Evidence-based tandheelkunde

Voorwerk

Inleiding

Samenvatting

Voor zowel de tandheelkundestudent als de praktiserend tandarts is het belangrijk dat hij risicofactoren en oorzaken van aandoeningen kan vaststellen. Ook moet hij kunnen beoordelen of bepaalde methoden voor detectie, preventie en behandeling effectief zijn. Gedurende zijn hele loopbaan moet een tandarts weten waar hij informatie kan vinden over beleid en behandeling en moet hij in staat zijn deze informatie correct te interpreteren. Ook dient hij op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en technieken. Die kennis combineren met klinische ervaring is de essentie van evidence-based tandheelkunde.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

1 Evidence-based tandheelkunde: het wat en hoe

Samenvatting

• De praktijk van evidence-based tandheelkunde is relatief eenduidig, maar vereist een gestructureerde aanpak. De hiervoor benodigde vijf stappen zijn in figuur 1 samengevat.
• Tandartsen moeten de beschikbare informatie zoeken, hieruit een selectie maken en besluiten hoe ze informatie, afkomstig van patie¨nten, literatuur, collegae en experts in het vakgebied het beste kunnen gebruiken. Sommige symptomen kunnen onverklaarbaar blijken te zijn, sommige moeilijk te behandelen of wellicht wil de patie¨nt uitsluitend een behandelplan bespreken dat hem is aanbevolen maar waarover hij twijfelt.
• Daarom is een systematische aanpak cruciaal bij de praktijk van evidence-based tandheelkunde. Een goed begrip van de stappen maakt het proces gemakkelijker. Een logische benadering van het probleem leidt tot een onderbouwde beslissing over de te kiezen oplossing.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

2 Aantallen personen: percentages en proporties

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt een voorbeeld besproken van het eenvoudigste type wetenschappelijk onderzoek. Daarbij wordt uit een groep proefpersonen het aantal personen met een bepaald kenmerk geteld. Dergelijk onderzoek wordt descriptief onderzoek genoemd. Hieruit kunnen geen geldige conclusies worden getrokken over de effectiviteit van behandelingen of over oorzaken van ziekten.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

3 Metingen bij mensen

Samenvatting

In hoofdstuk 2 zijn de belangrijkste aspecten van het tellen van mensen geïntroduceerd. Dit hoofdstuk is een inleiding van onderzoek waarbij metingen bij mensen (of objecten) worden gedaan. Voorbeelden van zulke metingen zijn bloeddruk, het aantal vullingen in het gebit of de benodigde tijd om te herstellen van een mondoperatie.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

4 Groepen vergelijken en verbanden bestuderen

Samenvatting

In de hoofdstukken 2 en 3 is besproken, hoe de eigenschappen van een groep mensen (of dingen) te beschrijven zijn door middel van tellen en meten. Dat gebeurde door een proportie (percentage) of een gemiddelde te schatten van een enkele groep.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

5 Vaststellen van de effectiviteit van behandelingen

Samenvatting

Het belangrijkste aspect van evidence-based tandheelkunde is waarschijnlijk dat bepaald kan worden of een behandeling of preventieve maatregel echt werkt. Tandartsen worden geregeld bezocht door vertegenwoordigers van tandheelkundige leveranciers, en zien wellicht vaak artikelen in tandheelkundige tijdschriften over een nieuwe behandeling of materiaal. Zo’n nieuwe behandeling kan gebruik van een nieuw tandheelkundig materiaal, geneesmiddel of klinische techniek behelzen, of een andere methode ter preventie of behandeling van mondaandoeningen.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

6 Achterhalen van risicofactoren en oorzaken van ziekten

Samenvatting

Een klinisch onderzoek is een krachtig middel om behandelingen te beoordelen, omdat het experimenteel onderzoek is waarbij interventies aan mensen kunnen worden toegewezen. Door de randomisatie is het waarschijnlijk dat de groepen die vergeleken worden soortgelijk zijn in alle opzichten behalve in de behandeling. Oorzaken van ziekten achterhalen is veel complexer dan effecten van behandelingen onderzoeken, omdat het niet ethisch is een experiment op te zetten waarbij mensen aan mogelijke schadelijke factoren worden blootgesteld.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

7 Het opsporen van ziekten

Samenvatting

Dit hoofdstuk bevat een beschrijving van manieren van onderzoek naar de werkzaamheid van tests voor het vaststellen van bepaalde ziekten. Net als in de geneeskunde worden ook in de tandheelkunde deze tests onderverdeeld in diagnostische tests en in screeningstests. Dat is een nuttig onderscheid.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

8 Onderzoeksopzet

Samenvatting

In de voorgaande hoofdstukken zijn verschillende soorten onderzoeksopzetten en statistische analyses de revue gepasseerd aan de hand van wetenschappelijke publicaties. In dit hoofdstuk wordt beschreven wat de bijdrage van verschillende soorten onderzoek is aan de evidence in evidence-based tandheelkunde en wordt een aantal belangrijke aspecten besproken van de onderzoeksopzet.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

9 Alle bewijsmateriaal overzien

Samenvatting

Er zijn tal van bronnen voor informatie over tandheelkundige onderwerpen, in tijdschriften en op internet. Onderstaand wordt een aantal goede bronnen gegeven. De adressen van websites waren werkzaam ten tijde van de publicatie van dit boek, maar deze veranderen soms.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

10 Samenvatting van de statistische concepten

Samenvatting

Om evidence-based tandheelkunde evidence-based tandheelkunde toepassen te kunnen toepassen, moet de tandarts toegang hebben tot de tandheelkundige literatuur en deze kunnen begrijpen. Daarvoor is een basiskennis nodig van de verschillende soorten onderzoek die in het tandheelkundige onderzoek toegepast worden en de sterke en zwakke punten daarvan, alsmede vertrouwdheid met de statistische termen en ideeën die voor de beschrijving van resultaten worden gebruikt.

Allan Hackshaw, Elizabeth Paul, Elizabeth Davenport

Nawerk