Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Verslaving
Gepubliceerd in: Verslaving 2/2010

01-06-2010 | Artikel

Veilig drinken op leeftijd

Lesmodule voor huisartsen gericht op signalering, behandeling en doorverwijzing van alcoholproblematiek bij ouderen

Auteurs: Anneke Risselada, Marloes Kleinjan, Dike van de Mheen

Gepubliceerd in: Verslaving | Uitgave 2/2010

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Overmatig alcoholgebruik is een risicofactor voor gezondheid en welzijnsproblemen. Bij ouderen zijn er belangrijke aandachtspunten voor de herkenning en behandeling van alcoholproblematiek, die door huisartsen vaak niet herkend worden en niet gedekt zijn in de huidige trainingsprogramma’s voor de huisartsenpraktijk. Om deze lacune op te vullen, heeft het IVO de module ‘Veilig drinken op leeftijd’ ontwikkeld en geïmplementeerd. De module beschrijft het herkennen en bespreken van riskant drinken bij ouderen in de huisartsenpraktijk. De module is geïmplementeerd in huisartsenpraktijken in drie proefregio’s. Dit is gemonitord met een kleinschalig evaluatieonderzoek, bestaande uit een nulmeting en twee nametingen. De resultaten laten zien dat de kennis met betrekking tot veilig alcoholgebruik bij ouderen en het signaleergedrag van de deelnemende huisartsen direct na de training in positieve zin is veranderd. Bij de tweede nameting nemen de effecten echter af. Aanbevolen wordt om in deskundigheidsbevordering van huisartsen meer aandacht te besteden aan de grenzen voor veilig drinkgedrag bij ouderen en aan het vasthouden van de alertheid op de problematiek na afloop van de training.
vorige artikel Bouman versus Jellinek
volgende artikel Interventiematrix justitiële verslavingszorg: update wat werkt anno 2009
Voetnoten
1
De module is ontwikkeld voor alle gezondheidswerkers in de huisartsenpraktijk, maar specifiek gericht op de werkzaamheden en het kennisniveau van de huisarts. Om praktische redenen wordt in het vervolg van dit artikel gesproken van ‘huisarts’ waar we alle gezondheidswerkers in de huisartsenpraktijk bedoelen.
 
