Mondbranden

Mondbranden is een relatief zeldzame, onaangename, chronische ziekte. Het is bepaald geen ziekte van de moderne tijd. Al in de 19_e eeuw werd in de literatuur van mondbranden gewag gemaakt [1]. Uit diverse onderzoeken is gebleken, dat mondbranden een grote negatieve invloed heeft op de kwaliteit van leven.

Bij mensen die last hebben van mondbranden, gaat het meestal om de tong. Zoals al is opgemerkt in H. 1, zijn de klachten vaak ’s ochtends min of meer afwezig en nemen in de loop van de dag steeds meer in intensiteit toe. De dochter van een mondbrandpatiënte beschreef de situatie van haar moeder in een brief als volgt: “’s Ochtends voelt ze zich goed, maar later in de middag en de avond worden de klachten bijna ondraaglijk. Uiteindelijk neemt ze dan een kalmeringsmiddel voordat ze naar bed gaat. Ze klaagt ook over een onaangename smaak, waardoor ze nauwelijks meer eet. Ik hoop dat ik de problemen duidelijk genoeg onder woorden heb gebracht en dat dat bijdraagt aan een beter begrip voor mijn moeders probleem.” Een passage uit een andere brief van een mondbrandpatiënte luidde: “Wanneer deze klachten niet verdwijnen, heeft het leven voor mij weinig zin meer.” Inderdaad wordt in veel onderzoeken onder mondbrandpatiënten een sterk verminderde kwaliteit van leven genoemd [4].

In de literatuur worden talrijke afwijkingen besproken die mogelijk een rol spelen bij het ontstaan van mondbranden. Deze afwijkingen variëren van algemeen medische aandoeningen- bijvoorbeeld hormonale afwijkingen- tot mond- en tongaandoeningen, neurologische en psychische stoornissen. Deze afwijkingen zullen groepsgewijs in dit hoofdstuk nader worden toegelicht.

Omdat de oorzaak van mondbranden onbekend is, kan de behandeling alleen van symptomatische aard zijn (‘symptoombestrijding’) met de bedoeling om de intensiteit van de klachten te verminderen en draaglijk te maken. De in de literatuur beschreven behandelingsmethoden kunnen in vier groepen worden verdeeld in (1) behandeling met geneesmiddelen, (2) alternatieve of aanvullende behandelingsmiddelen, bijvoorbeeld gebruikmakend van bepaalde kruiden, (3) andersoortige behandelingsmethoden, zoals acupunctuur of laserbehandeling, en 4) psychosociale behandeling en cognitieve gedragstherapie.

Een patiënt met mondbrandklachten zal zich vaak in eerste instantie tot de huisarts wenden. Zoals besproken in H. 3, zijn er talrijke aandoeningen van het mondslijmvlies en de tong die mondbrandachtige klachten met zich mee kunnen brengen, maar die niet berusten op ‘echt’ mondbranden. Huisartsen zullen zich door het bijna geheel ontbreken van scholing op tand- en mondheelkundig gebied meestal niet de geëigende persoon vinden om adequaat mondonderzoek uit te voeren en zullen dat meestal aan de tandarts of de specialist op het gebied van mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie (MKA-chirurg) overlaten. In sommige gevallen zal door de huisarts wellicht een beroep worden gedaan op de keel-neus-oorarts of de dermatoloog. Uiteindelijk zullen bijna alle mondbrandpatiënten door de MKA-chirurg worden gezien.