Top

Gepubliceerd in:

01-04-2012 | artikelen

Neonatale cholestase, wanneer controleert u cortisol?

Auteurs: Mw. drs. W. Kleinherenbrink, mw. dr. J. M. Hulst, mw. drs. L. van Leeuwen, mw. drs. F. M. A. P. Claessen, mw. dr. K. Biermann, mw. dr. E. L. T. van den Akker

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Kindergeneeskunde | Uitgave 2/2012

Samenvatting

Inleiding.

Hypocortisolisme is een behandelbare oorzaak van neonatale cholestase, maar onbehandeld potentieel gevaarlijk bij ingrepen zoals een leverbiopt. Diagnostische richtlijnen van neonatale cholestase zijn niet eenduidig met betrekking tot cortisol.

Doel.

Doel is te beschrijven hoe vaak hypocortisolisme niet adequaat wordt uitgesloten als oorzaak van neonatale cholestase ten tijde van of na het leverbiopt.

Methode.

Retrospectief werden gegevens verzameld van kinderen jonger dan 1 jaar die een leverbiopt ondergingen vanwege cholestase van onbekende oorzaak in het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis. Indien na leverbiopsie nog geen diagnose gesteld was, werden ontbrekende en verlaagde cortisolwaarden opnieuw bepaald uit spijtserum en/of speeksel.

Resultaten.

Vierenvijftig kinderen ondergingen in hun eerste levensjaar een leverbiopt vanwege neonatale cholestase e.c.i. Bij 24 van deze kinderen (44%) werd een cortisolbepaling verricht tijdens de diagnostische work-up, waarvan bij 17 kinderen vóór de leverbiopsie. Na leverbiopsie liet de leverhistologie bij 25 van de 54 kinderen aspecifieke cholestatische veranderingen zien en kon er geen duidelijke diagnose gesteld worden. Bij 11 van deze 25 kinderen (44%) was er een cortisolbepaling gedaan gedurende de periode van cholestase. Hier bleek het cortisol bij 7 kinderen onder de referentierange, maar werd er op dat moment geen verdere diagnostiek ingezet. Na verder onderzoek kon de diagnose cortisoldeficiëntie bij 2 van de 25 kinderen gesteld worden.

Conclusie.

In meer dan 50% van de kinderen werd geen cortisol bepaald tijdens de diagnostische work-up van neonatale cholestase. Twee kinderen werden als gevolg hiervan pas in een (te) laat stadium gediagnosticeerd met hypocortisolisme. Geadviseerd wordt om bepaling van het serumcortisol standaard op te nemen in de diagnostische work-up van neonatale cholestase, voorafgaand aan het uitvoeren van een leverbiopt. Een verlaagde cortisolwaarde moet leiden tot verdere spoeddiagnostiek naar bijnierinsufficiëntie.

vorige artikel Editorial

volgende artikel Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en huiselijk geweld

McKiernan PJ. Neonatal cholestasis. Semin Neonatol. 2002;7:153–65.PubMedCrossRef

Sinaasappel M. Neonatale cholestase. In: Werkboek kindergastro-enterologie. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, 2002. p. 354–60.

Venigalla S, Gourley GR. Neonatal cholestasis. Semin Perinatol. 2004;28:348–55.PubMedCrossRef

Bruyne R de, Biervliet S van, Vande Velde S, Winckel M van. Clinical practice: neonatal cholestasis. Eur J Pediatr. 2011;170:279–84.PubMedCrossRef

Moyer V, Freese DK, Whitington PF, et al. Guideline for the evaluation of cholestatic jaundice in infants: recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2004; 39:115–28.PubMedCrossRef

Roberts EA. Neonatal hepatitis syndrome. Semin Neonatol. 2003;8:357–74.PubMedCrossRef

Kaufman FR, Costin G, Thomas DW, et al. Neonatal cholestasis and hypopituitarism. Arch Dis Child. 1984;59:787–9.PubMedCrossRef

Torbenson M, Hart J,Westerhoff M, et al. Neonatal giant cell hepatitis: histological and etiological findings. Am J Surg Pathol. 2010;34:1498–503.PubMedCrossRef

Spray CH, McKiernan P,Waldron KE, et al. Investigation and outcome of neonatal hepatitis in infants with hypopituitarism. Acta Paediatr. 2000; 89:951–4.PubMedCrossRef

10.