Literatuur
Aalto, M., & Seppä, K. (2004). Usefulness, length and content of alcohol-related discussions in primary health care: The exit poll survey. Alcohol and Alcoholism, 39, 532-535.
Aira, M., Kauhanen, J., Larivaara, P., & Rautio, P. (2003). Factors influencing inquiry about patients’ alcohol consumption by primary health care physicians: Qualitative semi-structured interview study. Family Practice, 20, 270-275.
Barrick, C., & Connors, G.J. (2002). Relapse prevention and maintaining abstinence in older adults with alcohol-use disorders. Drugs and Aging, 19, 583-594.
Beich, A., Gannik, D., & Malterud, K. (2002). Screening and brief intervention for excessive alcohol use: qualitative interview study of the experiences of general practitioners. British Medical Journal, 325, 870.
Beullens, J., & Aertgeerts, B. (2004). Screening for alcohol abuse and dependence in older people using DSM criteria: A review. Aging and Mental Health, 8, 76-82.
Blow, F.C. (2000). Treatment of older women with alcohol problems: meeting the challenge for a special population. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 24, 1257-1266.
Blow, F.C., & Barry, K.L. (2000). Older patients with at-risk and problem drinking patterns: New developments in brief interventions. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 13, 115-123.
Boyle, A.R., & Davis, H. (2006). Early screening and assessment of alcohol and substance abuse in the elderly: clinical implications. Journal of Addictions Nursing, 17, 95-103.
Centraal Bureau voor de Statistiek (2009). Permanent Onderzoek Leefsituatie, module Gezondheid en Welzijn. Internet: http://​statline.​cbs.​nl (28-10-2009).
Epstein, E.E., Fischer-Elber, K., & Al-Otaiba, Z. (2007). Women, aging, and alcohol use disorders. Journal of Women and Aging, 19, 31-48.
Etten, D.M. van, & Weingart, S. (2009). Het screenen van 55-plussers op riskant alcoholgebruik. Presentatie Nationaal Alcoholcongres 2009, Nederlands Kenniscentrum Ouderenpsychiatrie en Trimbos-instituut.
Fink, A., Elliott, M.N., Tsai, M., & Beck, J.C. (2005). An evaluation of an intervention to assist primary care physicians in screening and educating older patients who use alcohol. Journal of the American Geriatrics Society, 53, 1937-1943.
Fleming, M.F., Manwell, L.B., & Barry, K.L. (1999). Brief physician advice reduced drinking in older adults. Journal of Family Practice, 48, 378-384.
Gezondheidsraad (2006). Richtlijnen goede voeding 2006. Den Haag: Gezondheidsraad. Publicatie nr 2006/21.
Gordon, A.J., Conigliaro, J., Maisto, S.A., McNeil, M., Kraemer, K.L., & Kelley, M.E. (2003). Comparison of consumption effects of brief interventions for hazardous drinking elderly. Substance Use and Misuse, 38, 1017-1035.
Holmqvist, M., Bendtsen, P., Spak, F., Rommelsjö, A., Geirsson, M., & Nilsen, P. (2008). Asking patients about their drinking. A national survey among primary health care physicians and nurses is Sweden. Addictive Behaviors, 33, 301-314.
Jansen, H.A.M., & Snoek, A. (2007). Masterprotocol Resultaten Scoren. Handleiding voor de ontwikkeling van protocollen en kennisdocumenten voor de verslavingszorg. Amersfoort: GGZ Nederland.
Johansson, K., Akerlind, I., & Bendtsen, P. (2005). Under what circumstances are nurses willing to engage in brief alcohol intervention? A qualitative study from primary care in Sweden. Addictive Behaviors, 30, 1049-1053.
Johansson, K., Bendtsen, P., & Akerlind, I. (2005). Advice to patients in Swedish primary care regarding alcohol and other lifestyle habits: How patients report the actions of GPs in relation to their own expectations and satisfaction with the consultation. European Journal of Public Health, 15, 615-620.
Kaner, E.F., Dickinson, H.O., Beyer, F.R., Campbell, F., Schlesinger, C., Heather, e.a. (2007). Effectiveness of brief alcohol interventions in primary care populations. Cochrane Database of Systematic Reviews, Issue 2, CD004148 (DOI: 10.1002/14651858.CD004148.pub3).
Kaner, E.F.S., Heather, N., Brodie, J., Lock, C.A., & McAvoy, B.R. (2001). Patient and practitioner characteristics predict brief alcohol intervention in primary care. British Journal of General Practice, 51, 822-827.
Koopman, F.A., Parry, C.D., Myers, B., & Reagon, G. (2008). Addressing alcohol problems in primary care settings: a study of the general medical practitioners in Cape Town, South Africa. Scandinavian Journal of Public Health, 36, 298-302.
Letizia, M., & Reinbolz, M. (2005). Identifying and managing acute alcohol withdrawal in the elderly. Geriatric Nursing, 26, 176-183.
Miller, P.M., Thomas, S.E., & Mallin, R. (2006). Patient attitudes towards self-report and biomarker alcohol screening by primary care physicians. Alcohol and Alcoholism, 41, 306-310.
Mundt, M.P., French, M.T., Roebuck, M.C., Manwell, L.B.,& Barry, K.L. (2005). Brief physician advice for problem drinking among older adults: An economic analysis of costs and benefits. Journal of Studies on Alcohol, 66, 389-394.
Nygaard, P., Paschall, M., Aasland, O.G., & Lund, K.E. (2010). Use and barriers to use of screening and brief interventions for alcohol problems among Norwegian general practitioners. Alcohol and Alcoholism, 45, 207-212.
O’Connell, H., Chin, A.V., Cunningham, C., & Lawlor, B. (2003). Alcohol use disorders in elderly people: redefining an age old problem in old age. British Medical Journal, 327, 664-667.
Poppelier, A., Wiel, A. van de, & Mheen, D. van de (2002). Overdaad schaadt. Een inventarisatie van de lichamelijke gevolgen van sociaal geaccepteerd alcoholgebruik en binge-drinken. Rotterdam: IVO.
US Department of Health and Human Services & US Department of Agriculture (2005). Dietary guidelines for Americans (6th ed.). Washington, DC: US Government Printing Office.
Weingart, S. (2009). Alcohol en ouderen in de verslavingszorg in Nederland (1998-2007). Utrecht: Trimbos-instituut.
Metagegevens
Titel
Veilig drinken op leeftijd
Lesmodule voor huisartsen gericht op signalering, behandeling en doorverwijzing van alcoholproblematiek bij ouderen
Auteurs
Anneke Risselada
Marloes Kleinjan
Dike van de Mheen
Publicatiedatum
01-06-2010
Uitgeverij
Springer-Verlag
Gepubliceerd in
Verslaving / Uitgave 2/2010
Print ISSN: 1574-1842
Elektronisch ISSN: 1875-7073
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03089675

Andere artikelen Uitgave 2/2010

Verslaving 2/2010 Naar de uitgave

Ingezonden

Veranderen en vernieuwen in de verslavingszorg (9): over exposure en sensitiviteit

Casuïstiek

Ambulante opiatendetox met Suboxone®

Verslaving digitaal

Voor je het weet ben je verslaafd: Wikipedia

Column

Bouman versus Jellinek

Redactioneel

Redactioneel

Verslaving verwoord

Cannabis: een persoonlijk drama