met behulp van PRISMA en FRAM-analyse. Het teamklimaat is een belangrijke voorwaarde voor patiëntveiligheid. Een goede patiëntveiligheidscultuur kan daarbij helpen. Om patiëntveiligheid te verbeteren, worden er vaak teamtrainingen ingezet. Als een incident optreedt, is het belangrijk om daar eerlijk over te praten met de patiënt. Betrokkenheid bij een incident heeft ook impact op de (toekomstig) zorgprofessional; goede opvang (peer support) is belangrijk voor verwerking.
vorige hoofdstuk Organisatie en transformatie van zorg
volgende hoofdstuk Evidence-based meten van kwaliteit
Literatuur
1.
Wagner C, Van der Wal G. Voor een goed begrip. Medisch Contact. 2005;60:1888–91.
2.
Hollnagel E. Safety-I and Safety-II. The past and future of safety management. Burlington: Ashgate; 2014.
3.
Brennan TA, Leape LL, Laird NM, Hebert L, Localio AR, Lawthers AG, Newhouse JP, Weiler PC, Hiatt HH. Incidence of adverse events and negligence in hospitalized patients. Results of the Harvard Medical Practice Study I. N Engl J Med. 1991;324(6):370–6. https://​doi.​org/​10.​1056/​NEJM199102073240​604.
4.
De Bruijne M, Zegers C, Hoonhout L, Wagner C. Onbedoelde schade in Nederlandse ziekenhuizen. Dossieronderzoek van ziekenhuisopnames in 2004. Amsterdam/Utrecht: EMGO/NIVEL; 2007.
5.
Langelaan M, Baines RJ, Broekens MA, Siemerink KM, Van de Steeg L, Asscheman H, De Bruijne MC, Wagner C. Monitor zorggerelateerde schade 2008: dossieronderzoek in Nederlandse ziekenhuizen. Utrecht: NIVEL; 2010.
6.
Langelaan M, De Bruijne MC, Baines RJ, Broekens MA, Hammink K, Schilp J, Verweij L, Asscheman H, Wagner C. Monitor Zorggerelateerde Schade 2011/2012: dossieronderzoek in Nederlandse ziekenhuizen. Amsterdam/Utrecht: EMGO+ Instituut/VUmc. NIVEL; 2013.
7.
Langelaan M, Broekens MA, De Bruijne MC, De Groot JF, Moesker MJ, Porte PJ, Schutijser B, Singotani R, Smits M, Zwaan L, Wagner C. Monitor zorggerelateerde schade 2015/2016: dossieronderzoek bij overleden patiënten in Nederlandse ziekenhuizen. Utrecht: Nivel; 2017.
8.
Van Schoten S, Van Eikenhorst L, Schouten B, Baartmans M, De Bruijne MC, De Jong L, Waals M, Asscheman H, Wagner C. Monitor Zorggerelateerde schade 2019: dossieronderzoek bij overleden patiënten in Nederlandse ziekenhuizen. Utrecht: Nivel; 2022.
9.
10.
Van der Schaaf T, Habraken M. PRISMA methode medische versie: een korte omschrijving. Eindhoven: Eindhoven University of Technology; 2005.
11.
Hollnagel E. FRAM, the functional resonance analysis method: modelling complex socio-technical systems. Burlington: Ashgate Publishing Group; 2012.
12.
Schutijser BCFM, Jongerden IP, Klopotowska JE, Portegijs S, Bruijne MC, Wagner C. Double checking injectable medication administration: does the protocol fit clinical practice? Saf Sci. 2019;118:853–60.CrossRef
13.
Hollnagel E. How resilient is your organization? An introduction to the Resilience Analysis Grid (RAG). Sustainable transformation: building a resilient organisation. Toronto; 2010 pag 1–6.
14.
15.
Schlinkert C, Van Stralen S, Jelsma J, Van Schoten S, Wimmer P, Kroeze M, Wagner C. De Resilience Analysis Grid (RAG) in Nederlandse ziekenhuizen. Ontwikkeling, evaluatie en eerste conceptversie van een Safety-II reflectie tool. Utrecht: Nivel; 2023.
16.
17.
Reason J, Carthey J, De Leval M. Diagnosing ‘vulnerable system syndrome’: an essential prerequisite to effective risk management. Qual Health Care. 2001;10(Suppl II):ii21–5.
18.
Westrum R. A typology of organisational cultures. Qual Saf Health Care. 2004;13:22–7.CrossRef
19.
Haerkens M. Human factors and team performance. Academisch proefschrift. Nijmegen: Radboud Universiteit; 2017.
20.
Brölmann H., redactie. Handboek openheid na incidenten – over communicatie, cultuur en peer-support. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2021.
21.
Merten H, Portegijs S, Dückers MLA, Wagner C. Als het mis gaat … Verhalen van patiënten en nabestaanden na het doormaken van een calamiteit. Utrecht en Amsterdam: Nivel en Amsterdam UMC; 2019.
22.
Scott SD, Hirschinger LE, Cox KR, McCoig M, Brandt J, Hall LW. The natural history of recovery for the healthcare provider ‘second vicitm’ after adverse patient events. Qual Saf Health Care. 2009;18(5):325–30.CrossRefPubMed
23.
Schouten L, Van Haecht K, Coeckelbergs E, Zeeman G. Onbedoelde schade treft ook de arts. Impact van patiëntveiligheidsincident op zorgverleners wordt onderschat. Medisch Contact. 2017;37:14–16.
24.
KNMG. Handreiking Omgaan met incidenten en klachten: wat wordt van artsen verwacht? Utrecht: KNMG; 2018.
25.
De Letselschaderaad. GOMA 2022. Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid. Den Haag: De Letselschade Raad; 2023.
Metagegevens
Titel
Patiëntveiligheid en teamklimaat in de zorg
Auteurs
Dr. H. Merten
Dr. I. P. Jongerden
Copyright
2024
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Kwaliteit en veiligheid in patiëntenzorg

Print ISBN: 978-90-368-3007-2

Elektronisch ISBN: 978-90-368-3008-9

Copyright: 2024

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-3008-9_5