Scommegna S, Galeazzi D, Picone S, et al. Neonatal identification of pituitary aplasia: a life-saving diagnosis. Review of five cases. Horm Res. 2004;62:10–6.PubMedCrossRef

11.

Karnsakul W, Sawathiparnich P, Nimkarn S, et al. Anterior pituitary hormone effects on hepatic functions in infants with congenital hypopituitarism. Ann Hepatol. 2007;6:97–103.PubMed

12.

Binder G, Martin DD, Kanther I, et al. The course of neonatal cholestasis in congenital combined pituitary hormone deficiency. J Pediatr Endocrinol Metab. 2007;20:695–702.PubMedCrossRef

13.

Leblanc A, Odievre M, Hadchouel M, et al. Neonatal cholestasis and hypoglycemia: possible role of cortisol deficiency. J Pediatr. 1981;99:577–80.PubMed

14.

Derksen-Lubsen G, red. Compendium kindergeneeskunde, diagnostiek en behandeling, 4 dr. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2011.

15.

Deutschbein T, Unger N, Mann K, et al. Diagnosis of secondary adrenal insufficiency: unstimulated early morning cortisol in saliva and serum in comparison with the insulin tolerance test. Horm Metab Res. 2009;41:834–9.PubMedCrossRef

16.

Al-Saedi S, Dean H, Dent W, et al. Reference ranges for serum cortisol and 17-hydroxyprogesterone levels in preterm infants. J Pediatr. 1995; 126:985–7.PubMedCrossRef

17.

Heckmann M,Wudy SA, Haack D, et al. Reference range for serum cortisol in well preterm infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 1999;81:F171–4.PubMedCrossRef

18.

Bauman JW Jr, Chang BS, Hall FR. The effects of adrenalectomy and hypophysectomy on bile flow in the rat. Acta Endocrinol (Copenh). 1966;52: 404–8.

19.

Dumont M, Erlinger S. Influence of hydrocortisone on bile formation in the rat. Biol Gastroenterol (Paris). 1973;6:197–203.

20.

Macarol V, Morris TQ, Baker KJ, et al. Hydrocortisone choleresis in the dog. J Clin Invest. 1970; 49:1714–23.PubMedCrossRef

21.

Wiener D, Smith J, Dahlem S, et al. Serum adrenal steroid levels in healthy full-term 3-day-old infants. J Pediatr. 1987;110:122–4.PubMedCrossRef

22.

Gozansky WS, Lynn JS, Laudenslager ML, et al. Salivary cortisol determined by enzyme immunoassay is preferable to serum total cortisol for assessment of dynamic hypothalamic–pituitary– adrenal axis activity. Clin Endocrinol (Oxf). 2005;63:336–41.CrossRef

23.

Tornhage CJ. Salivary cortisol for assessment of hypothalamic-pituitary-adrenal axis function. Neuroimmunomodulation. 2009;16:284–9.PubMedCrossRef

Titel: Neonatale cholestase, wanneer controleert u cortisol?
Auteurs: Mw. drs. W. Kleinherenbrink
mw. dr. J. M. Hulst
mw. drs. L. van Leeuwen
mw. drs. F. M. A. P. Claessen
mw. dr. K. Biermann
mw. dr. E. L. T. van den Akker
Publicatiedatum: 01-04-2012
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Kindergeneeskunde / Uitgave 2/2012
Print ISSN: 0376-7442
Elektronisch ISSN: 1875-6840
DOI: https://doi.org/10.1007/s12456-012-0009-3

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Inleiding.

Doel.

Methode.

Resultaten.

Conclusie.

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2012

Towards effective implementation strategies for ultrasound hip screening in child health care

Reactie op de ingezonden brief van de Vereniging tegen de Kwakzalverij

Een paarse arm na plaatsen nuss-bar

Kindergeneeskunde en kwakzalverij

Editorial

Antwoord van René Severijnen en Peter Gerrits op de ingezonden brief van een aantal leden van het bestuur van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.